EU-landen moeten voedsel uit Japan controleren

De EU-landen moeten voedsel dat is geïmporteerd uit Japan controleren op radioactiviteit. De Europese Commissie heeft de lidstaten daartoe opgeroepen, zo heeft een woordvoerder van de Europese Commissie gezegd.
Mocht er besmetting worden geconstateerd, dan moeten de lidstaten dat aan Brussel melden.

_{Bron: AD}

Nachtmerrie in Japan duurt al zes dagen, een overzicht

Japan werd vrijdag getroffen door een krachtige aardbeving en een hoge tsunami. Sindsdien bleef het land niets gespaard. De vele doden in het noorden van Japan werden zelfs randnieuws door de nucleaire ramp die zich in de kerncentrale van Fukushima ontvouwde. Het horrorverhaal was vandaag aan de zesde dag toe. Een overzicht van wat er sinds vrijdag gebeurd is.



DAG 1: VRIJDAG 11 MAART:
• Japan wordt getroffen door de zwaarste aardbeving die in de geschiedenis van het land geregistreerd werd. Daarop volgt een tsunami met tot tien meter hoge golven die het noordoosten van de archipel treft.
• De reactoren van de kerncentrales in de provincies nabij het epicentrum worden automatisch stilgelegd. Het transport en vervoer worden in alle oostelijke provincies, en hoofdzakelijk in de hoofdstad Tokio, onderbroken.

DAG 2: ZATERDAG 12 MAART:

• Er vindt een explosie plaats in de kerncentrale van Fukushima 1; het dak van het gebouw waarin reactor 1 zich bevindt, stort in. Volgens het Franse Institut de radioprotection et de sûreté nucléaire (IRSN) komen er bij de ontploffing grote hoeveelheden radioactieve straling vrij.
• Ruim 200.000 mensen die in de buurt van de centrale wonen, worden geëvacueerd.
• In de haven van Rikuzentakata worden 300 à 400 lichamen aangetroffen. Op een strand in Sendai, in de prefectuur Miyagi, liggen tussen 200 en 300 lijken.

DAG 3: ZONDAG 13 MAART:
• In de kerncentrale van Tokai 2 valt een pomp van het koelsysteem in panne. De noodpomp werkt wel.

DAG 4: MAANDAG 14 MAART:
• Er vinden twee explosies plaats ter hoogte van reactor 3 van Fukushima 1, maar de reactor raakt volgens uitbater Tepco niet beschadigd.
• Het Japanse agentschap voor nucleaire veiligheid sluit een ramp zoals in de kerncentrale van Tsjernobyl uit.
• Japan vraagt hulp aan het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) en aan de Verenigde Staten.
• Zowat 2.000 lichamen worden aangetroffen op de kusten van de prefectuur Miyagi.
• De kracht van de aardbeving wordt opgetrokken tot 8,9 à 9, en wordt zo de op drie na zwaarste aardbeving sinds 1900, aldus de United States Geological Survey (USGS).

DAG 5: DINSDAG 15 MAART:
• De nucleaire crisis breidt zich uit na een nieuwe explosie in reactor 2 van Fukushima 1, gevolgd door een brand in reactor 4, eveneens als gevolg van een ontploffing. In de reactoren 5 en 6 van de kerncentrale wordt een lichtjes hogere temperatuur gemeten.
• "Het stralingsniveau op de site is aanzienlijk gestegen", verklaart de Japanse premier, Naoto Kan. Zijn woordvoerder kondigt enkele uren later aan dat het stralingsniveau begint te zakken. De mensen die in een straal van 30 kilometer van de centrale wonen, wordt gevraagd binnen te blijven.
• Op de middag overschrijdt het percentage radioactiviteit in Tokio lichtjes het normale gehalte. Vervolgens daalt het stralingsniveau opnieuw.
• Het insluitingsvat van reactor 2 van Fukushima "is niet meer hermetisch afgesloten", zo stelt de Autorité de sûreté nucléaire française. Het nucleaire ongeval bereikt niveau 6 op een schaal van 7.
• De wind blaast de dreiging van radioactiviteit voor Japan en andere landen naar volle zee, zo stelt de World Meteorological Organization (WMO).
• Volgens de politie bedraagt de officiële balans van de aardbeving en de tsunami 3.373 doden en 7.558 vermisten.
• De zowat 100.000 gemobiliseerde soldaten bieden samen met buitenlandse reddingswerkers hulp aan de ruim 500.000 getroffen burgers.
• De economische activiteit wordt flink verstoord door het gedeeltelijke stilleggen van de productie bij grote bedrijven, alsook door langdurige elektriciteitsonderbrekingen. Er heerst paniek op de beurs van Tokio; de Europese beurzen gaan in het rood.

