Raadselachtige ribbels in mist
Raadselachtige ribbels in mist
Elk jaar wachten we er weer op: de zomer is achter de rug en onvermijdelijk komt het moment waarop we voor het eerst in het nieuwe winterhalfjaar met rijp op de velden wakker worden. Een klein beetje hadden we dat al toen op 1 september de meteorologische herfst begon. Zelfs hier in Wageningen zat toen al een beetje ijs op het water, op het dak van een fietsenhok op het parkeerterrein achter het gebouw van Meteo Consult. De afgelopen nacht gebeurde het op veel meer plaatsen. Bijna kwam het ook tot de eerste officiële vorst van het seizoen. Pas bij 0,2 graden voorkwam de mist op de voormalige vliegbasis Twenthe bij Enschede erger. We zullen nog even moeten wachten.
Foto: Marius Visser.
Het duurde gisteren lang voordat het grijze weer vanuit het noorden voor opklaringen werd ingeruild. Maar toen het eenmaal zover was, bleken de opklaringen wel breed genoeg om het de afgelopen nacht in vooral het noorden en midden van het land scherp te laten afkoelen. De omstandigheden leken vooraf niet eens ideaal. Want had het maandag niet op veel plaatsen langdurig geregend en is de bodem in bijna het hele land door de vele regen van de laatste tijd niet vrijwel volledig verzadigd? Ideale omstandigheden voor de vorming van mist tijdens een heldere nacht, zoals de afgelopen, zo leek het. En als de mist zich eenmaal vormt, komt er condensatiewarmte (verdampen van water kost warmte, de weg terug - het condenseren - brengt die warmte weer terug in de atmosfeer) in de lucht die verdere afkoeling tegenhoudt.
Vooral in het zuiden van het land ging de vlieger uiteindelijk op. Daar kwam op veel plaatsen mist tot ontwikkeling en bleef de afkoeling relatief beperkt. In het noorden en midden van het land lukte het met de mist veel minder goed. Misschien was er wel te weinig wind (een gebrek aan wind belemmert de vorming van mist en bevordert de vorming van kletsnatte dauw) of mogelijkerwijs was de lucht toch droog genoeg… In elk geval bleef het op veel plekken lange tijd helder, lang genoeg om de temperaturen ver te laten dalen. Met als resultaat dat de vliegbasis Twenthe uiteindelijk op een minimumtemperatuur van 0,2 graden uitkwam. Aan de grond daalde het kwik er tot 2 graden onder nul. Ook op andere plaatsen kwam het tot grondvorst. We ontvingen vandaag dan ook veel foto’s met daarop rijp en bevroren autoramen. En foto’s van prachtige mistflarden in de gebieden waar de zon in de koude ochtend opkwam.
De minimumtemperaturen van de afgelopen nacht.
De grondminima van de afgelopen nacht.
Ribbels in de mist
Karin Broekhuijsen en Marius Visser waren onafhankelijk van elkaar in Drenthe op pad en kwamen met prachtige foto’s terug, waarvan enkele links van dit verhaal zijn geplaatst. Een van de foto’s van Karin Broekhuijsen leverde de weerkamer meteen een lastig op te lossen raadseltje op. Het gaat om de foto waarop ribbels te zien zijn in een dun laagje mist, dat boven het water van de plas eronder opstijgt en deels door de opkomende zon wordt aangelicht. Waar komen die ribbels vandaan, is haar en eigenlijk ook een beetje onze vraag. Nu weten we van Karin dat ze gefascineerd is door licht en lichtval. Als geen ander zal ze opletten op het moment dat ze iets bijzonders fotografeert, zoals Jakobsladders of tegenzonnestralen. Meestal weet ze dan als eerste waardoor het lichtspel wordt veroorzaakt, dat op haar foto te zien is. Maar bij dit fenomeen moest ze het antwoord toch schuldig blijven: ‘Het zat in de mist. Ik zag niets verticaals daar in de buurt dat de ribbels in de vorm van schaduwen had kunnen veroorzaken. En golven op het water zag ik ook niet. Dat vond ik juist zo apart…’, zegt ze over haar foto.
