IJskoud mooi: zeeijs



Zonder twijfel een van de mooiste satellietbeelden van de afgelopen maanden: zeeijs aan de Russische oostkust. Het eiland op deze satellietfoto heet Ostrov Shikotan en het is een van de Koerillen, een ketting van eilanden voor de kust van Siberië. De ingewikkelde witte patronen bestaan uit ijs dat door sterke stroming is gebogen. De foto werd door Nasa’s Earth Observing-1 satelliet genomen op valentijnsdag. Afgelopen weekend werd de foto vrijgegeven.


Lees ook:

Donkere schaduwen

Over het omvangrijkste Oostzee-ijs in 25 jaar tijd schreven we dinsdag al. Vandaag een paar satellietfoto’s van de ijsplakkaten, met spectaculaire details.

Hoge resolutie satellietfoto van MODIS
Vorige week bereikte de ijsbedekking haar piek met 250.000 vierkante kilometer. Een oppervlakte zes keer zo groot als die van Nederland. Hiernaast staat een prachtige satellietplaat met een extreem hoge resolutie. Deze is gemaakt door de Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) aan boord van NASA’s satellieten Aqua and Terra. Links in beeld Zweden, rechts in beeld Finland, Estland en Letland. Daartussenin de Oostzee, voor een groot deel bedekt met ijs. Het is een foto van 24 februari toen Scandinavië zich nog volop in diepvrieslucht bevond.


_{Satellietfoto van 24 februari. Voor de kust van Estland en Letland hebben zich ringen gevormd bij het aangroeien van het ijs. Waarschijnlijk is dit veroorzaakt door het verschil in dag- en nachttemperatuur en een doorstaande zuidoostenwind. Zie ook de tekst hiernaast. Afbeelding: MODIS, NASA.}

Details: ‘dagringen’ in het ijs
Fraai detail is dat het ijs voor de westkust van Estland en Letland niet overal tegen de kust aan ligt. Een zuidoostenwind zorgde voor woelingen in het water, waardoor wat minder koud water van iets onder het oppervlak gemengd werd met de bovenste laag. De steenkoude lucht die van boven het vasteland werd aangevoerd, veroorzaakte vervolgens windstroomafwaarts uiteindelijk toch voor de vorming van ijs tegen de randen van het al aanwezige ijs. Met de koudste omstandigheden tijdens de lange nachten ging de ijsvorming tijdens dat gedeelte van het etmaal sneller dan overdag. Waarschijnlijk door deze verschillen in aangroeisnelheid tussen dag en nacht zijn aan de oostkant van het zee-ijs witte randen ontstaan (in de omcirkelde gebieden). Zoals een boom jaarringen heeft, maar dan per dag. Een soort van ‘dagringen’ dus.

IJsmuren
Halverwege de huidige week zagen de ijsplaten op de Oostzee er alweer heel anders uit. Ze waren voor een gedeelte geslonken. Dat gold zeker voor het zuidelijke gedeelte tussen Zweden en de Baltische staten dat relatief jong en dun ijs was. Veel zachtere omstandigheden hadden hun intrede gedaan, waardoor delen begonnen te smelten.


_{Ruim een week later is een deel van het ijs weggesmolten, doordat de temperaturen flink zijn opgelopen. In combinatie met een stevige wind heeft de smelt in het nog ruim voorhanden zijnde resterende ijs enorme ijswallen opgeleverd voor de zuidkust van Finland (hoofdstad Helsinki is omcirkeld). Ze worden op deze satellietfoto verraden door grote donkere schaduwen op het ijs als gevolg van de laagstaande zon. Afbeelding: MODIS, NASA.}

Tegelijkertijd veroorzaakte een stevige westelijke wind voor veel beweging in het ijs. Het ging kruien op grote schaal, extreem grote schaal zelfs. Zuid van de Finse kust leverde dit enorme ijswallen op. Deze werden omhoog geduwd, doordat plakkaten met grote kracht tegen elkaar aan werden gedrukt. Door de laagstaande zon ontstonden er grote donkere schaduwen achter deze omhoog geduwde muren van ijs. Deze zijn over honderden kilometers lengte te zien, veelal evenwijdig aan de kustlijn.

_{Bron: Weer.nl}