DAG 6: WOENSDAG 16 MAART:
• De Japanse autoriteiten delen mee dat er opnieuw vuur in reactor 4 ontdekt is. Ongeveer een half uur nadat alarm wordt geslagen, zijn er geen vlammen of rook meer te zien.
• De radioactieve straling in de kerncentrale van Fukushima 1 bereikt opnieuw piekwaarden. Het personeel van de kerncentrale wordt tijdelijk geëvacueerd wegens de oplopende straling.
• Het binnenste omhulsel van reactor 3 van de kerncentrale Fukushima 1 is volgens gegevens van de overheid waarschijnlijk niet zwaar beschadigd.
• De officiële dodentol is gestegen tot 4.314, zo deelt de nationale politie mee. Er zijn ook nog 8.606 vermisten en 2.282 gewonden. Andere bronnen spreken van minstens 12.000 vermisten.
• De yen is ten opzichte van de dollar naar het hoogste peil gestegen sinds april 1995. De nucleaire crisis voedt de speculaties dat overzeese middelen terug naar Japan zullen vloeien.

_{Bron: HLN} | Gewijzigd: 1 maart 2017, 10:08 uur, door Joyce.s

IAEA-chef: nucleaire crisis zeer ernstig

De chef van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), de Japanner Yukiya Amano, heeft de situatie in de kerncentrale Fukushima I ,,zeer ernstig" genoemd. Hij zei dat woensdag in Wenen, de thuisbasis van de IAEA. Amano vliegt daarom zo snel mogelijk naar Japan voor crisisberaad. Amano vliegt daarom zo snel mogelijk naar Japan voor crisisberaad. Hij wil meer informatie van de Japanse autoriteiten om een betere inschatting te kunnen maken van de situatie. Volgens de atoomchef is inmiddels bevestigd dat van drie reactoren van Fukushima I de kern beschadigd is.

_{Bron: De Pers}

Helikopters droppen water op Japanse reactor

Helikopters van het Japanse leger zijn donderdag begonnen tonnen zeewater uit te storten over een kapotte reactor in het nucleaire complex Fukushima Dai-ichi. Met het water moeten staven uranium worden afgekoeld die oververhit zijn geraakt en nog meer straling dreigen te verspreiden. Twee Chinook-helikopters loosden telkens 7500 liter water boven reactor nummer 3. Op televisiebeelden was te zien dat een groot deel van het water door de wind werd verspreid. De helikopterbemanningen werden elk ongeveer veertig minuten ingezet om niet aan te veel straling te worden blootgesteld.

Op de grond staan waterkanonnen van de politie klaar om water te spuiten op reactor nummer 4, waarvan het opslagbad voor gebruikte splijtstofstaven dreigt droog te koken. De problemen bij de kerncentrale ontstonden vorige week na een zware aardbeving voor de kust. Enorme vloedgolven maakten toen de noodstroomvoorziening onklaar, waardoor de koeling van de reactoren uitviel. De exploitant van de kerncentrale werkt ondertussen hard aan het aanleggen van een noodleiding om de elektriciteitsvoorziening te herstellen.

De Amerikaanse nucleaire toezichthouder gaf woensdag een veel somberder beeld van de toestand bij de kerncentrale dan de Japanse overheid. Voorzitter van de Nuclear Regulatory Commission Gregory Jaczko zei in Washington dat het koelbad voor gebruikte brandstofstaven van reactor nummer 4 helemaal droog staat en dat iedereen die dicht bij de centrale komt levensgevaarlijke doses straling kan oplopen. De Amerikaanse ambassadeur sprak van een 'verslechterende' toestand en ried Amerikaanse burgers die op minder dan tachtig kilometer afstand verblijven aan te vertrekken of op zijn minst binnenshuis te blijven. In een aangescherpt reisadvies werd Amerikanen in Japan aangeraden te overwegen of zij het land kunnen verlaten. Ook werden evacuatiemogelijkheden aangeboden aan gezinsleden van Amerikaanse overheidsmedewerkers in Tokyo, Yokohama en Nagoya, in totaal rond de zeshonderd mensen.

