Najaarsmist en verwachtingen

In deze tijd van het jaar is mist gevreesd in de weerkamer. Een in principe stralende najaarsdag, kan uitmonden in een grijze bedoening. Daar waar we voor deze week meerdere keren dachten dat de mist wel zou verdwijnen, bleef het in heel wat provincies grauw en wazig. Het gaat om het inschatten van de kracht van de zon, de dikte van de mistlaag, de hoeveelheid wind en de mogelijkheden van menging met drogere lucht. In het zomerseizoen is mist altijd kortstondig aanwezig. De zon staat hoog boven de horizon, is daardoor op z’n krachtigst en zorgt ervoor dat de lucht snel opwarmt met als gevolg dat de mist verdampt. Daar waar tijdens hoogzomer de zon ’s middags naar ongeveer 60 graden boven de horizon stijgt, kruipt de zon in november hooguit tot 20 graden boven de kim. En dat maakt een fors verschil in zonkracht. De weg die de zonnestralen door de atmosfeer moeten afleggen is nu heel wat langer dan in de zomer.

Het slaat dicht
Mist ontstaat als de lucht verzadigd is van vocht. Temperatuur en dauwpunt zijn dan gelijk aan elkaar en de hoeveelheid vocht kan niet meer helemaal in gasvorm blijven. Er treden dan twee effecten op. Ten eerste gaat er vocht neerslaan als dauw, ten tweede gaat er mist ontstaan. Voor mist heb je kleine condensatiekerntjes nodig, die altijd en overal aanwezig zijn. Dat zijn bijvoorbeeld stof, pollen, minuscule zand- en vervuilingsdeeltjes. Vocht in de gasvorm kan daarop condenseren en vormt zo hele kleine druppeltjes die tezamen mist opleveren.


_{De zichten in kilometers van vanochtend 10 uur. In Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant was het veelal nevelig en verder onbewolkt. In de overige provincies waren de zichten vaak amper 200 of 300 meter. In het puntje van Zuid-Limburg was de lucht veel droger, met 25 km zicht en veel zon.}

En zo kan het dus gebeuren dat in de heldere lucht, zoals gisteravond, de temperatuur gestaag daalt tot het punt waarop de lucht verzadigd is van vocht in de gasvorm. Bij een verdere temperatuursdaling ontstaat mist. Mist begint aan de grond, daar waar het ’t koudst is, en breidt zich vervolgens opwaarts uit om dikker en dikker te worden. Het hangt van het aandeel vocht en de temperatuur af, hoe dik de mistlaag uiteindelijk wordt. En in deze tijd van het jaar hoeft de mist maar 100 of 200 meter dik te zijn, om door de zon niet meer te kunnen worden opgelost.

Kortgolvig <-> langgolvig
De zon zendt kortgolvige straling naar de aarde. Die kortgolvige straling wordt deels weer de ruimte in gereflecteerd door wolken en stofdeeltjes, wordt deels verstrooid en verspreid, en bereikt deels de aarde. Die inkomende straling wordt vervolgens door de aarde (grond, bossen, huizen, maïsvelden, etc) geabsorbeerd en omgezet in langgolvige straling. Die infraroodstraling is warmtestraling en zodoende warmt de lucht altijd van onderaf op. De opwarming begint aan de grond en spreidt zich dan tijdens de dag langzaam uit over de lucht erboven. In de zomer kan zo een tamelijk dikke luchtlaag flink worden verwarmd, maar tijdens de wintermaanden is de kracht van de zon veel minder en bijgevolg zal de lucht boven de grond nauwelijks opwarmen.


_{De mistlaag van vandaag was uitermate dun. In deze grafiek liggen de temperatuurlijn (rechterlijn) en de dauwpuntslijn (linkerlijn) alleen in de onderste 200 a 300 meter min of meer op elkaar, wat mist inhoudt. Vlak daarboven liggen die twee lijnen ver uit elkaar en dus is daar de lucht droog en helder. Dit is de grafiek van De Bilt.}

En die opwarming door middel van langgolvige straling is wel nodig om mist –van onder af- te laten oplossen. Immers, hoe warmer de lucht, des te meer vocht in gasvorm deze kan bevatten. Terwijl aan de andere kant in koude lucht juist gemakkelijk condensatie plaatsvindt en mist wordt gevormd. Er is altijd een moment ergens in de herfst, dat het de zon niet meer lukt om de grijzigheid te laten verdwijnen, verdampen. Ook al is de mistlaag dun, zoals vandaag. De mist was vanochtend gemiddeld zo’n 100 tot 300 meter dik.

Wind, menging en aanvoer
Als het dan niet lukt door middel van de zon, dan zijn er nog wel andere mogelijkheden. Zo kan mist door een klein beetje turbulentie mengen met drogere lucht boven de mistlaag. Een proces dat lastig is te voorzien overigens. Wat meer grip biedt is de aanvoer van lucht uit een regio waar geen mist is. Als er een briesje opsteekt uit een helder gebied of vanuit plekken waar bewolking hangt, kan dat de mist laten oplossen. Helaas was het de afgelopen dagen steeds zo dat er een briesje waaide uit Duitsland en het in het noorden van Duitsland continu mistig en grijs was.


_{Er waait een licht briesje vanuit het oosten vandaag. Maar ja, ook ten oosten van ons is het nog tamelijk grijs. Dit was ook om 10 uur vanochtend. In oranje de zichten tussen 1 en 5 kilometer, in blauw tussen 5 en 10 km. Wel zijn de zichten bij onze oosterburen minder slecht dan bij ons. En, in Polen is de lucht flink aan het opklaren. Om 10 uur vanochtend waren er daar diverse plekken waar het zicht tot maarliefst 20 of 30 km was opgelopen.}

Vooruitzichten
Inmiddels kunnen wij onze blik richten op Polen. In Polen is drogere lucht aanwezig, zijn de zichten beter en lijken de overgebleven nevelige en bewolkte gebieden geleidelijk op te lossen door dalende luchtbewegingen. Onze lucht komt vanuit oostelijk Duitsland, Polen en Tsjechie en dus gaan ook wij daarvan profiteren. Vanavond al zal de mist op de meeste plekken zijn overgegaan in nevel (dat is bij zichten tussen 1 en10 km). Morgenochtend beginnen we dan met laaghangende bewolking en nevel en in de middag klaart het vanuit het oosten breeduit op. Het moet ditmaal echt gaan lukken….

_{Bron: Meteo Consult} | Gewijzigd: 10 november 2011, 14:07 uur, door Verwijderde_gebruiker_01

Citaat van marsel, donderdag 10 november 2011, 15:46 uur Inmiddels is Rotterdam ook aan het vallen, zojuist vanuit het oosten binnentrekkende stratus. Zichten weten zich na een dag lang zon nog redelijk goed te houden. Wel is het in een klap somber....

Leuk om te lezen dat men het in de weerkamer van MC ook niet zo op mist heeft. Het blijft een ontzettend moeilijk te forecasten verschijnsel. Bovendien is het, zeker luchtvaarttechnisch, ook nog eens gevaarlijk. Ik ben dan ook blij dat ik vrij ben vandaag .
Pff, mooie zonnige dag. Ben wel jaloers hoor Hoewel die mist heel mooi en sfeervol is, hoeft de hele dag van mij ook niet.