Dus zijn we hier in de weerkamer eens na gaan denken. Wat je op de foto ziet, is onstabiele mist, mist die net als ‘damp’ boven een dampend bad omhoog beweegt. Je ziet een plas die als het ware staat te dampen. Dat gebeurt als de lucht direct boven het (relatief) warme water warmer is dan de koudere lucht direct daarboven, zoals vanochtend. De mist die, in de koudere lucht, dan ontstaat, is feitelijk in beweging: omhoog… De ribbels, in de mist zichtbaar, hebben wel iets weg van golven zoals die in het water of in het zand voorkomen als daar de wind overheen waait. Wind die over een groot mistveld heen waait, kan eenzelfde effect veroorzaken, maar meestal zien we het resultaat daarvan in een plat land als Nederland niet, omdat we ons zelf op dergelijke momenten in de mist bevinden. Op de foto gaat het om slechts een klein plekje met mist. Mogelijkerwijs is het toch een beetje wind op geringe hoogte boven de plas geweest die de ribbels in de mist heeft veroorzaakt. Als je goed kijkt, zie je de ribbels ook doorlopen op de plekken waar de zon niet meer op de mist schijnt. Het verschijnsel lijkt, zoals Karin Broekhuijsen zelf ook al denkt, dus echt in de mistlaag zelf te zitten. Maar mogelijk zijn er onder onze lezers mensen die hier meer van afweten? We houden ons voor hun reactie aanbevolen.
Ook in De Kiel kwam het vanochtend tot grondvorst. Er waren mooie ijsbloemen te zien. Foto: Karin Broekhuijsen.
Nieuwe regen nadert
Ook de komende nacht kan het weer koud worden, vooral in het noordoosten van het land waar het het langst helder lijkt te blijven. Of het daarbij weer zo koud wordt als de afgelopen nacht is echter twijfelachtig. In het zuidwesten neemt de bewolking toe en gaat het later in de nacht regenen. En dat is dan weer de voorbode van de passage van een regenzone die voor morgen op het programma staat. Zo blijft het voorlopig nog wisselvallig in Nederland.
Bron: Meteo Consult.
Elk jaar wachten we er weer op: de zomer is achter de rug en onvermijdelijk komt het moment waarop we voor het eerst in het nieuwe winterhalfjaar met rijp op de velden wakker worden. Een klein beetje hadden we dat al toen op 1 september de meteorologische herfst begon. Zelfs hier in Wageningen zat toen al een beetje ijs op het water, op het dak van een fietsenhok op het parkeerterrein achter het gebouw van Meteo Consult. De afgelopen nacht gebeurde het op veel meer plaatsen. Bijna kwam het ook tot de eerste officiële vorst van het seizoen. Pas bij 0,2 graden voorkwam de mist op de voormalige vliegbasis Twenthe bij Enschede erger. We zullen nog even moeten wachten.
Foto: Marius Visser.
Het duurde gisteren lang voordat het grijze weer vanuit het noorden voor opklaringen werd ingeruild. Maar toen het eenmaal zover was, bleken de opklaringen wel breed genoeg om het de afgelopen nacht in vooral het noorden en midden van het land scherp te laten afkoelen. De omstandigheden leken vooraf niet eens ideaal. Want had het maandag niet op veel plaatsen langdurig geregend en is de bodem in bijna het hele land door de vele regen van de laatste tijd niet vrijwel volledig verzadigd? Ideale omstandigheden voor de vorming van mist tijdens een heldere nacht, zoals de afgelopen, zo leek het. En als de mist zich eenmaal vormt, komt er condensatiewarmte (verdampen van water kost warmte, de weg terug - het condenseren - brengt die warmte weer terug in de atmosfeer) in de lucht die verdere afkoeling tegenhoudt.