_{Bron Nieuws.nl}

Sneeuw en vrieskou hinderen reddingswerkers

In Japan is er bijna geen hoop meer om nog overlevenden te vinden in het puin na de aardbeving en de tsunami van vorige week. Het reddingswerk wordt belemmerd door sneeuw en zware vrieskou. Ook zijn zeker een half miljoen mensen dakloos. Het is erg moeilijk om aan concrete cijfers te komen over het aantal slachtoffers en vermisten. Volgens de Japanse politie zijn er nu zo'n 5.200 doden geteld en blijven ruim 8.600 mensen vermist. Maar dat kunnen er nog altijd meer zijn. Een half miljoen mensen is ook dakloos geworden door de aardbeving, maar ook door de evacuaties rond de kerncentrales van Fukushima. Zij krijgen het vaak hard te verduren door de koude, maar ook door het gebrek aan proper water en aan voedsel. De Amerikaanse president Barack Obama heeft getelefoneerd met de Japanse premier Naoto Kan en heeft zijn medeleven betuigd.

De Japanse regering waarschuwt intussen voor grootschalige stroomonderbrekingen in Tokio en omgeving, als burgers en bedrijven niet meer inspanningen doen om hun elektriciteitsverbruik binnen de perken te houden. Tepco, het bedrijf dat de stroomvoorziening in Japan regelt en de kerncentrales uitbaat, heeft al een systeem opgezet van tijdelijke, maar beperkte stroomonderbrekingen. Maar door de vrieskou is het elektriciteitsverbruik in en rond Tokio sterk gestegen, waardoor er een grootschalige stroompanne kan ontstaan.

_{Bron: De Redactie}

Nieuw-Zeeland durft oefenduel in Japan niet aan

De voetbalbond van Nieuw-Zeeland heeft de vriendschappelijke wedstrijd in en tegen Japan afgezegd. Het duel zou op 29 maart in Tokio plaatshebben. Door de nucleaire crisis na de zware aardbeving en tsunami in het Aziatische land vinden de Kiwi's het risico te groot om een voetbalwedstrijd te spelen in de Japanse metropool. Eerder al moest de Japanse voetbalbond (JFA) de oefeninterland tegen Montenegro op 25 maart in Shizuoka intrekken. De JFA wil in de plaats van de twee geschrapte duels een benefietwedstrijd organiseren voor de slachtoffers van de natuurramp.

_{Bron: AD.nl}

Gebrek aan alles in rampgebied

Bijna een week na de ramp die het noordoosten van Japan heeft getroffen, verloopt de hulpverlening moeizaam. In opvangkampen voor daklozen en evacués in Sendai, de hoofdstad van de zwaar getroffen prefectuur of provincie Miyagi, is een rijstballetje en een klein stukje worst het beste wat de ontheemden er overkomt. In het getroffen gebied langs de Japanse noordoostkust zijn naar schatting 2500 provisorisch opgezette opvangcentra. Ze zijn meestal in panden opgezet, die niet zijn berekend op de aantallen mensen die er zijn. Maar velen zien ook uit naar de distributie van voedsel, hoe mager de porties mogen zijn, als een teken dat de hulpverlening eindelijk op stoom komt. Dit berichtte het Japanse persbureau Kyodo donderdag vanuit opvangcentra in Miyagi



Groot gebrek
Maar er is in de getroffen streek nog steeds een groot gebrek aan voedsel, drinkwater, dekens, medicijnen en brandstof. De infrastructuur is beschadigd en het weer is winters met sneeuwstormen en temperaturen rond het vriespunt. Het nijpend tekort aan benzine bemoeilijkt ondertussen de hulpverlening. De hoeveelheid olie in Japan is door de brand in negen raffinaderijen en de sluiting van havens sterk verminderd. Veel evacués zijn er bovendien nog niet in geslaagd contact te leggen met familie of andere naasten die ze uit het oog zijn verloren. Het wegvallen van de elektriciteit maakt de communicatie vrijwel onmogelijk. Naar schatting 850.000 huishoudens zitten zonder stroom in het noorden en circa anderhalf miljoen huishoudens zonder water.

