Met vrijwel continu een hogedrukgebied bij ons in de buurt zet het lenteweer nu eindelijk een beetje door. De zon wordt krachtiger doordat hij steeds hoger komt te staan en bovendien laat hij zich ook vaker zien. Wat de temperatuur betreft wordt het ook steeds aangenamer, maar bijzonder warm is het, op een enkele uitschieter na, nog niet. Maar niet getreurd, want met gemiddeld een graad of 13 liggen we komende dagen exact op schema als we een vergelijking maken met het langjarig gemiddelde voor deze tijd van het jaar. In de nachten ligt dat langjarig gemiddelde voor station De Bilt op precies 3,4 graden en ook wat dat betreft stijgen we mooi met de norm mee, maar net als afgelopen nacht, zijn er ook komende nachten plekken waar het ’s nachts een stuk kouder is.
In de zuidoostelijke helft van het land, ten zuiden van de lijn Zeeland – Twente, lag het kwik afgelopen nacht zelfs net onder het vriespunt. Het werd bijvoorbeeld rond nul op de Veluwe, maar ook in Enschede, Gilze-Rijen en het Limburgse plaatsje Ell. Dit zijn metingen op ongeveer 1,5 meter hoogte, maar dichterbij de grond – op grashoogte – was het zelfs nog een stukje kouder. Zo daalde het kwik in de thermometer in Twente lokaal tot -4,0 graden aan de grond en in De Bilt koelde het op zo’n 10 centimeter hoogte af tot aan het vriespunt.
Vanochtend om 6 uur lag de temperatuur in Enschede en Gilze-Rijen (zie rode cirkels) nog net onder nul. Het was een frisse nacht.
Nog dichter bij de grond was het nog kouder. De gemeten temperatuur op grashoogte, ongeveer 10 centimeter boven het aardoppervlak, kwam lokaal zelfs op -4 graden uit.
Sterke afkoeling
De reden van de sterke afkoeling was de heldere hemel en de afwezigheid van de wind. Donderdagavond trok er vanuit het noordwesten bewolking het land in en op het moment dat de afkoeling begon – in de loop van de avond – lag dat al boven de noordwestelijke helft van het land. Die bewolking werkt als isolerende laag wat de afkoeling van het aardoppervlak tempert. In die hoeken van het land zal het dus een stuk minder koud zijn als op de plekken waar die isolerende wolkenlaag zich niet bevindt. Onder een heldere hemel wordt alle warmte die de aarde ’s nachts uitstraalt de atmosfeer ingeslingerd en verdwijnt dus volledig. Hierdoor kan het veel verder afkoelen en als daarbij dan ook vrijwel geen wind waait, worden de verschillende luchtsoorten (zoals de wat warmere lucht onder de bewolking en de koudere lucht in opklaringen) niet of amper gemengd en kan het nog sterker afkoelen.
Zeewater
Ook komende nachten blijft het met flinke opklaringen op verschillende plaatsen flink afkoelen. De kustgebieden profiteren in dit geval van het nog relatief ‘warmere’ water van de Noordzee. Die is op dit moment nog een graad of 6. De lucht die daar boven hangt, koelt dus minder sterk af dan de lucht boven land. Direct aan zee blijft het kwik ’s nachts in deze tijd van het jaar dus vaak steken rond een graad of 4 of meer.
Overdag iets koeler
Ook aan de maximumtemperatuur merken we dat verschil tussen land en zee. Vorige week waaide er namelijk een zuidenwind en daarmee komt de lucht van boven land. Net als dat land sneller afkoelt, warmt het ook weer sneller op dan water. De bij ons aangevoerde lucht is boven o.a. Frankrijk en België dus al een stuk opgewarmd en arriveert vervolgens ook ‘warm’ bij ons. De 20-graden grens kwam toen ineens een paar dagen heel dichtbij en op sommige plekken werd het toen zelfs 21 graden.
Overdag is het heerlijk lenteweer met geregeld zon, maar door een frisse wind uit het noorden voelt het wel killer aan. Achter glas en uit de wind is het echter heerlijk genieten. Foto: Gerard Boukes.
Kort daarna draaide de wind naar het westen tot noordwesten en daarmee kwam de lucht van over het relatief nu ‘koudere’ zeewater, waardoor de kwikstanden een stuk lager uitkwamen. Komende dagen draait de wind echter nog een slag verder en wordt noord tot noordoost. Ook neemt hij iets in kracht toe tot boven open water soms windkracht 5. De middagtemperatuur komt vanaf dat moment nog een stuk lager uit met overdag nog maar een graad of 11 a 12. Daarmee komen we net onder het langjarig gemiddelde voor deze tijd uit. Bovendien doet die noordelijke wind het voor het gevoel ook een stuk frisser aanvoelen en als de zon komende dagen dus even niet schijnt, kan het met die wind ronduit kil aanvoelen.
Watersport
Voor de watersportliefhebbers is het komende weekend uitstekend weer. De zon laat zich regelmatig zien, het is droog en de wind is vooral boven de wat grotere wateren goed aanwezig met windkracht 4 a 5. Wel is er een risico op mist- en wolkenvelden die boven zee ontstaan en hier en daar het land optrekken. De temperatuur komt dan aanmerkelijk lager uit en het zicht is dan beperkt.
Bron: Meteo Consult, Actuele Waterdata