Vooral in het zuiden van het land ging de vlieger uiteindelijk op. Daar kwam op veel plaatsen mist tot ontwikkeling en bleef de afkoeling relatief beperkt. In het noorden en midden van het land lukte het met de mist veel minder goed. Misschien was er wel te weinig wind (een gebrek aan wind belemmert de vorming van mist en bevordert de vorming van kletsnatte dauw) of mogelijkerwijs was de lucht toch droog genoeg… In elk geval bleef het op veel plekken lange tijd helder, lang genoeg om de temperaturen ver te laten dalen. Met als resultaat dat de vliegbasis Twenthe uiteindelijk op een minimumtemperatuur van 0,2 graden uitkwam. Aan de grond daalde het kwik er tot 2 graden onder nul. Ook op andere plaatsen kwam het tot grondvorst. We ontvingen vandaag dan ook veel foto’s met daarop rijp en bevroren autoramen. En foto’s van prachtige mistflarden in de gebieden waar de zon in de koude ochtend opkwam.
De minimumtemperaturen van de afgelopen nacht.
De grondminima van de afgelopen nacht.
Ribbels in de mist
Karin Broekhuijsen en Marius Visser waren onafhankelijk van elkaar in Drenthe op pad en kwamen met prachtige foto’s terug, waarvan enkele links van dit verhaal zijn geplaatst. Een van de foto’s van Karin Broekhuijsen leverde de weerkamer meteen een lastig op te lossen raadseltje op. Het gaat om de foto waarop ribbels te zien zijn in een dun laagje mist, dat boven het water van de plas eronder opstijgt en deels door de opkomende zon wordt aangelicht. Waar komen die ribbels vandaan, is haar en eigenlijk ook een beetje onze vraag. Nu weten we van Karin dat ze gefascineerd is door licht en lichtval. Als geen ander zal ze opletten op het moment dat ze iets bijzonders fotografeert, zoals Jakobsladders of tegenzonnestralen. Meestal weet ze dan als eerste waardoor het lichtspel wordt veroorzaakt, dat op haar foto te zien is. Maar bij dit fenomeen moest ze het antwoord toch schuldig blijven: ‘Het zat in de mist. Ik zag niets verticaals daar in de buurt dat de ribbels in de vorm van schaduwen had kunnen veroorzaken. En golven op het water zag ik ook niet. Dat vond ik juist zo apart…’, zegt ze over haar foto.
Dus zijn we hier in de weerkamer eens na gaan denken. Wat je op de foto ziet, is onstabiele mist, mist die net als ‘damp’ boven een dampend bad omhoog beweegt. Je ziet een plas die als het ware staat te dampen. Dat gebeurt als de lucht direct boven het (relatief) warme water warmer is dan de koudere lucht direct daarboven, zoals vanochtend. De mist die, in de koudere lucht, dan ontstaat, is feitelijk in beweging: omhoog… De ribbels, in de mist zichtbaar, hebben wel iets weg van golven zoals die in het water of in het zand voorkomen als daar de wind overheen waait. Wind die over een groot mistveld heen waait, kan eenzelfde effect veroorzaken, maar meestal zien we het resultaat daarvan in een plat land als Nederland niet, omdat we ons zelf op dergelijke momenten in de mist bevinden. Op de foto gaat het om slechts een klein plekje met mist. Mogelijkerwijs is het toch een beetje wind op geringe hoogte boven de plas geweest die de ribbels in de mist heeft veroorzaakt. Als je goed kijkt, zie je de ribbels ook doorlopen op de plekken waar de zon niet meer op de mist schijnt. Het verschijnsel lijkt, zoals Karin Broekhuijsen zelf ook al denkt, dus echt in de mistlaag zelf te zitten. Maar mogelijk zijn er onder onze lezers mensen die hier meer van afweten? We houden ons voor hun reactie aanbevolen.
Ook in De Kiel kwam het vanochtend tot grondvorst. Er waren mooie ijsbloemen te zien. Foto: Karin Broekhuijsen.
Nieuwe regen nadert
Ook de komende nacht kan het weer koud worden, vooral in het noordoosten van het land waar het het langst helder lijkt te blijven. Of het daarbij weer zo koud wordt als de afgelopen nacht is echter twijfelachtig. In het zuidwesten neemt de bewolking toe en gaat het later in de nacht regenen. En dat is dan weer de voorbode van de passage van een regenzone die voor morgen op het programma staat. Zo blijft het voorlopig nog wisselvallig in Nederland.
Bron: Meteo Consult.
