Extreem weer in de wereld

Hevige regen in Pakistan, China en midden Europa, grote en langdurige hitte in Rusland en een koudegolf in Zuid-Amerika. Het weer was afgelopen zomer van slag met alle gevolgen vandien. Wereldwijd vielen er veel slachtoffers, raakten mensen huis en haard kwijt en is enorme schade aangericht. Veel natuurrampen spelen zich af in arme probleemgebieden met gebrekkige behuizing en grote bevolkingsdichtheid. Ontbossing zorgt voor een versnelde afvoer van water en kunstmatige winning van water verstrekt de droogte.

Zulke natuurrampen zijn meteorologisch goed verklaarbaar. De grote Russische hitte van afgelopen zomer hing samen met een standvastig hogedrukgebied dat depressies die gewoonlijk regen brengen op afstand houdt. Door gebrek aan water droogt de bodem uit waardoor de temperaturen nog sterker oplopen. Het gevolg was een hittegolf zoals nooit vertoond. Regen viel afgelopen zomer vooral in het midden en oosten van Europa vaak veel in korte tijd. De regen in centraal Europa hing dus deels samen met de Russische hitte al kan het daar ook onder andere omstandigheden heftig regenen.

De hevige regens in Pakistan en Zuid-China hielden verband met de moesson, in deze gebieden het natte seizoen van het jaar. De moesson was dit jaar uitzonderlijk sterk door de warme Indische Oceaan en door La Niña. Tijdens een La Niña is het water in de tropische Stille Oceaan kouder dan normaal. Het grillige weer zorgt ervoor dat extreme situaties verspreid over de wereld soms tegelijkertijd of vlak na elkaar optreden. Dat wekt de indruk dat het weer volledig van slag is en roept de vraag op of de klimaatverandering daar achter zit. Berekeningen met klimaatmodellen laten er geen misverstand over bestaan dat de kans op hittegolven en hevige neerslag in een warmer worden wereld toeneemt. Een warmere atmosfeer kan meer waterdamp bevatten wat leidt tot meer regen. Er bestaat dus een verband tussen klimaatverandering en extreem weer, maar dat betekent niet dat extreme weergebeurtenissen één op één te koppelen zijn aan veranderingen van het klimaat.

Dat kan alleen op basis van statistieken die aantonen dat het aantal extreme weersituaties groter is dan voorheen. Juist bij extreem weer is dat moeilijk omdat bijzondere weersomstandigheden van nature zeldzaam zijn en grillig in de tijd zijn verdeeld. Bij minder extreem weer zijn veranderingen wel aantoonbaar. Zo is vastgesteld dat de aarde opwarmt en de gemiddelde intensiteit van buien is toegenomen. Door de voortschrijdende opwarming zullen we in de toekomst vaker te maken krijgen met extreme weersituaties zoals hevige neerslag. In hoeverre dat leidt tot natuurrampen hangt vooral af van sociaal-economische ontwikkelingen.

_{Bron KNMI}