Lichtende nachtwolken

In deze tijd van het jaar is de kans om ze te zien het grootst: lichtende nachtwolken ofwel NLC’s (Noctilucent Clouds). Er zijn echter wel diverse voorwaarden nodig voor het ontstaan van deze prachtige oplichtende wolkenpartijen tegen de vaak noordelijke hemel en ook al zijn de omstandigheden helemaal goed, dan is het vaak nog een kunst om ze te zien of vast te leggen. Vanochtend vroeg waren de omstandigheden goed en is dit fenomeen door een enkeling waargenomen, maar wat zijn lichtende nachtwolken eigenlijk precies?

We zien dagelijks de ‘normale’ wolken boven ons land hangen. Deze hangen op zijn hoogst echter op zo’n 20 kilometer hoogte. De wolken die we nu gaan bespreken hangen veelal op een hoogte van 80 a 85 kilometer hoogte en zijn veelal te zien aan de noordelijke hemel. Dit soort wolken zijn heel erg ijl en daarom alleen onder zeer speciale omstandigheden zichtbaar. Lichtende nachtwolken zijn echter niet altijd te zien, ze zijn zelfs vrij zeldzaam en komen zeer onregelmatig voor.


_{Op 2 juli 2008 legde Tom van der Spek deze prachtige lichtende nachtwolken in de vroege ochtend vast in Bennekom.}

Toevallige factoren
Het ontstaan van lichtende nachtwolken hangt namelijk samen met een aantal verschillende en vaak toevallige aspecten in de atmosfeer. Er moeten ten eerste veel kleine stofdeeltjes op grote hoogte aanwezig zijn, afkomstig van bijvoorbeeld meteorieten of vulkaanstof. Maar dit alleen is niet voldoende, ook is er waterdamp nodig en moet de temperatuur er erg laag zijn en wel tussen -90 en -145 graden Celsius.

Activiteit van de zon
Ook de activiteit van de zon is van belang bij de vorming van lichtende nachtwolken, deze moet vrij laag zijn. De reden hiervoor is dat als er weinig zonnevlekken zijn, er relatief weinig UV-straling van de zon het heelal ingezonden wordt. Als gevolg daarvan is er dan meer kosmische straling aanwezig en deze laatste blijkt veel ruimtestof de atmosfeer in te duwen. Dit ruimtestof vormt dan de basis voor de lichtende nachtwolken.

Weerkaatsing
De ‘stofwolken’ hangen dus erg hoog in de atmosfeer en door de zeer lage temperatuur op die hoogte zet zich een dun laagje ijs af op de stofdeeltjes. Als de zon bij ons al onder is of nog niet op, vangen deze zeer hoge wolken nog steeds of al zonlicht op (de zon scheert in deze tijd van het jaar ’s nachts namelijk slechts een paar graden onder de noordelijke horizon door ) en door het dunne laagje ijs worden dit licht weerkaatst in de atmosfeer. In het donker lijken dit dan ook lichtgevende wolken, vandaar de naam lichtende nachtwolken. Omdat er op deze grote hoogte vaak veel wind staat en ook veel turbulentie aanwezig is met sterk stijgende en dalende luchtstromen, veranderen de wolken ook heel snel van vorm en het is dan ook een spektakel om het geheel te aanschouwen. Allerlei vormen komen in de wolken terug, zoals golfbewegingen en mooie ribbelstructuren.


_{Ook collega Floris Bijlsma legde ooit dit bijzondere fenomeen op de plaat vast.}

Waar moet ik naar kijken
Om lichtende nachtwolken te zien, kun je het beste geruime tijd na zonsondergang de noordwestelijke hemel of voor zonsopkomst de noordoostelijke hemel afspeuren. Wellicht zie je dan deze prachtige wolken met een soort zilverachtige glans.

_{Bronnen: Meteo Consult, KNMI}

Ziet er mooi uit.

Ik heb ze vorig jaar gezien
Hoop ze weer te mogen zien. Zo zie je maar hoe weinig het eigenlijk scheelt of we hadden globaal gezien op deze breedtegraad de middernachtzon meegemaakt (zij het heel laag aan de horizon).

Ik vraag me af of dit fenomeen echt zo zeldzaam is, ze zijn meestal te zien als het mooi helder weer is. Ik heb ze vaak gezien op de terugweg van Northseajazz naar huis (In Noordelijke richting terug naar Noordholland), midden in de nacht rond een uur of 3.

Inderdaad zilverachtig, soms roze, en snel van vorm veranderend. Heel fraai om te zien.

Mogelijk vanavond en vannacht te zien als ik deze radar kijk

Prachtig die lichtende nachtwolken! Dat blauwachtige effect maakt het altijd wat 'sprookjesachtig'...

Citaat van Erwin, zaterdag 2 juli 2011, 16:42 uur elk jaar dezelfde periode te zien.
dus gewoon net als onweer en regen , een terug kerend fenomeen.
Het is wel een terugkerend fenomeen, maar ik denk dat niet iedereen hiermee bekend is en dat het best wel leuk is voor geïnteresseerden om hier wat meer over te weten. Wellicht staan de meeste mensen er niet eens bij stil en denkt men dat het 'gewone wolken' zijn. Best wel leuk om dan erachter te komen dat het toch wat anders is en best wel apart.

Ik ben zelf wel bekend met het fenomeen maar blijf het een prachtig verschijnsel vinden, keer op keer. Net als onweer, storm, vallende sterren etc. Dus zo af en toe wat artikelen of nieuws erover, maakt mij alleen maar weer blij!

Kun je deze nachtwolken ook zien binnen de stad, gezien de lichtvervuiling?

Citaat van arjanbruggink, zaterdag 2 juli 2011, 21:27 uur Het zou wel kunnen, maar dan is het wel raadzaam om dan op enige hoogte te zijn i.v.m. gebouwen die het uitzicht op de noordelijke horizon blokkeren.

En zeker niet onbelangrijk: lichtvervuiling.

Ik vond net 2 pracht foto's op, spaceweather.com.
Beide foto's zijn gemaakt op 3 juli jl.
De eerste foto is een samengestelde panorama van 3 foto's, gemaakt met een groothoeklens.
Gemaakt door Colin Boyle, Coatbridge, Scotland.UK. rond kwart voor 2 snachts.


De tweede foto is gemaakt door David Storey ,from the Isle of Man Observatory.
Verder geen info.

O wauw wat mooi.
maar ik dacht dat dat allen in de winter was
mmm nna ja blond he hahaha
zal vanavond een kijken of ik foto´s kan maken met mijn nieuwe toestel.