Onweer en bliksem zijn voor mij altijd een bijzonder fenomeen geweest, persoonlijk vind ik bliksem een van de mooiste natuurverschijnselen. De atmosferische bliksem kennen we allemaal, maar die atmosferische bliksem zoekt zelfs veelal hogere "sferen", tot ver bovenin de stratosfeer. (+90km). Dit verschijnsel wordt ook wel sprite genoemd.
Wanneer een reguliere bliksem in contact komt met het aardoppervlak, verandert dat de elektrische eigenschappen van de stratosfeer erboven ook, met als gevolg dat er zich een ontstekingspunt vormt hoog boven de onweersbui. Kort erna loopt er een ontlading razendsnel van het ontstekingspunt naar de wolk en legt daarbij een afstand af van ongeveer 30 tot 50 km! De sprite ontwikkelt zichzelf in een tijdsduur van 2 milliseconde en begint daarna al te vervagen. De breedte van zo'n sprite verschilt en kan oplopen tot zelfs 100 km. De reden waarom dit gepaard gaat met het uitzenden van licht, is dezelfde als voor de bliksem die we al kennen. De dampkring is een gas en bestaat dus uit allemaal deeltjes en moleculen. Wanneer deze moleculen met elkaar botsen of beschenen worden met (energierijk) licht,
zenden de moleculen zelf ook licht uit.
Door de enorme ladingsverschillen in de dampkring op het moment vlak voor een sprite worden elektronen in de atmosfeer versneld waardoor zij botsen met andere deeltjes, die dan licht uitzenden enz enz... Doordat er een verschil in druk is op verschillende hoogtes in de dampkring, is de kleur die uitgezonden wordt niet overal hetzelfde. De kleur blauw zie je vlak boven de onweerswolk, en naarmate het hoger reikt zal de sprite rood kleuren. Deze ontladingen manifesteren zich in extreem korte tijdsduur, als je met je ogen knippert heb je de sprite al gemist. Door de korte duur en lage lichtintensiteit zijn foto’s alleen met lowlight-camera’s te maken, bij voorkeur vanuit vliegtuigen of hooggelegen observatieposten.
Bij de meeste bliksemschichten wordt de negatieve lading van de onderkant van de wolk naar de grond getransporteerd.
De hoge negatieve spanning aan de onderkant van de wolk wordt daarbij ontladen, waardoor de aardbodem negatief wordt opgeladen. Sprites zijn ontladingen van de wolk naar de ionosfeer. Hierbij wordt waarschijnlijk negatieve lading naar boven getransporteerd, waardoor de ionosfeer wordt ontladen.
Blue Jet's
Onderzoekers van de Universiteit van Alaska ontdekten in 1993 een ander verschijnsel boven onweersbuien. Tijdens een vlucht met een tot laboratorium omgebouwde DC8 van de NASA legden zij smalle, blauwe kegelvormige flitsen vast boven Kansas. In tegenstelling tot de meeste sprites ontspringen deze blue jets bovenin de onweerswolken op twintig kilometer hoogte en groeien vervolgens door tot een hoogte van veertig kilometer. Met een duur van enkele honderden milliseconden zijn blue jets langer zichtbaar dan sprites, maar ze zijn wel zwakker.
Bron Kennislink | Gewijzigd: 28 februari 2017, 10:21 uur, door Joyce.s
Verscheidene bronnen, met een eigen draai, want niet alles is relevant
http://www.kennislink.nl/publicaties/bliksem-boven-bliksem
http://www.natuurkunde.nl/artikelen/view.do?supportId=908789