Onstuimige start weerkundige zomer in het Alpengebied

Vandaag is de meteorologische zomer begonnen. De weerkundige indeling wijkt af van de astronomische indeling. Dit heeft te maken met het feit dat de astronomische zomer niet altijd op 21 juni begint. Weerkundige delen de seizoenen in naar hele maanden zodat het makkelijker is om verschillende jaren met elkaar te vergelijken. Zo zijn de drie koudste maanden (december, januari en februari) de wintermaanden terwijl de drie warmste maanden in het jaar (juni, juli en augustus) de zomermaanden zijn.

Nadat we gisteren al alle (bijna) records hebben behandeld van de afgelopen lente, begint vandaag dus de zomer. Echt zomer waren de temperaturen vanmorgen vroeg niet. Het was koud en meerdere meetpunten hebben zelfs op 10 cm hoogte vorst aan de grond kunnen noteren. Dat was vooral het geval boven de (droge) zandgronden in Noord-Brabant en Overijssel, maar ook in de polders ten noorden van Rotterdam en op het meetpunt bij Den Helder zakte het kwik op klomphoogte tot iets onder nul. Vorst aan de grond in Den Helder in deze tijd van het jaar is zeer uitzonderlijk. Het meetpunt ligt namelijk op slechts 1 km van de Waddenzee. De droogte (en dus het gebrek aan vocht in de toplaag van de bodem) heeft dit waarschijnlijk mogelijk gemaakt.


_{Dinsdag was het in het oosten van het land bewolkt en regenachtig. Een bel met koudere lucht even ten westen van ons land zou afzakken naar het zuiden van Frankrijk en een niet al te actief lagedrukgebied in korte tijd laten uitgroeien tot een actieve depressie.}

Zonnig, maar wel koude nachten
Ook komende nacht kan het wederom flink afkoelen. Op meerdere plaatsen kan het opnieuw tot vorst aan de grond komen. Midden op de dag is echter goed te merken dat de zon behoorlijk wat kracht heeft. Zo wordt het vandaag in het zuidoosten van het land al 20 of 21 graden en morgen wordt het overal 2 of 3 graden warmer waardoor het regionaal al 24 graden wordt. De zomer begint dus met frisse nachten, maar aangenaam warme dagen. Na de record zonnige lente is er overigens op de eerste zomerdagen ook volop ruimte voor de zon.

Genualaag
Verantwoordelijk voor het mooie zomerweer is een hogedrukgebied op de Atlantische oceaan. Een uitloper ervan reikt tot over ons land. Depressies worden gedwongen om helemaal richting het noorden van Scandinavië te trekken, of om naar Zuid-Europa af te buigen. Meerdere lagedrukgebieden zijn op dit moment te vinden boven het Middellandse zeegebied, maar de ene depressie is actiever dan de andere. Doordat een bel met koude lucht in de hogere luchtlagen afgelopen nacht kon afzakken naar het zuiden van Frankrijk begon een lagedrukgebied boven de Golf van Genua steeds verder uit te diepen. Het verschil in temperatuur tussen zeeniveau (het zeewater is 17 of 18 graden) en de hogere luchtlagen nam verder toe en daarmee ook de onstabiliteit. Een lagedrukgebied boven de Golf van Genua is op dit moment de meest actieve depressie in Zuid-Europa.


<sub>Een belletje met koude lucht ligt boven Zuid-Frankrijk en zorgt voor onstuimig weer in het westelijk Alpengebied en de zuidoostelijke helft van Frankrijk.


Waarnemingen van 11 uur vanmorgen. De cijfertjes geven de windstoten aan in knopen (1 knoop is 1,8 km/u). Metingen met een vierkantje eromheen zijn verricht in de bergen (daar waait het meestal al een stuk harder). Opvallend zijn de windstoten aan zee en in de Rhônevallei die soms oplopen tot boven 100 km/u.


De meeste regen viel afgelopen nacht in het westen van Italie, maar ook in Zwitserland, Oostenrijk en het zuiden van Duitsland. In de Franse en deels Zwitserse Alpen viel vanaf 1000 meter hoogte ook sneeuw.</sub>

Het actieve lagedrukgebied even ten zuiden van Genua, wordt in de meteorologie ook wel een Genualaag genoemd. Uiteraard heeft de naamgeving te maken met de positie van de depressie, maar het is lang niet zo dat elk lagedrukgebied een speciale naam meekrijgt. Zo krijgt een depressie die over Texel trekt, ook niet automatisch de naam Texellaag. Er moet dus aan veel meer voorwaarden voldaan worden om een depressie een specifieke naam te geven. Een Genualaag heeft zijn naam gekregen doordat het de veroorzaker is van onstuimig weer in het zuidoosten van Frankrijk, maar ook in Italië, Zwitserland, het noordoosten van Spanje en soms ook het westen van Oostenrijk.