Berichten
In de opvangcentra worden daarom berichten en boodschappen opgehangen, niet alleen om geliefden terug te vinden, maar ook om de moed erin te houden: ,,Laten we ons hier samen doorheen slaan''. Opvallend is volgens waarnemers uit alle windstreken, dat de overweldigende meerderheid van slachtoffers niet klaagt en bijvoorbeeld zonder morren in de rij wacht voor wat water. ,,Er zijn hier allerlei soorten mensen, maar we zijn hier één'', aldus een 30-jarige vrouw in een druk opvangkamp in Natori, ten zuiden van Sendai. Minstens 80.000 hulpverleners van Japanse overheden pogen de naar schatting 440.000 ontheemden bij te staan, nog afgezien van andere hulporganisaties. Inmiddels bieden meer dan 110 landen en 24 internationale organisaties hulp. Het Japanse Rode Kruis heft negentig medische hulpteams naar het rampgebied gestuurd. Door de beroerde levensomstandigheden en kou is het aantal ziektegevallen in het rampgebied in opmars.

Kant-en-klaar woningen
Veel ontheemden hebben overigens niets meer om naar terug te keren. De zwaar beproefde provincies Iwate, Miyagi en Fukushima hebben alvast bijna 33.000 kant-en-klare woningen besteld, maar het duurt nog wel even voor die uit de fabriek rollen en worden afgeleverd. Volgens schattingen van de publieke omroep NHK zijn zeker 100.000 panden zwaar beschadigd en minstens 7400 volledig verwoest. Gevreesd wordt dat meer dan 13.000 mensen zijn.

_{Bron: AD.nl}

Wat is radioactiviteit?

Na de onvoorstelbare natuurramp die Japan heeft getroffen, is zich als gevolg daarvan, een tweede ramp aan het voltrekken. De calamiteiten die zich in de vier kerncentrales van Fukushima voltrekken of al hebben voorgedaan, worden inmiddels beschouwd als de ernstigste nucleaire ramp die zich ooit heeft voorgedaan, op die van Tsjernobyl na. Geen wonder dat veel mensen, zelfs in dit deel van de wereld, zich hierover ongerust maken. Het nieuws over de dreigende meltdown in Fukushima lijkt nu zelfs de verschrikkingen die de zware aardbeving van afgelopen zaterdag en de daarop volgende tsunami aanrichtten, te overschaduwen. Die ongerustheid wordt wellicht deels veroorzaakt door het onbekende. Daarom zullen we met dit verhaal de kern van de zaak aanstippen en geven we antwoord op de volgende vragen: “Wat is radioactiviteit?” “Wat is het effect van straling?” Wellicht kunnen wij uw ongerustheid deels wegnemen en ombuigen in gezonde alertheid.

Een ongrijpbaar iets
Radioactieve straling is iets ongrijpbaars en bestaat in feite niet. Straling is namelijk niet radioactief, straling is simpelweg straling en niets meer. De stof die de straling uitzendt, is radioactief, de straling zélf is dat niet. Toch noemen we niet alles dat straling uitzendt, radioactief. Een radio die geluidsgolven uitzendt is dat niet, een lamp die licht uitzendt, evenmin. Licht en geluid kunnen we met onze zintuigen waarnemen en daarom kunnen we gemakkelijk beschermende maatregelen nemen als die waarneembare straling een gevaarlijk niveau dreigen te bereiken. Dat geldt niet voor de straling die door radioactieve bronnen wordt uitgezonden. Deze is reukloos, stil, onzichtbaar en we voelen hem ook niet. Dat maakt dit daarom een tikje griezelig en ongrijpbaar. De straling waar we het hier over hebben is ioniserende straling, ze is in staat moleculen en atomen te veranderen, bijna altijd ten kwade. Om te begrijpen wat radioactiviteit is, moeten we terug naar de oorsprong, de elementen.


