Sneeuwresten Kilimanjaro
Sneeuwresten Kilimanjaro
De Kilimanjaro, de beroemde vulkaan in het grensgebied van Tanzania en Kenia (net ten zuiden van de evenaar) is hard bezig zijn laatste sneeuw en ijs te verliezen. Zag de berg er vroeger vanuit de verte als een versuikerd brood uit, tegenwoordig moet je moeite doen om de restanten sneeuw en ijs te ontwaren, die nog op de top van de Kilimanjaro terug te vinden zijn. Met het verdwijnen van het sneeuw en ijs van zijn top, zo vlakbij de evenaar, is de Kilimanjaro een icoon geworden voor de klimaatsverandering.
Tycho van den Born reisde met een aantal vrienden halverwege de afgelopen oktobermaand naar het gebied rond de Kilimanjaro, in het noorden van Tanzania en stuurde ons een aantal foto’s toe, onder meer van de berg zelf. Die foto’s zijn genomen toen de groep van Zanzibar, een eiland voor de oostkust van Tanzania, naar de Keniaanse hoofdstad Nairobi vloog, De Kilimanjaro werd daarbij aan de oostzijde gepasseerd.
‘We hebben aan de voet van de Kilimanjaro gestaan’, vertelt Tycho over zijn reis. ‘Maar op dat moment was de top van de berg geen moment te zien. De flanken bleven voortdurend gevangen in de wolken, die daar de hele dag door hingen. Vanuit het vliegtuig was de top wel te zien’. Van den Born moest vanuit het vliegtuig moeite doen om de sneeuw- en ijsplekken, die op de top van de Kilimanjaro nog resteren, te kunnen ontwaren. Geprobeerd is die plekken te fotograferen. Maar je moet goed kijken om het te kunnen zien.
Samen met de niet ver weg gelegen Mt. Neru maakt de Kilimanjaro deel uit van een vulkanische bergrug, in het noorden van Tanzania. Is Mt. Neru ongeveer 4500 meter hoog, met zijn 5895 meter hoogte is de Kilimanjaro de hoogste berg van Afrika. Omdat het afsmelten van het ijs de sneeuw op de top van de Kilimanjaro zo tot de verbeelding spreken, is er de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar het weer op de berg. Zo staat daar sinds enige tijd een weerstation, dat het hele jaar door metingen doet.
Opvallende resultaten van dat onderzoek de afgelopen jaren waren dat het op de top (hoewel velen anders vermoeden) eigenlijk het hele jaar door gewoon vriest. De afgelopen oktobermaand bedroeg het gemiddelde er bij voorbeeld -7,1 graden. De sneeuw en het ijs op de top smelten dan ook niet weg, maar verdampen in de zon, die er overdag vrijwel voortdurend schijnt. Een ander interessant gegeven is dat er op de top jaarlijks gemiddeld niet meer dan 100 millimeter neerslag valt, goed voor een totaal van 1 meter sneeuw. Deze neerslaghoeveelheid staat in schril contrast met de regen die in het op rond 2000 meter hoogte op de zuidflank van de berg gelegen bos valt. Daar komt jaarlijks ongeveer 2000 millimeter omlaag. Het grootste deel van die neerslag bereikt de top dus niet.
Voor veel deskundigen is het dan ook duidelijk dat het verdwijnen van sneeuw en ijs op de Kilimanjaro niets eens zo zeer met hoge temperaturen op de top te maken hebben, maar vooral met het feit dat er in het gebied veel te weinig neerslag valt. Dit is een proces wat mogelijk al de hele vorige eeuw bezig is geweest, maar door de vrij snelle opwarming van de aarde op dit moment mogelijk wordt versterkt. In het huidige tempo is er over tien jaar waarschijnlijk al geen spoor meer van sneeuw en ijs op de Kilimanjaro terug te zien. Het is dan nog niet gezegd dat al het ijs ook echt is verdwenen, want tijdens de onderzoeken bleek tevens dat er ondergronds nog wel het nodige aan ijs terug te vinden is.
