Een lagedrukgebied bevindt zich dit weekend vlakbij en lange tijd zelfs boven ons land. Dat levert een meteorologisch bezien interessante 48 uur op.
Het ontstaan van het lagedrukgebied
De kleine depressie was vrijdag nog nauwelijks op de weerkaarten terug te vinden. Maar boven Wales en Engeland ontstond in een regenfront op het grensvlak tussen oprukkende koude lucht en mildere omstandigheden, geleidelijk een knik. Die hoek werd groter en groter. Op het moment van schrijven was uit dit alles een volwassen lagedrukgebied aan het ontstaan op de Noordzee, voor de oostkust van Engeland, ter hoogte van Middlesbrough.
De door het ECMWF-model berekende luchtdrukverdeling en de neerslag (groen is regen, rood is sneeuw) met daarbij ingetekend de fronten van het lagedrukgebied, voor zaterdagmiddag.
De door het ECMWF-model berekende luchtdruk en de daadwerkelijk gemeten wind. De wind waait rond een lagedrukgebied tegen de wijzers van de klok in.
Zwak warmtefront
Doordat de stroming, als altijd rond een lagedrukgebied, tegen de wijzers van de klok in waaide, drong aan de voorzijde van de jonge depressie de milde lucht met een zuidelijke tot zuidwestelijke wind naar het noorden op. Het voorste deel van het regenfront, dat ons de voorbije nacht en ochtend passeerde, kwam dan ook als zogeheten warmtefront over. Dit was een zwak frontje met vooral wat lichte regen, onder meer omdat de tegenstellingen tussen de al aanwezige luchtsoort en de nog mildere lucht relatief klein was. Het tweede deel van storing, het gedeelte achter de knik zou je kunnen zeggen, markeerde (en markeert) echter een veel scherpere overgang. Een heel stuk koelere lucht drong (en dringt) daarachter binnen.
Actief koufront
Dit koufront, zoals we dat in de meteorologie noemen, begon later zaterdagochtend alweer de westelijke kustprovincies binnen te trekken. Het was een stuk actiever dan het eerder gepasseerde zwakke warmtefrontje. Om 14.00 uur regende het in een groot deel van de zuidwestelijke helft van het land dan ook pijpenstelen en noteerden diverse waarnemers in een strook van Alkmaar naar Zeeland alweer 7 millimeters regen sinds middernacht. In het Westland (het kassengebied) in Zuid-Holland ten zuiden van Den-Haag liepen de tussentijdse totalen al op richting de 10 millimeter (omgerekend 10 liter wat per vierkante meter).
Occlusie
Zoals het er aan het begin van de zaterdagmiddag naar uitzag, zou de regen van het koufront in de loop van de rest van de middag en avond tot boven het noordoosten van het land trekken, om vervolgens stil te komen liggen en langzaam te verpieteren. De activiteit van het koufront zou dan moeten worden overgenomen door de zogenaamde ‘occlusie’. Een occlusiefront ontstaat doordat het koufront van een depressie altijd sneller beweegt dan het warmtefront. Hierdoor smelten beide systemen als het ware in elkaar. Dat begint al in feite op het moment dat de eerste knik (zie de tweede alinea van dit verhaal) in het oorspronkelijke regenfront ontstaat. In dit geval gebeurde dat dus al boven Wales en Engeland. De eerste knik wordt ook wel het ‘occlusiepunt’ genoemd. Dat is een belangrijk punt, omdat de neerslag op die plek doorgaans extra intensief wordt. Tevens ontstaat hier de kern van het zich vers ontwikkelende lagedrukgebied.
De door het ECMWF-model berekende luchtdrukverdeling en de neerslag voor begin zondagnacht. De depressiekern dringt het noorden van het land binnen. Daar neemt de wind af. Dat terwijl ten zuiden en westen van de kern, de wind per saldo juist toeneemt. Zie ook de windberekening van het ECMWF-model voor het eind van de nacht hieronder.
Vanaf het occlusiepunt breidt de occlusie zich vervolgens in de loop van de tijd verder uit, doordat een steeds groter deel van het sneller trekkende koufront het relatief langzaam bewegende warmtefront inhaalt. Tegelijkertijd begint de occlusie om de kern van het lagedrukgebied heen te draaien. Na verloop van tijd zwaait dit occlusiefront in de voetsporen van het koufront om de depressie heen, als een kat die haar eigen staart najaagt. De depressie is dan tot volle wasdom gekomen. Het hierboven beschreven proces gaat naar verwachting zich precies zo boven Nederland afspelen. Achter het naar het oosten en noordoosten wegtrekkende koufront wordt het vanavond in veel andere regio’s tijdelijk droger. Dat alvorens het occlusiefront via de westkust weer het land op dringt. Daarbij neemt ze geleidelijk de meeste regenactiviteit van het koufront over.
Wind
Bij dit alles komt aan de west- en zuidflanken van de depressie stevig wat wind te staan. De kern van het lagedrukgebied trekt naar verwachting vannacht van boven zee het noorden van het land binnen. Omdat dicht bij de kern de luchtdrukverschillen klein zijn, valt daar de wind juist op veel plaatsen weg. Dat terwijl vooral het zuiden, westen en wellicht ook midden in de tussentijd op steeds meer plaatsen de wind juist zien toenemen. In Zeeland begon dat eind middag als eerste.
Bron: Meteo Consult
'de voorbije nacht en ochtend' slaat op gisteren nacht, en 'naar verwachting vannacht...' staat in de komende tijd geschreven terwijl het niet komende nacht maar afgelopen nacht was. Dat is best verwarrend voor de lezer. Maar nogmaals; goed uitgelegd! | Gewijzigd: 27 februari 2011, 12:53 uur, door Ben47