Ozongat bereikt geen record dit jaar

Waarnemingen van op de grond en door satellieten laten vermoeden dat 2010 een jaar zal zijn met een gemiddeld ozongat, zo heeft het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA) naar aanleiding van de "Internationale Dag ter Bescherming van de Ozonlaag" op 16 september meegedeeld. Van april tot midden juli waren verschillende voorwaarden vervuld die tot een record ozongat hadden kunnen leiden: de draaikolk die tijdens de winter de polaire stratosfeer isoleert, was veel uitgebreider dan het gemiddelde over de periode 1979-2009 en de Antarctische stratosfeer was ook kouder dan gemiddeld.



Opwarming
Maar midden juli heeft de meteorologische situatie ervoor gezorgd dat de polaire vortex naar meer gemiddelde, minder koude, breedtegraden is afgeweken, waardoor dit deel van de stratosfeer een niet onbelangrijke opwarming ondergaan heeft. Zo daalde de omvang van de polaire stratosferische wolken tot waarden die dichter bij het gemiddelde liggen.

Chloor en broom
Het is binnenin deze hooggelegen wolken dat welbepaalde chemische reacties plaatsvinden die chloor en broom vrijmaken, onder een vorm die ozon afbreekt, terwijl ze normaal in reservoirelementen vastzitten. De metingen bevestigen de afname van de hoeveelheid chloor en broom in de stratosfeer. Deze afname is ongeveer 10 jaar geleden gestart als een direct gevolg van het Protocol van Montréal. Over diezelfde periode is de globale afname in ozon in vergelijking met zijn niveau van vóór 1980 gestabiliseerd op een waarde van ongeveer 3 procent op onze breedtegraden. Sommige Europese stations geloven zelfs dat ze de eerste tekenen van een afname in het ozontekort waarnemen, aldus het BIRA.

_{Bron: HLN}

De voornaamste oorzaak van het gat was volgens onderzoekers het hoge gehalte aan CFK's (Chloor-Fluor-koolstofverbindingen) in de atmosfeer wat tot het begin van diverse restricties in de jaren 70 veel vrijkwam uit koelkasten en spuitbussen. Deze CFK's reageren onder invloed van UV met ozon en vormt daarbij wederom een halogeen (= Chloor, Fluor e.d.) en zuurstof. Het gevormde halogeen kan weer reageren met ozon waardoor je een soort van kettingreactie krijgt.

Nu de uitstoot van CFK's minimaal is, duurt/duurde het nog wel even voordat het gat zich kan herstellen. Op de reactie met ozon na zijn de halogenen vrij inerte stoffen zo in de atmosfeer. Het vervalt niet ofzo dus het blijft lang hangen en kan nog voor vele jaren 'schade' aanrichten.