De grote regionale verschillen in weer, die het gebied kenmerken, waren Tycho van den Born ook opgevallen. Samen met zijn vrienden bezocht hij zowel de natte en bosrijke delen aan de zuidoostkant van de bergrug als de veel drogere gebieden aan de west- en noordwestkant. ‘We zijn naar het westnoordwesten getrokken’, vertelt hij. ‘Vanaf de Ngorongorokrater naar het westen kom je eerst door een brede overgangszone met vulkanische bodems. Daar was het, vlak voor het begin van de regentijd superdroog. Er stond niet meer dan wat dor gras. Nog verder naar het westen, op de Serengetivlakte, keerden de bomen weer terug in het landschap. Maar ook daar was het, zo vlak voor de regen, intens droog.
Inmiddels heeft de regentijd ook deze gebieden bereikt. Eerder al gebeurde dat in het zuidoosten van Ethiopië, in delen van Somalië en in het noorden van Kenia. In deze, de laatste tientallen jaren vooral door droogten gekenmerkte gebieden, kwam het tot de ergste overstromingen van de laatste 50 jaar. Ook nu hebben tussen anderhalf en twee miljoen mensen in deze gebieden met de gevolgen van die overstromingen te maken. Te hopen valt dat ook de omgeving van de Kilimanjaro wat van deze regen meekrijgt. Mogelijk wordt de top dan, in elk geval voor korte tijd, weer even wat witter en opvallender.
Verder naar het westen van Afrika, in de Sahellanden (gelegen aan de zuidrand van de Sahara) lijkt het intussen geleidelijk groener te worden, zo werd gisteren in diverse Nederlandse media gemeld. Zo wordt in Niger geprobeerd om jonge bomen, die op allerlei plaatsen de kop opsteken, zoveel mogelijk te beschermen. Met succes, zo is inmiddels gebleken. De gebieden waar deze programma’s lopen, zijn de laatste jaren spectaculair groener geworden en regionaal zijn ook de regenhoeveelheden toegenomen. Ook op andere plaatsen in de Sahel lijkt het wat dit betreft de goede kant op te gaan.
Het groener worden van de gebieden aan de zuidrand van de Sahara staat wellicht eveneens in verband met de mondiale klimaatsverandering. Omdat de zones met dalende lucht, horend bij de evenaar en verantwoordelijk voor de plaats waar de Sahara ligt, door de toenemende warmte op aarde langzaam naar het noorden schuiven, nemen de regenkansen in de gebieden aan de zuidkant weer toe. Aan de noordkant ligt in delen van het Middellandse Zeegebied juist het gevaar voor verdergaande verwoestijning op de loer.
In Nederland blijft het intussen, na de nieuwe warmterecords van gisteren, in elk geval tot en met aanstaande dinsdag onnatuurlijk zacht, met temperaturen die in het zuiden later weer tot 16 graden kunnen oplopen. Vanaf woensdag lijkt het dan tijdelijk iets minder zacht te worden. Maar ook op de wat langere termijn, voor de eerste week van de decembermaand (de eerste maand van de meteorologische winter) liggen nieuwe warmterecords op de loer. Zo laat in eigen land de klimaatsverandering ook steeds meer zijn ware gedaante zien.
De Kilimanjaro, vanuit het oosten gezien, in de verte. Wie goed kijkt, ziet links en rechts sneeuwrestanten.
Foto: Tycho van den Born.
De sneeuwplak aan de linkerzijde, wat verder ingezoomd. Daardoor is de foto ook onscherper.
Foto: Tycho van den Born.
Op deze foto is het sneeuwveld aan de rechterzijde beter te zien. Dit lijkt nog redelijk groot. Het grootste deel van de top is echter sneeuw- en ijsvrij en binnen niet al te lange tijd wordt een volledig schone top verwacht.
Foto: Tycho van den Born.
Bron: Tycho van den Born, Kilimanjaro Weather, Reliefweb.int, Meteo Consult.
De Kilimanjaro, de beroemde vulkaan in het grensgebied van Tanzania en Kenia (net ten zuiden van de evenaar) is hard bezig zijn laatste sneeuw en ijs te verliezen. Zag de berg er vroeger vanuit de verte als een versuikerd brood uit, tegenwoordig moet je moeite doen om de restanten sneeuw en ijs te ontwaren, die nog op de top van de Kilimanjaro terug te vinden zijn. Met het verdwijnen van het sneeuw en ijs van zijn top, zo vlakbij de evenaar, is de Kilimanjaro een icoon geworden voor de klimaatsverandering.
