Wijzelf als barometer

Zonneschijn, luchtvochtigheid, temperatuur, wind en luchtdruk. Het zijn allemaal ingrediënten van een weerbericht. Maar ook ingrediënten voor hoe we ons voelen. Mensen met chronische klachten als reuma en astma zijn vaak bijzondere weervoorspellers en ook oude wonden kunnen opspelen bij weersveranderingen. Kortom, als mens zijn we een beetje een barometer; wie opmerkzaam is kan weersomslagen aan voelen komen …. En hier geldt ook, het weer heeft waarschijnlijk meer invloed op lichaam en geest, dan in eerste instantie gedacht.

Het was in Spanje, een paar jaar geleden. Er waaide een zeer warme wind vanuit Noord-Afrika. De lucht was blauw met sluierbewolking, windveren. In de auto reden we over de hoogvlakte. Opvallend was het aandeel aangereden dieren langs de weg. Nog niet eerder zagen we zoveel konijnen en vogels langs de kant liggen. Er lag zelfs een dode ree, op z’n zij, in de berm. Terwijl we nog maar net de snelweg hadden verlaten, om wat meer van het landschap te zien, stuitten we op een wegafzetting. Een verkeersongeluk. De ambulance snelt langs ons heen, op weg naar de plek een paar honderd meter voor ons.


_{Als het stevig waait en de lucht erg droog is, komen er vrij veel positieve ionen in de lucht. Weersgevoelige mensen kunnen daar geirriteerd op reageren. Bekend en berucht zijn daarbij vooral droge winden als de Mistral in de Franse Rhonevallei. Foto: Gieny Boersma.}

Het kan uiteraard toeval zijn, maar het zou ook de invloed kunnen zijn van de droge lucht die over het land strijkt. In droge lucht komen veel positieve ionen voor, die in het lichaam van mens en dier een veranderend serotonine-niveau bewerkstelligen. Uit een aantal wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat bij zeer droge lucht, vooral in combinatie met stevige winden (veelal lokale winden als de Mistral en de Sirocco of Sharav) de lucht dermate vol komt te zitten met positieve ionen dat er bloedtechnisch van alles gebeurt. Migraine, hartpijnen, longklachten, prikkelbaarheid en onrustige gevoelens kunnen optreden. Klinkt dat wat vaag? Niet volgens een aantal mensen dat zich heeft gespecialiseerd in de biometeorologie. En ook niet volgens de mensen die effecten van bijvoorbeeld föhnwinden inderdaad bemerken. Evenmin volgens een aantal weerkundigen. Kijk maar eens op http://www.donnerwetter.de/biowetter/, al gaat deze site wel heel erg ver....

Luchtdrukschommelingen
Bovenstaande is vrij moeilijk grijpbaar, al wat overtuigender wordt de invloed van luchtdrukveranderingen. “Mijn wond jeukt, we krijgen een weersomslag”. Vooral bij snelle luchtdrukdalingen of –stijgingen zijn weergevoelige mensen ertoe in staat om weersverwachtingen te geven zonder een weerkaart te hebben gezien of een verwachting te hebben gehoord.

Het is ook helemaal niet zo gek dat we luchtdrukvariaties waarnemen. Ons menselijk lijf bestaat uit nogal wat holtes waarin lucht zit, en waartussen dus ook luchtdrukverschillen ontstaan. Denk om te beginnen maar eens aan de buis van Eustachius, de drukregelaar tussen het middenoor en de keelholte. Een stijgend of dalend vliegtuig is voor verkouden mensen een pijnlijke belevenis, juist door de luchtdrukveranderingen. Wie geen verstopte holtes heeft, kan het met slikken of gapen redden. We bestaan uit nog veel meer holtes waar lucht zich in ophoudt, zoals de voorhoofdholtes, de bijholtes en holtes in de botten. Uitzettende lucht in geïsoleerde lichaamsholten zouden weergerelateerde symptomen kunnen verklaren.


_{Bij de passage van buien kan de luchtdruk snel dalen en stijgen. Bij snelle luchtdrukveranderingen kan hoofdpijn optreden. Foto: Corne van Ginkel.}

Een snelle luchtdrukdaling vindt bijvoorbeeld plaats rondom buien, zoals vandaag of morgen. Vlak voordat de stevige bui arriveert, daalt de luchtdruk gemakkelijk een paar hectoPascal. Vlak na het hoogtepunt van de buipassage, zal de druk weer snel dalen. Tijdens deze kortdurende luchtdrukveranderingen zet de lucht in de lichaamsholtes eerst uit en vervolgens krimpt ‘ie weer in. Druk op botten, littekens, spieren kan daarbij pijn veroorzaken.

Vocht en pijn
Bij snelle luchtdrukdalingen kan het ook zijn dat gewrichten zwellen, met als gevolg irritatie van zenuwen rondom die gewrichten. En dat leidt dan tot pijn. Sowieso zit er een vlies/membraam om al onze gewrichten. Dit vlies zou weleens een sleutelrol kunnen spelen in de pijnopwekking. Het bevindt zich als een soort barometer om gewrichten heen en zet uit en krimpt in bij drukveranderingen.


_{Dieren leven 'in' het weer, mensen vaak in geconditioneerde ruimten. Huizen, bedrijven, auto's, gebouwen. Zijn wij ons daardoor minder bewust van de effecten van het weer op ons lichaam? Foto: Karin Broekhuijsen.}

Van belang is het aandeel vocht in de lucht en in je lichaam. Tijdens klef en klam weer kun je lichaamsvocht niet goed kwijtraken. Dit blijft dan deels in je lijf zitten en kan ook weer zwellingen veroorzaken met de bijbehorende druk. Vergelijk het ook met wandelen. Als je een paar uur stevig doorstapt, worden vingers dikker door het vocht. Het is vrij makkelijk te beseffen dat dit meer druk op je huid geeft. Voor veel mensen zal dit geen pijn teweegbrengen, de huid is rekbaar. Wandelaars met littekens of een gevoelige huid zullen het juist wel merken. Een huid met een oude wond is in principe al vatbaarder voor pijn. In littekenweefsel zitten namelijk meer sensoren, waardoor deze gevoeliger is voor atmosferische veranderingen.

_{Bron: Meteo consult}