Het lagedrukgebied dat zich de afgelopen week standvastig boven en rond IJsland bevond, schuift vandaag en morgen langzaam zuidwaarts en komt dan in de buurt van de Azoren op de Atlantische Oceaan te liggen. In een uitloper daarvan ontwikkelt zich morgen een opzichzelfstaand lagedrukgebied en onder andere deze resulteert de komende week in stevige regen- en onweersbuien in Portugal en Spanje. Ook ligt er een lagedrukgebied boven het zuidoosten van Europa. In Griekenland, enkele van de Balkanlanden en Turkije regent en dondert het deze week ook af en toe stevig.
Deze aanvoer van depressies op het zuiden van het Europese continent heeft te maken met het steeds zuidelijker komen te liggen van de straalstroom op ongeveer 10 kilometer hoogte. De straalstroom geeft hoger in de atmosfeer de grens aan van de warme lucht in het zuiden en de koelere lucht in het noorden en uit zich op die hoogte in een zeer sterke wind die van west naar oost waait. Deze wind waait niet in een rechte lijn, maar van tijd tot tijd zitten er flinke uitstulpingen in. Zo’n uitstulping met koude lucht erin wordt over het algemeen een lagedrukgebied en een warme bel met lucht ontwikkelt zich veelal tot een hogedrukgebied op die hoogte.
Boven Nederland ligt momenteel - vrijdag - een rug van hogedruk. Deze resulteert bij ons in vrij rustig en zonnig nazomerweer.
Dichterbij het aardoppervlak zien we echter vaak ongeveer hetzelfde gebeuren. Onder een hogedrukgebied ontwikkelt zich aan de grond ook een hogedrukgebied en bevindt zich op grotere hoogte in de atmosfeer een lagedrukgebied, dan vinden we deze dicht bij de grond ook in diezelfde buurt terug. Momenteel ligt er dus een lagedrukgebied, zowel in de bovenlucht als aan de grond boven de Atlantische Oceaan en ook boven het zuidoosten van Europa ligt zo’n lagedrukgebied. Tussen die beiden onruststokers in beweegt warmere lucht vanuit het zuiden zich echter noordwaarts en daar ligt dan ook een flinke rug van hogedruk. In die rug ontwikkelt zich dit weekend een opzichzelfstaand hogedrukgebied. Deze komt zowel hoger in de atmosfeer als dicht bij het aardoppervlak boven het noord(west)en van Europa te liggen en drukt de straalstroom in feite zuidwaarts.
Normaal gesproken is de verdeling van de koelere en warmere lucht vrij eenduidig boven Europa; in het noorden de koelere lucht en in het zuiden de warmere lucht. De grens van die beide luchtsoorten ligt over het algemeen boven ons land en daar wijten wij vaak ons zeer wisselvallige weer aan. De straalstroom werkt namelijk als een soort glijbaan voor depressies en storingen en die worden dan ook regelmatig bij ons aangevoerd.
Zuidelijke straalstroom
Net als vorig jaar in het najaar begint nu de straalstroom echter steeds zuidelijker te liggen en wel boven het Middellandse zeegebied. De aanvoer van lagedrukgebieden en storingen vindt nu dus vanaf de Atlantische Oceaan richting Portugal en Spanje plaats en ook het zuidoosten van Europa pakt daar een aantal regengebieden in mee. Na een ontzettend warme en vrij droge zomer wordt het komende week op het Iberisch Schiereiland dan ook even behoorlijk nat. Stevige (onweers)buien trekken daar voorbij en lokaal valt daaruit ineens flink wat neerslag. In Portugal en het noordwesten van Spanje zijn afgelopen dagen al een paar buien gevallen met daaruit ruim 20 millimeter in zeer korte tijd.
Komende zondag heeft zich inmiddels een opzichzelfstaand hogedrukgebied in die rug ontwikkelt en daardoor wordt de straalstroom (de dichtere bundel lijnen in de buurt van de blauwe lijn) naar het zuiden gedrukt. De aanvoer van depressies en storingen vindt nu dan ook vooral boven het zuiden van Europa plaats.
Ook in Griekenland viel het afgelopen etmaal flink wat regen. In het kleine plaatsje Kasteli op het vakantie-eiland Kreta viel binnen 24 uur ruim 65 millimeter en eerder deze week viel daar ook al ruim 25 millimeter. Toen viel vooral op het vasteland van het populaire vakantieland veel regen. In het eveneens kleine plaatsje Ioannina in het noordwesten van Griekenland viel toen 70 millimeter.
Bij ons zonnig
Het voordeel van deze zuidelijk gelegen straalstroom is dat het bij ons over het algemeen vrij rustig is. We hebben de komende dagen dan ook te maken met het hogedrukgebied ten noorden van ons en we gaan dan ook een aantal volop zonnige nazomerdagen tegemoet. Wel gaat heel geleidelijk de middagtemperatuur iets omlaag en komt het volgende week in enkele nachten waarschijnlijk op uitgebreide schaal alweer tot vorst aan de grond.
Bron: Meteo Consult
Terwijl we in Nederland genieten van het zonnige en droge herfstweer is het noodweer losgebarsten in het Middellandse Zeegebied. Vooral in Portugal en Spanje is het weekeinde begonnen met veel regen en in het westelijk deel van de Middellandse zee ook nog eens een stevige wind.
