Shamal
Shamal
In verschillende perioden van het jaar waaien er wereldwijd regionale winden. Eén van de bekendste bij ons in de buurt is de Mistral in het zuidoosten van Frankrijk. Deze lokale en vooral ook koude wind waait regelmatig in het dal van Rhône en kan soms aantrekken tot windkracht 9 of meer. Doordat de lucht tussen de bergwanden door wordt geperst, treedt een extra versnelling op, het zogeheten venturi effect. In het Midden-Oosten waait op dit moment ook zo’n lokale wind; de Shamal. Deze staat echter vooral bekend om de enorme hoeveelheid stof die hij boven de Perzische Golf doet opwaaien.
De Perzische (of Arabische) Golf bevindt zich in het Midden-Oosten tussen Saoedi-Arabië en Iran (Perzië). Deze binnenzee is een uitloper van de Indische Oceaan en staat via de Straat van Hormuz in verbinding met de Arabische Zee. Het einde van deze Golf wordt gemarkeerd door de rivierdelta van de Arvandroed waarin de rivieren de Eufraat en de Tigris uitmonden.
Om een hogedrukgebied boven Saoedi-Arabië heen waait de wind met de klok mee. Deze botst echter op een bergketen in het westen van Iran en buigt daardoor af richting de Perzische Golf. Deze sterke, lokale wind heet Shamal.
De Shamal die in dit gebied waait, is een wind die vooral in de zomer voorkomt. Boven het warme en lage woestijnlandschap in onder andere het noorden van Saoedi-Arabië en Irak hangt in het zomerseizoen namelijk vrijwel constant een hogedrukgebied. Daar omheen waait de wind met de klok mee, maar ‘botst’ uiteindelijk tegen het Zagrosgebergte in Iran en moet daardoor een scherpere bocht maken en blijft daardoor noordwestelijk. Hierdoor wordt alle aanwezige lucht tussen gebergten in Saoedi-Arabië en Iran door geperst, waardoor (net als bij de Mistral) de windsnelheid toeneemt, soms tot windkracht 8 of 9. Met grote snelheid waait de Shamal dan richting de Perzische Golf en neemt daarbij een flinke portie woestijnzand met zich mee, waardoor het zicht sterk vermindert en er sprake is van een zandstorm. Die kan soms 3 tot 5 dagen duren.
Winter
Ook in de winter waait de Shamal, maar minder frequent dan in de zomer. Vooral in de periode tussen december en februari waait deze wind diverse keren per maand en houdt dan slechts 24 tot 36 uur stand. Vanaf de Middellandse Zee trekken in deze periode namelijk regelmatig lagedrukgebieden over het gebied. Zodra zo’n lagedrukgebied en het bijbehorende koufront zijn gepasseerd, ontwikkelt zich aan de achterzijde ervan vaak snel weer een hogedrukgebied. Een uitloper van het lagedrukgebied (een trog) handhaaft zich echter boven de oostelijke delen van de Perzische Golf, waardoor de wind tussen de beide luchtsoorten ook noordwestelijk wordt en bovendien aantrekt. Ook in het winterseizoen treden dus af en toe zandstormen op in dit gebied en boven de Perzische Golf.
Invloed op het dagelijks leven
Een bekend voorbeeld van aan de Shamal gerelateerde zandstorm was die van 8 augustus 2005 in Bagdad, Irak. Duizenden mensen werden behandeld voor ademhalingsproblemen, bijna alle winkels moesten dicht en alle openbare activiteiten lagen plat. Ook voor schepen op de Perzische Golf zijn zowel het stof als de sterke wind een probleem. De hoeveelheid stof is soms zo groot dat het zicht soms afneemt tot onder 100 meter, dat is vergelijkbaar met dichte mist. Ook wordt het stof met zulke hoge windsnelheden verplaatst dat het vrijwel niet mogelijk is om buiten te zijn. Er zijn zelfs gevallen bekend dat het zand zo’n kracht had, dat lak van de auto’s werd gestraald.
Huidige situatie
Ook op dit moment waait boven de Perzische Golf de Shamal. De windsnelheid neemt met name in de buurt van de rivierdelta van de Arvandroed soms toe tot windkracht 6, maar ook boven het zeewater waait het stevig. Vooral ’s ochtends is de wind het sterkst. Dat komt omdat het land aan de zuidkant van de Perzische Golf sneller opwarmt dan aan de noordkant. Bij de stijgbewegingen aan de zuidkant verdwijnt lucht naar de hogere delen van de atmosfeer en die wordt vanaf zee aangevuld. De noordwestenwind wordt daardoor extra versterkt. In de loop van de dag verdwijnen die verschillen weer en zwakt de wind geleidelijk weer af. In de avond en nacht is de Shamal dus veel minder sterk.
