Na een uitzonderlijk diep en lang minimum in 2008 en 2009 begon de activiteit van de zon in 2010 langzaam uit het dal te kruipen. Dat is goed nieuws voor liefhebbers van poollicht, een in Nederland zeldzaam verschijnsel dat op ons halfrond op noordelijker breedten veel vaker voorkomt. Ook leuk voor poollichtliefhebbers: sinds begin vorig jaar staat in het Canadese Yellowknife een speciale ‘aurorawebcam’.
Uitbarstingen op de zon
Hoe actiever de zon, hoe meer en forsere zonnevlekken er op de zon zijn. Op die zonnevlekken komen enorme uitbarstingen voor. Tijdens deze explosieve gebeurtenissen worden enorme hoeveelheden geladen deeltjes met gigantische snelheden de ruimte in geslingerd. Vindt zo’n uitbarsting plaats in de richting van de aarde, dan worden de deeltjes, wanneer ze onze atmosfeer bereiken, door het aardmagnetische veld afgebogen in richting de magnetische Noordpool en Zuidpool. Wanneer de deeltjes botsen op stikstof- en zuurstofmoleculen dragen ze hun energie over aan deze moleculen. De energie stralen de moleculen op hun beurt uit in de vorm van een puls licht: poollicht (ook wel ‘aurora’ of – op ons halfrond – ‘noorderlicht’).
25 januari 2010, Innset, Noorwegen. Bron: David Cheskin, PA.
Live-webcam in Yellowknife
Het aardige is dat sinds begin vorig jaar het Canadian Space Agency nabij de plaats Yellowknife een live-webcam heeft geïnstalleerd. Daarop zijn af en toe fraaie beelden te zien. Zo kwam het bijvoorbeeld de afgelopen nieuwjaarsnacht tot poollicht en ook de tweede nacht van 2011 leverde noorderlicht op. Klik op ‘connect’ voor live-beelden. De camera staat uiteraard alleen aan als het in Canada donker is. Volgens de website is vrijwel elke nacht wel een aurora te zien. Ten eerste moet er poollicht voorkomen. Ten tweede moet het waar te nemen zijn (geen dikke bewolking). Op de website van de University of Alaska staat een handig kaartje met de laatste poollichtverwachting voor de Noord-Amerikaanse nacht. Op onze website vindt u het weerbericht voor Yellowknife. Verder is nog de stand van de maan van belang. Maneschijn verstoort het zicht.
25 januari 2010, Innset, Noorwegen. Bron: David Cheskin, PA.
Prachtige beelden
Onder ‘Gallery’ staat een video van de meest recente geheel achter ons liggende (Canadese) nachtperiode. Onder meer tijdens nieuwjaarsnacht en daar weer op volgende nacht was er poollicht te zien. Dat was mooi terug te kijken op de versneld afgespeelde beelden. Rechtsboven de video staat verder nog een link naar de mooiste beelden die tot nu toe via de webcam te zien zijn geweest (‘featured video’s’). De University of Alaska heef overigens ook nog een ‘aurorawebcam’ staan, overigens zonder een mooie terugkijkmogelijkheid naar de afgelopen nacht als die op de website van het Canadian Space Agency.
Nederland
Om in onze omgeving noorderlicht te zien, moeten de omstandigheden een heel stuk gunstiger zijn. Aurora’s zijn in Nederland dan ook veel zeldzamer. Onder meer via de website poollicht.be kunt u op de hoogte blijven van de kans op het voorkomen van poollicht. Ook is er een mogelijkheid tot aanmelding voor ‘Poollicht alertmails’.
Trend zonnevlekken. Na een langdurig minimum in 2008/2009 begon de activiteit van de zon in 2010 langzaam uit het dal te kruipen.
Hoewel de zonne-activiteit dus langzaam uit het dal aan het kruipen is, is het maximum nog lang niet in zicht. Volgens de normale zonnecyclus van 11 jaar zouden we al in de loop van dit of anders volgend jaar tot een maximum moeten komen. Maar gezien het extreem diepe en lange minimum van 2008/2009 zijn de verwachtingen aan het verschuiven. Het Canadian Space Agency spreekt bijvoorbeeld over 2013. Hoe dan ook, de activiteit van de zon neemt weer toe en daarmee langzaam maar zeker ook weer de mogelijkheid om weer ‘ns een keer in Nederland dit bijzondere fenomeen waar te nemen. Overigens is ook in een zonneminimum wel noorderlicht mogelijk, maar de kans daarop is dan nog veel kleiner.
Bronnen: Website University of Alaska, Spaceweather.com, Poollicht.be, Website Canadian Space Agency, Meteo Consult, SIDC
Elke maand kun je de vooruitgang hier volgen:
NOAA
Wel jammer, want ik wil eindelijk ook wel eens een keer goed poollicht zien!
H2O Hotel Terschelling: Mijn werk en weerchasecentrum. Hotelkamers met fantastisch uitzicht over de wolken!
Gallery December 2010;
http://www.spaceweather.com/aurora/gallery_01dec10_page2.htm
http://www.spaceweather.com/aurora/gallery_01dec10.htm
Gallery January 2011;
http://www.spaceweather.com/aurora/gallery...bu94el028ketm15
En ook deze is prachtig!
http://www.spaceweather.com/swpod2011/09ja...roms1_strip.jpg
Bonus: "While hunting for auroras I also got a stray meteor up my sleeve
http://www.spaceweather.com/swpod2011/09ja...opuv6lnfpkkbh66
for the first time," says Broms. "It always pays off to be outside in the dark (well.. green)."