_{Dit diagram geeft een indruk van de verschillende soorten elektromagnetisch straling. Radiogolven aan de ene kant van het spectrum hebben weinig energie en een zeer grote golflengte. Aan de andere kant van het spectrum zijn Röntgen- en gammastralen zeer gevaarlijk en energierijk, en hebben een zeer korte golflengte.}

De elementen
Alle materie om ons heen – gas, vloeibaar of vast – is uiteindelijk opgebouwd uit atomen. Van nature komen er op aarde 92 verschillende atomen voor. De meest simpele is ‘H’, waterstof, een gas dat bestaat uit een massieve, positief geladen kern (een proton), waaromheen een relatief zeer licht deeltje draait, dat een even grote negatieve lading bezit, een elektron. Het tweede element is ‘He’, helium, ook een gas dat ongeveer vier maal zo massief is als waterstof. De kern bestaat namelijk uit twee protonen en twee neutronen. Een neutron heeft ongeveer evenveel massa als een proton, maar géén lading. Tot slot draaien er om deze kern nog twéé elektronen. En zo kunnen we verder gaan. We komen zo minder bekende, maar ook zeer bekende elementen tegen. Koolstof ‘C’ heeft zes protonen in haar kern, stikstof ‘N’ heeft er zeven en zuurstof ‘O’ heeft er acht. Dit zijn bij kamertemperatuur allemaal gassen, maar de meeste (zwaardere) elementen zijn vast, een enkele vloeibaar, zoals kwik ‘Hg’ met 80 protonen in haar kern. Natrium ‘Na’ en ijzer ‘Fe’ zijn ook twee zeer bekende elementen met respectievelijk elf en 26 protonen in hun kernen. De meeste van deze elementen kunnen met elkaar reageren om zo moleculen en heel andere stoffen te vormen. Zo is bijvoorbeeld ‘water’ de verbinding tussen twee waterstof- en één zuurstofatoom en ‘keukenzout’ de verbinding tussen één chloor- en natriumatoom. De elementen zijn stabiel. Als een zuurstofatoom met rust wordt gelaten, zal hij over honderdmiljard jaar nog steeds een zuurstofatoom zijn. Maar toch is dat niet helemaal waar. Het laatste natuurlijke element met 92 protonen in de kern is ‘U’, uranium. Dat element is niet stabiel. Plots kan een uraniumatoom straling en deeltjes uitzenden en zo tot een ander element verworden. Uranium is, met andere woorden, radioactief. En daarmee zijn we bij de kern van de zaak aanbeland.

Type radioactieve straling en isotopen
Radioactiviteit kan zich in principe op drie verschillende manieren openbaren. In het voorbeeld van uranium hierboven kan de kern een deeltje uitstoten, bestaande uit twee protonen en neutronen, zeg maar een ‘kaal’ heliumatoom, zonder elektronen. Hierom wordt uranium een zogenaamde ‘alfa-straler’ genoemd. De overgebleven kern is dan tot een heel ander element verworden, in dit voorbeeld thorium, ‘Th’, met nog maar 90 protonen in haar kern.


_{Een voorbeeld van een alfa-straler. In dit geval zendt een radiumatoom een ‘kale’ heliumkern uit en verwordt tot een radonatoom, een stabiel edelgas.}

Bij zogenaamde ‘bèta-stralers’ wordt in de kern een neutron in een proton omgezet en wordt er een elektron uitgestoten. Ook hier is de vorming van een ander element het resultaat.


_{Een voorbeeld van een bèta-straler. In dit geval wordt een cesiumatoom omgezet in een bariumatoom, waarbij een neutron in een proton wordt omgezet en er een elektron wordt uitgestraald.}

Tot slot kan een radioactieve bron zeer energierijke elektromagnetische straling uitzenden, zogenaamde gammastraling. Eigenlijk komt er bij vrijwel alle radioactieve processen wel minstens een beetje gammastraling vrij, maar soms dus flink wat. Radioactiviteit is overal om ons heen. Van de meeste elementen komen er namelijk naast de ‘basisvormen’ ook zogenaamde ‘isotopen’ voor. Laten we als voorbeeld naar koolstof kijken. Normaal heeft een koolstofatoom een massa van 13, omdat er in de kern zes protonen en zeven neutronen huizen. In werkelijkheid komt het isotoop koolstof 12 echter verreweg het meest voor (voor bijna 99%), de kern bevat in dat geval één neutron minder. Dat maakt verder niet uit, want ook koolstof 12 is een stabiel element en dus onschadelijk, uit het oogpunt van straling. In de natuur komt echter ook een beetje koolstof 14 voor, waarbij er twéé extra neutronen in de kern verstopt zitten. Deze isotoop is niet stabiel en dus radioactief. Op een gegeven moment verandert één neutron in een proton en zendt de kern een elektron uit en een beetje gammastraling. Koolstof 14 is dus een bèta-straler. Er ontstaat hierdoor stikstof ‘N’ met zeven neutronen en zeven protonen in de kern, dat verder stabiel is.