Bronnen: Meteo Consult, NASA, Wikipedia
In verschillende perioden van het jaar waaien er wereldwijd regionale winden. Eén van de bekendste bij ons in de buurt is de Mistral in het zuidoosten van Frankrijk. Deze lokale en vooral ook koude wind waait regelmatig in het dal van Rhône en kan soms aantrekken tot windkracht 9 of meer. Doordat de lucht tussen de bergwanden door wordt geperst, treedt een extra versnelling op, het zogeheten venturi effect. In het Midden-Oosten waait op dit moment ook zo’n lokale wind; de Shamal. Deze staat echter vooral bekend om de enorme hoeveelheid stof die hij boven de Perzische Golf doet opwaaien.
De Perzische (of Arabische) Golf bevindt zich in het Midden-Oosten tussen Saoedi-Arabië en Iran (Perzië). Deze binnenzee is een uitloper van de Indische Oceaan en staat via de Straat van Hormuz in verbinding met de Arabische Zee. Het einde van deze Golf wordt gemarkeerd door de rivierdelta van de Arvandroed waarin de rivieren de Eufraat en de Tigris uitmonden.
Om een hogedrukgebied boven Saoedi-Arabië heen waait de wind met de klok mee. Deze botst echter op een bergketen in het westen van Iran en buigt daardoor af richting de Perzische Golf. Deze sterke, lokale wind heet Shamal.
De Shamal die in dit gebied waait, is een wind die vooral in de zomer voorkomt. Boven het warme en lage woestijnlandschap in onder andere het noorden van Saoedi-Arabië en Irak hangt in het zomerseizoen namelijk vrijwel constant een hogedrukgebied. Daar omheen waait de wind met de klok mee, maar ‘botst’ uiteindelijk tegen het Zagrosgebergte in Iran en moet daardoor een scherpere bocht maken en blijft daardoor noordwestelijk. Hierdoor wordt alle aanwezige lucht tussen gebergten in Saoedi-Arabië en Iran door geperst, waardoor (net als bij de Mistral) de windsnelheid toeneemt, soms tot windkracht 8 of 9. Met grote snelheid waait de Shamal dan richting de Perzische Golf en neemt daarbij een flinke portie woestijnzand met zich mee, waardoor het zicht sterk vermindert en er sprake is van een zandstorm. Die kan soms 3 tot 5 dagen duren.
Winter
Ook in de winter waait de Shamal, maar minder frequent dan in de zomer. Vooral in de periode tussen december en februari waait deze wind diverse keren per maand en houdt dan slechts 24 tot 36 uur stand. Vanaf de Middellandse Zee trekken in deze periode namelijk regelmatig lagedrukgebieden over het gebied. Zodra zo’n lagedrukgebied en het bijbehorende koufront zijn gepasseerd, ontwikkelt zich aan de achterzijde ervan vaak snel weer een hogedrukgebied. Een uitloper van het lagedrukgebied (een trog) handhaaft zich echter boven de oostelijke delen van de Perzische Golf, waardoor de wind tussen de beide luchtsoorten ook noordwestelijk wordt en bovendien aantrekt. Ook in het winterseizoen treden dus af en toe zandstormen op in dit gebied en boven de Perzische Golf.
Invloed op het dagelijks leven
Een bekend voorbeeld van aan de Shamal gerelateerde zandstorm was die van 8 augustus 2005 in Bagdad, Irak. Duizenden mensen werden behandeld voor ademhalingsproblemen, bijna alle winkels moesten dicht en alle openbare activiteiten lagen plat. Ook voor schepen op de Perzische Golf zijn zowel het stof als de sterke wind een probleem. De hoeveelheid stof is soms zo groot dat het zicht soms afneemt tot onder 100 meter, dat is vergelijkbaar met dichte mist. Ook wordt het stof met zulke hoge windsnelheden verplaatst dat het vrijwel niet mogelijk is om buiten te zijn. Er zijn zelfs gevallen bekend dat het zand zo’n kracht had, dat lak van de auto’s werd gestraald.
Huidige situatie
Ook op dit moment waait boven de Perzische Golf de Shamal. De windsnelheid neemt met name in de buurt van de rivierdelta van de Arvandroed soms toe tot windkracht 6, maar ook boven het zeewater waait het stevig. Vooral ’s ochtends is de wind het sterkst. Dat komt omdat het land aan de zuidkant van de Perzische Golf sneller opwarmt dan aan de noordkant. Bij de stijgbewegingen aan de zuidkant verdwijnt lucht naar de hogere delen van de atmosfeer en die wordt vanaf zee aangevuld. De noordwestenwind wordt daardoor extra versterkt. In de loop van de dag verdwijnen die verschillen weer en zwakt de wind geleidelijk weer af. In de avond en nacht is de Shamal dus veel minder sterk.
Bronnen: Meteo Consult, NASA, Wikipedia
