Hoewel wij in ons eigen kikkerlandje nog vurig hopen op een Indian Summer, misschien beter bekend als een Oudewijvenzomer, valt op diverse wat hoger gelegen gebieden in Europa alweer de eerste sneeuw. Zo viel er de afgelopen week op de hoogste toppen van de Alpen alweer het één en ander, maar ook werd het op 1100 meter tijdelijk wit. In het noorden van Scandinavië daalt het kwik op veel plekken in de nachten tot ruim onder nul en plaatselijk zijn ook daar de eerste vlokjes gemeld. Opvallender is echter dat vanaf vandaag de eerste bel met koude Arctische lucht vanuit het noorden ook tot boven het noorden van Europees Rusland uitzakt.
Op de hoogste toppen van de Alpen is het eigenlijk het hele jaar niet gek dat er sneeuw ligt, maar vorige week – toen het ook in Nederland wat aan de frisse kant was – viel zelfs op één kilometer hoogte her en der alweer een klein beetje sneeuw. Ook in het noorden van Scandinavië, ofwel Lapland, is beginnende afkoeling met sneeuw in de hogere berggebieden in deze tijd van het jaar niet heel erg bijzonder, maar luidt gevoelsmatig wel de start van de winter een klein beetje in.
Koude Arctische lucht
In het noorden van Europees Rusland is de weersituatie momenteel opvallender. Na op veel plekken een bloedhete zomer begint daar vandaag een bel met behoorlijk koude lucht vanuit het Arctische gebied zuidwaarts te zakken. De temperatuur van de lucht op 850 hPa daalt naar -8 graden en ook aan de grond wordt het een flink stuk kouder. Afgelopen nacht daalde het kwik daar op veel plekken al naar 1 tot 3 graden onder het vriespunt en hier en daar viel ook al wat lichte sneeuw. Uit de observaties van vanmiddag – vrijdag – maken we op dat het daar nog steeds sneeuwt bij temperaturen van net boven het vriespunt. Lang zal het sneeuwdekje bij dit soort temperaturen niet blijven liggen, maar die bel met koude lucht is volgens de nieuwste modelberekeningen wel van plan om te blijven hangen, waardoor ook komende dagen sneeuwval in deze gebieden niet is uitgesloten overdag.
De luchtdrukkaart op 850 hPa van vandaag om 12 utc. Hier zie je boven het noorden van Europees Rusland een grote bel met koude lucht vanaf de Noordpool liggen. De eerste sneeuw is daar inmiddels gevallen.
Dit is dezelfde kaart, maar dan met de weersymbolen voor vandaag. Hier zie je in die koude bel flink wat sneeuwsymbolen (rood).
Grote tegenstellingen
We hadden het net al over de tegenstelling van de sneeuw na een bloedhete zomer, waarin verschillende records gebroken werden. Een andere opvallende tegenstelling is het temperatuurverschil tussen het noordwesten van Rusland en de gebieden iets oostelijker daarvan. Zo is het vandaag in St Petersburg nog 20 graden geworden, terwijl in de wat oostelijker gelegen gebieden de winterjas en muts alweer nodig zijn. Dit is natuurlijk goed uit te leggen aan de hand van de verschillende weersystemen die we komende dagen op de weerkaarten terugvinden. Zo bevindt zich boven het westen van Rusland een flink hogedrukgebied en daar rond omheen waait in onder andere St. Petersburg een warme zuidelijke wind. Iets verder naar het oosten waait tussen datzelfde hogedrukgebied en een lagedrukgebied boven Siberië een straffe en vooral ook koude wind vanaf de Noordpool.
Koude lucht komt onze kant op
Komende woensdag ligt die koude bel met lucht nog steeds op dezelfde plek, maar nog opvallender is dat op hetzelfde moment ook een tong met koude lucht zich via het noordwesten meer onze richting op beweegt. In IJsland vallen op die dag een paar sneeuwbuien en in een groot deel van het land, vooral in het noorden, wordt het dan ook niet meer warmer dan 3 graden. Eerder deze week schreven wij in deze rubriek al over een recordwarme zomer in de IJslandse hoofdstad Reykjavik met een gemiddelde temperatuur van 12,2 graden over de afgelopen 3 zomermaanden, dus ook daar zien we een grote tegenstelling in een zeer korte tijd.
Opnieuw een t850 luchtdrukkaart, maar dan voor komende woensdag. Ook hier zie je die koude lucht nog steeds op dezelfde plek liggen, maar ook komt ten noordwesten van IJsland een kleine tong met koude lucht iets duidelijker richting Europa.
De bijbehorende weersymbolen voor woensdag laten zien dat er in IJsland sneeuw gaat vallen en dat de 'koelere' lucht zich middels een koufront ook boven ons land gaat uitspreiden. We komen dan net iets onder het klimatologisch gemiddelde uit voor de tijd van het jaar.
Ook in eigen land gaat de temperatuur geleidelijk omlaag. We komen volgende week met een graad of 16 iets onder normaal voor de tijd van het jaar uit. De herfst luidt zichzelf dan langzaam in, maar de winter blijft nog op afstand!
Bronnen: Meteo Consult, Noors Meteorologisch Instituut