Gevaar straling en halfwaardetijd
Al deze straling kan zeer gevaarlijk zijn. Ze is namelijk in staat om levende cellen te beschadigen of zelfs te doden. Echter, net als bij een explosie geldt dat hoe verder we van de bron afzitten, hoe meer het effect van de straling afneemt. Alfa-stralers zijn verreweg het gevaarlijkst, maar die straling kan gelukkig gemakkelijk worden tegengehouden. Een dun velletje papier is al genoeg, of een luchtlaagje van vijf centimeter. Bètastraling dringt al veel dieper door, maar bijvoorbeeld dubbel glas of een normale enkelsteens muur houdt ook deze straling tegen.


_{Deze tabel geeft voor een aantal radioactieve isotopen aan wat hun halfwaardetijd is. Gedurende de halfwaardetijd vervalt de helft van de radioactieve materie. Zo is bijvoorbeeld van een kilo jodium 123 na 13 uur nog een pond over, na 26 uur 250 gram, na 39 uur nog 125 gram, enzovoorts.}

Gammastraling laat zich echter niet zo gemakkelijk tegenhouden. In de open lucht is deze op honderden meters afstand nog meetbaar en er zijn dikke betonnen, of een loden wand van centimeters dikte nodig om deze straling te absorberen. Een geluk bij een ongeluk is dat een radioactief element niet onbeperkt door blijft stralen. Om het voorbeeld van koolstof 14 van hierboven te nemen, dit vervalt tot het stabiele stikstof en is dan ‘weg’. Ieder radioactieve stof verdwijnt hierdoor geleidelijk (verwordt tot een ander element) en gaat steeds minder stralen. Het blijkt dat dit op een regelmatige manier gebeurt, onafhankelijk van temperatuur, druk, etcetera. Na een zekere tijd, namelijk de halfwaardetijd, is de helft van de radioactieve stof vervallen, en na nogmaals diezelfde tijdspanne is de helft van de rest vervallen en is een kwart nog over, enzovoorts. Die halfwaardetijd is voor iedere radioactieve stof anders. Sommige stoffen stralen krachtig, maar zijn snel vervallen, zoals jodium 123, waarvan na een dik etmaal nog maar een kwart over is. De halfwaardetijd van koolstof 14 is echter 5730 jaar, dus dat ben je niet een, twee, drie kwijt. Dat uranium 238 nog in de natuur voorkomt, is logisch, want deze isotoop heeft een halfwaardetijd van bijna 4,5 miljard jaar! In dit laatste geval is de straling relatief zwak, maar houdt dus zéér lang aan.

Over eenheden en doses
Er zijn verschillende methodes in zwang om de mate van straling, veroorzaakt door radioactiviteit, weer te geven, zoals ‘Bq’, wat staat voor ‘Becquerel’. Eén Bq staat voor één vervallend atoom per seconde. Nu bestaat zelfs het kleinste stukje stof uit biljoenen atomen, dus één vervallend atoom is erg weinig. Ga maar na. Zelfs doorsnee oceaanwater straalt al met 12 Bq per liter, en als uw appeltaart per kilo met niet meer dan 600 Bq straalt, maakt zelfs de keuringsdienst van waren zich niet ongerust. Sterker nog, een qua gewicht gemiddelde, gezonde Nederlandse volwassene straalt met ongeveer 8500 Bq! Radioactiviteit is dus letterlijk overal om ons heen en ook in ons lichaam aanwezig! Men kan ook de afgegeven energie van de straling beschouwen, uitgedrukt in Joules per kg. Men gebruikt hier de eenheid Gray voor, of Rad (Radiation Absorbed Dose). Eén Gray is honderd Rad. Straling op zich is niet zo erg, zolang deze ongestoord door levende materie gaat. Anders wordt dat zodra die straling in het lichaam geabsorbeerd wordt en daar zijn verwoestende werk verricht. Het maakt in dit geval niet uit welke straling dat nadelige effect heeft, of het nu alfa- bèta- of gammastraling is, al doen ze het ieder wel in iets andere mate. Ook zijn sommige delen van het lichaam gevoeliger voor straling dan andere. Internationaal is afgesproken om een eenheid te gebruiken die een goede maat is voor de schade die optreedt in levend weefsel als gevolg van de verschillende mogelijke soorten straling en dat is de Sievert, of ‘Sv’. Dat is een erg grote maat, waardoor meestal van ‘mSv’, milliSievert wordt gesproken, een duizendste Sv.