Nat weekeinde
Een venijnige depressie trok zaterdag vanaf de Atlantische Oceaan over het Iberisch Schiereiland naar het oosten. De bijbehorende regenstoring trok in de nacht van vrijdag op zaterdag al over Portugal en liet daar tientallen millimeters regenwater achter. Deze storing verplaatste zich vervolgens over Spanje richting de Middellandse Zee. Eenmaal aangekomen boven het westelijk deel van de Middellandse Zee diepte het lagedrukgebied verder uit en veroorzaakte zondagnacht een stormachtige wind in de Golf du Lion en de Golf van Genua. Langs de Spaanse Costa’s en de Franse zuidkust werden zware windstoten gemeten tot 100 km/uur. In de omgeving van Barcelona regende het bijzonder stevig. In het nabijgelegen Catalaanse stadje Manresa viel in de nachtelijke uren meer dan 50 millimeter regenwater naar beneden. Dat dit erg veel is blijkt als je je bedenkt dat er in de hele maand oktober in Nederland zo’n 80 millimeter regen valt. De vele regen in combinatie met de stevige wind en stevig onweer heeft lokaal al voor veel overlast gezorgd.
Op deze analyse van het ECMWF model is goed te zien dat het actieve lagedrukgebied boven het Iberisch schiereiland veel regen veroorzaakt.
Nog meer regen op komst
Het lagedrukgebied met de bijbehorende storing is nog lang niet uitgeregend en trekt zondag verder naar het oosten. Onderweg laat deze stormdepressie veel regen achter op de Balearen, de eilandengroep met o.a. Mallorca en Ibiza. Ook Corsica en Sardinië krijgen zondagmiddag en avond te maken met stevige regenval waarbij in korte tijd tientallen millimeters regenwater naar beneden klettert. Vervolgens komt Italië in de nacht naar maandag en maandag overdag aan de beurt met ook hier significante hoeveelheden regen en een stevige wind. Ook de Balkanlanden, Griekenland en Turkije krijgen vanaf dinsdag uiterst regenachtig weer.
Nieuwe depressie
Intussen is er zondag al weer een nieuwe depressie vanaf de Atlantische Oceaan het westen van Spanje en Portugal binnengetrokken. Ook dit lagedrukgebied verdiept zicht verder terwijl het oostwaarts trekt richting de Middellandse Zee en daarbij onderweg opnieuw lokaal veel regen achterlaat. De koers van deze actieve depressies wordt mede bepaald door het omvangrijke hogedrukgebied boven de Noordzee die juist bij ons het zonnige najaarsweer verzorgd. Dit hoog dwingt de lagedrukkernen een zuidelijke koers aan te houden zodat ze van west naar oost over het Middellandse zeegebied trekken. Vooral het noorden van Spanje en de Balearen worden in het begin van de week opnieuw getroffen door noodweer. Ook in de Franse Languedoc regent het maandag even stevig door.
Ook maandag blijft het uiterst wisselvallig in grote delen van het Middellandse zeegebied.
Later in de week naderen de restanten van de orkaan Otto vanaf de Oceaan. Deze voormalige tropische depressie zal vanaf het weekeinde opnieuw voor veel neerslag zorgen in het Middellandse zeegebied.
Restanten orkaan Otto
Het hiervoor genoemde lagedrukgebied blijft zelfs een paar dagen rondtollen in het oostelijk deel van de Middellandse Zee waar het verder kan uitdiepen boven het warme zeewater tot een stormdepressie. Opnieuw komen zware windstoten voor rond de 100 km/uur. De tropische storm Otto raast waarschijnlijk noord van de Azoren naar het oosten. Deze voormalige orkaan zou volgens de laatste computerberekeningen aan het einde van de week opnieuw via het Iberisch Schiereiland het westen van de Middellandse zee kunnen bereiken (zie afbeelding hierboven).
Bron Meteo-Consult
In sommige delen van de mediterrane landen heeft zware regenval en harde wind voor aanzienlijke schade aan eigendommen veroorzaakt. Afgelopen maandag beinvloedde het zware weer vooral Sardinië en zuiden van Italië. Een Duitse vakantieganger kwam daarbij om het leven toen ze tijdens het stormachtig weer aan het zwemmen was in de zee. Volgens de lokale media viel er binnen een paar uur 180 liter per vierkante meter. Het toeristisch centrum van Torre delle Stelle, wat gelegen is in een dal kreeg zoveel water in een zeer korte tijd dat auto's en bomen werden meegesleurd door het water.
Ook in het zuiden van Italië kampte ze met veel overlast. In Agrigento werd een waterreservoir beschadigd, daardoor kwamen ongeveer 60.000 mensen tijdelijk zonder water te zitten. Afgelopen weekend kreeg ook het noorden van Spanje te maken met hevige neerslag en wind, in sommige regio's viel er in zeer korte tijd meer dan 100 liter per vierkante meter. Het noodweer wordt veroorzaakt door ex orkaan Paula die over het over de westelijke deel van de Middellandse Zee trok. Ex orkaan Paula is nu een depressie maar leidde afgelopen dinsdag nog voor zware regen op de Balearen.
Zware regen- en onweersbuien zijn over het algemeen niet zo heel bijzonder in de mediterrane landen. In deze tijd worden ze meestal geactiveerd wanneer een koude luchtmassa over de nog warme wateren stromen. Begin oktober kreeg het noorden van Italië al te maken met de eerste storm.
Bron WeerDirect