<sub>Afgelopen maandag was het in Bourg-St-Maurice een zonnige en hete zomerdag. Het kwik steeg tot 29,5 graden.


Een etmaal later was het weer omgeslagen. Het was bewolkt, nevelig en er viel regen bij slechts 15 graden.


Nog een etmaal later (vanmorgen om 10 uur) was het compleet winter, ook al bleef de sneeuw op de warme ondergrond soms moeilijk liggen.</sub>

Regen en sneeuw
Rondom het Genualaag bevinden zich een aantal actieve neerslagzone’s. Vooral aan de oostflank kan er in korte tijd veel neerslag vallen. Met een koude bovenlucht kunnen er boven het relatief warme zeewater enkele zware buien ontstaan. Als deze buien samenklonteren en vervolgens tegen de zuidkant van de Alpen botsen, valt er in korte tijd veel regen. Het Noord-Italiaanse Turijn ving afgelopen nacht bijvoorbeeld 73 mm op, allemaal als gevolg van het Genualaag. De meest koude lucht zit over het algemeen aan de noordwestflank van de depressie. Zelfs in deze tijd van het jaar kan er dan in de Franse en Zwitserse Alpen op een hoogte van 1000 of 1500 meter aardig wat sneeuw vallen. Ook dat is afgelopen nacht gebeurd. Zo gaven diverse meetstations op 1500 meter sneeuwval door bij temperaturen rond het vriespunt. In Bourg-St-Maurice, een plaatsje van ongeveer 7000 inwoners in de Haute Savoie nabij het bekende wintersportgebied van Les Arcs, lag vanmorgen om 11 uur 11 cm sneeuw en dat terwijl het afgelopen maandag nog 29,5 graden werd!

Mistral
Omdat het Genualaag boven het warme zeewater steeds actiever wordt, daalt de luchtdruk in de kern steeds verder. Het gevolg is dat de luchtdrukverschillen vooral aan de westkant van de depressie steeds groter worden. De wind boven Frankrijk trekt daardoor aan en vooral in de zuidelijke departementen is dat goed te merken en dan vooral in de Rhônevallei. Omdat de lucht als het ware door het smalle dal geperst wordt, begint de windsnelheid toe te nemen. In Zuid-Frankrijk staat deze wind bekend als de “Mistral”. Een Mistral kan meerdere dagen aanhouden en komt soms ook voor bij zonnig (maar fris) zomerweer. Het kan het vakantieplezier bij kampeerder enorm verpesten. Regelmatig worden er windstoten gemeten van 75 tot 100 km/u en soms zelfs nog veel meer. De Mistral waait ook dag en nacht en neemt in de avond dus niet af. Ook in het noordoosten van Spanje is de Mistral berucht, al spreekt men in Spanje van de Tramontana.


_{Terwijl het hogedrukgebied in onze omgeving steeds sterker wordt, schuift het Genualaag naar de Spaanse oostkust. Van een Genualaag is morgen dus geen sprake meer. Wel is het in Zuid-Frankrijk nog altijd wisselvallig, maar de vorstgrens komt al een stuk hoger te liggen.}

Het Genualaag trekt het komend etmaal langzaam naar de Spaanse oostkust terwijl het hogedrukgebied boven de Britse eilanden heel langzaam naar Denemarken en Zuid-Zweden schuift. De noordenwind in Frankrijk draait daardoor naar het oosten waardoor de versnelling in de Rhônevallei tot het verleden zal gaan behoren. Het gevolg is een snelle afname van de wind en het geleidelijk oplopen van de temperatuur in het zuiden van Frankrijk.

_{Bron: Meteo Consult, webcam-ski.com, ECMWF} | Gewijzigd: 9 februari 2017, 10:33 uur, door Joyce.s

Over twee weken een bezoekje brengen aan Oostenrijk, de voorkeur gaat natuurlijk uit naar minimaal 25 graden!