Een genadeloze optelsom, de effecten
Gezien de gemiddelde achtergrondstraling in ons land, doen we op jaarbasis een dosis van iets meer dan 2 mSv op. De schade die we hierdoor oplopen, is onherroepelijk en kan niet worden teruggedraaid. Toch mogen we niet mopperen. In Nederland is de achtergrondstraling laag. In de bergen is de natuurlijke straling (veel) hoger en ook zijn sommige gronden veel radioactiever dan anderen. Zo zijn er gebieden, onder andere lokaal in Brazilië, waar de achtergrondstraling vijftien maal hoger is dan in Nederland. Daarnaast ontvangen we ook nog wat extra straling als we bij de tandarts of in het ziekenhuis een röntgenfoto laten maken, een vliegreisje maken en ook hebben veel Nederlanders ten gevolge van de Tsjernobyl ramp wat extra straling ontvangen. Het maakt daarbij niets uit over welke tijdspanne we deze doses ontvangen. Stel dat, puur fictief, de achtergrondstraling in ons land plots 50 maal hoger zou worden, dan zou iedereen in één jaar 100 mSv aan dosis ontvangen. Het effect daarvan zou dan precies hetzelfde zijn als bij een persoon die even bij de lekkende kerncentrale in Fukushima gaat kijken, daarbij 100 mSv oploopt en daarna in een jaar in een loden bunker gaat zitten, waar geen straling is.


_{Kaartje van de gemiddelde achtergrondstraling in Nederland, uitgedrukt in nSv (miljardste Sv) per uur. In de blauwe gebieden, vooral die met löss, rivier- en zeeklei, is die rond twee tot drie maal hoger dan in veen- en zandgebieden. Dus zelfs in eigen land verschilt de achtergrondstraling nogal van plaats tot plaats. Gemiddeld krijgt de Nederlander een dosis van iets meer dan 2 mSv per jaar.}

Ten gevolge van de normale achtergrondstraling gedurende één jaar in ons land zal één op iedere tienduizend Nederlanders binnen enkele tientallen jaren aan kanker overlijden. In werkelijkheid zijn het er meer, want die straling gaat dag en nacht, jaar na jaar door. In dezelfde periode zal echter een veel grotere groep mensen kanker hebben ontwikkeld, door andere oorzaken. Dat kleine groepje met stralingskanker, valt daarbij in het niet.


_{Ook in Nederland wordt de hoeveelheid straling ten gevolge van radioactiviteit voortdurend gemeten en in de gaten gehouden. Op de blauwe locaties wordt gammastraling gemeten, op de rode locaties alfa- en bètastraling.}

Een honderdjarige Nederlander kan in zijn hele leven wel een totale dosis van 250 tot 500 mSv hebben ontvangen en er is een (kleine) kans dat hij puur alleen daardoor kanker zal hebben ontwikkeld. Globaal gesproken kan men zeggen dat bij een dosis van hooguit 1 Sv (1000 mSv) de betrokkene weinig zal merken. Loopt men die dosis in korte tijd op, dan neemt wel tijdelijk het aantal bloedlichaampjes af, maar het lichaam weet dat te herstellen. De ionisatie richt echter wel schade aan, waarbij de ergste is dat een cel blijft leven, maar een kankercel wordt. Bij een totale dosis van 1000 mSv is de kans dat men kanker ontwikkelt, 5%. Bij een grotere dosis tussen 1000 en 10.000 mSv (1 tot 10 Sv) sterven vooral darmwandcellen af. Het slachtoffer moet braken en krijgt diarree. Veel cellen blijven leven, maar kunnen niet goed meer delen. Als de huid aan deze straling is blootgesteld, dan lijkt het of deze verbrand is. Het slachtoffer kan tijdelijk geen witte bloedlichaampjes meer aanmaken, waardoor een infectie dodelijk kan zijn. Na een week of zes heeft het lichaam deze schade overwonnen en kan de patiënt overleven, maar er is wel een kans van tussen 5 en 50% dat het slachtoffer binnen twintig jaar aan stralingskanker overlijdt. Gezien dit voorafgaande, moge het duidelijk zijn dat bij hogere doses de overlevingskansen van het slachtoffer zeer snel slinken. Een doses van 20 Sv (20.000 mSv) is vrijwel zeker dodelijk binnen tien tot twintig jaar en bij een totale dosis van 50 Sv (50.000 mSv) sterft het slachtoffer al binnen enkele uren.

Geen zorgen, wel waakzaamheid
Het bovenstaande is voor ons totaal niet aan de orde. Radioactiviteit zal altijd en overal om ons heen zijn, maar die achtergrondstraling is zo laag, dat meer dan 99% van alle Nederlanders daar hun hele leven lang geen last van zullen ondervinden. Sterker nog, zonder al te nadelige gevolgen kunnen we zelfs een verhoogde straling gemakkelijk aan en bovendien kunnen we ons wapenen om te verhinderen dat we die extra dosis oplopen. En als we de blik richten op Japan, dan is het een geluk bij een ongeluk, dat Japan zo ongeveer aan de andere kant van de wereld ligt. Mocht het daar nog fouter gaan lopen dan het nu al loopt, dan zullen er maar weinig plekken op aarde zijn waar de effecten van die ramp, daar waar het de radioactiviteit betreft, nog kleiner zullen zijn dan bij ons. Maar het best is natuurlijk dat de dreigende meltdown in de Fukushima centrales kan worden voorkomen en dat de koelinstallaties weer kunnen worden opgestart, zodra de elektriciteitsvoorzieningen zijn hersteld.

_{Bronnen en foto’s: Meteo Consult, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, nationaal Meetnet Radioactiviteit, Studiecentrum voor kernenergie, Australian Radiation Services, Wikipedia. Speciaal veel dank is verschuldigd aan het NRG, het Nuclear Research & Consultancy Group}

'Stroom bij Fukushima binnen enkele uren weer aan'

Het Japanse energiebedrijf Tepco gaat binnen enkele uren de stroom in de kerncentrale Fukushima weer aanzetten, zodat het koelingssysteem weer in werking gesteld kan worden. Dit meldt het Japanse persbureau Kyodo donderdag. De blusoperatie bij de kerncentrale zou een positief effect hebben gehad. Het energiebedrijf hoopt twee van de zes reactors donderdag van stroom te kunnen voorzien. Reactor 2 zou als eerste aan de beurt zijn.

'Situatie blijft ernstig'
De topman van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) wil zelf gaan kijken bij de in grote problemen verkerende kerncentrale Fukushima I in Japan. Volgens Amano blijft de situatie ''zeer ernstig'' bij de centrale, die met grote problemen kampt sinds de zware aardbeving en tsunami van eind vorige week. ''We willen naar de locatie toegaan, maar we zullen dat bespreken bij onze aankomst'', aldus het hoofd van de nucleaire waakhond van de Verenigde Naties. De Japanner Amano wordt begeleid door een kleine groep nucleaire experts.

_{Bron: NU.nl}

Citigroup schat schade Japan op 91 miljard

De schade veroorzaakt door de zware aardbeving in Japan vorige week kan oplopen tot 10 biljoen yen (91,4 miljard euro), ofwel 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van het land. Dat heeft de Amerikaanse bank Citigroup becijferd in een gepubliceerd rapport. De economische schade van de ramp is volgens de bankiers groter dan die van de aardbeving in Kobe in 1995. Citigroup voorziet wel dat de Japanse economie en de aandelenmarkten, die de laatste dagen hard omlaaggingen, spoedig herstellen. Ook het effect van de aardbeving op de wereldeconomie blijft volgens de bank beperkt.

_{Bron: AD.nl}