Tycho van den Born reisde met een aantal vrienden halverwege de afgelopen oktobermaand naar het gebied rond de Kilimanjaro, in het noorden van Tanzania en stuurde ons een aantal foto’s toe, onder meer van de berg zelf. Die foto’s zijn genomen toen de groep van Zanzibar, een eiland voor de oostkust van Tanzania, naar de Keniaanse hoofdstad Nairobi vloog, De Kilimanjaro werd daarbij aan de oostzijde gepasseerd.
‘We hebben aan de voet van de Kilimanjaro gestaan’, vertelt Tycho over zijn reis. ‘Maar op dat moment was de top van de berg geen moment te zien. De flanken bleven voortdurend gevangen in de wolken, die daar de hele dag door hingen. Vanuit het vliegtuig was de top wel te zien’. Van den Born moest vanuit het vliegtuig moeite doen om de sneeuw- en ijsplekken, die op de top van de Kilimanjaro nog resteren, te kunnen ontwaren. Geprobeerd is die plekken te fotograferen. Maar je moet goed kijken om het te kunnen zien.
Samen met de niet ver weg gelegen Mt. Neru maakt de Kilimanjaro deel uit van een vulkanische bergrug, in het noorden van Tanzania. Is Mt. Neru ongeveer 4500 meter hoog, met zijn 5895 meter hoogte is de Kilimanjaro de hoogste berg van Afrika. Omdat het afsmelten van het ijs de sneeuw op de top van de Kilimanjaro zo tot de verbeelding spreken, is er de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar het weer op de berg. Zo staat daar sinds enige tijd een weerstation, dat het hele jaar door metingen doet.
Opvallende resultaten van dat onderzoek de afgelopen jaren waren dat het op de top (hoewel velen anders vermoeden) eigenlijk het hele jaar door gewoon vriest. De afgelopen oktobermaand bedroeg het gemiddelde er bij voorbeeld -7,1 graden. De sneeuw en het ijs op de top smelten dan ook niet weg, maar verdampen in de zon, die er overdag vrijwel voortdurend schijnt. Een ander interessant gegeven is dat er op de top jaarlijks gemiddeld niet meer dan 100 millimeter neerslag valt, goed voor een totaal van 1 meter sneeuw. Deze neerslaghoeveelheid staat in schril contrast met de regen die in het op rond 2000 meter hoogte op de zuidflank van de berg gelegen bos valt. Daar komt jaarlijks ongeveer 2000 millimeter omlaag. Het grootste deel van die neerslag bereikt de top dus niet.
Voor veel deskundigen is het dan ook duidelijk dat het verdwijnen van sneeuw en ijs op de Kilimanjaro niets eens zo zeer met hoge temperaturen op de top te maken hebben, maar vooral met het feit dat er in het gebied veel te weinig neerslag valt. Dit is een proces wat mogelijk al de hele vorige eeuw bezig is geweest, maar door de vrij snelle opwarming van de aarde op dit moment mogelijk wordt versterkt. In het huidige tempo is er over tien jaar waarschijnlijk al geen spoor meer van sneeuw en ijs op de Kilimanjaro terug te zien. Het is dan nog niet gezegd dat al het ijs ook echt is verdwenen, want tijdens de onderzoeken bleek tevens dat er ondergronds nog wel het nodige aan ijs terug te vinden is.
De grote regionale verschillen in weer, die het gebied kenmerken, waren Tycho van den Born ook opgevallen. Samen met zijn vrienden bezocht hij zowel de natte en bosrijke delen aan de zuidoostkant van de bergrug als de veel drogere gebieden aan de west- en noordwestkant. ‘We zijn naar het westnoordwesten getrokken’, vertelt hij. ‘Vanaf de Ngorongorokrater naar het westen kom je eerst door een brede overgangszone met vulkanische bodems. Daar was het, vlak voor het begin van de regentijd superdroog. Er stond niet meer dan wat dor gras. Nog verder naar het westen, op de Serengetivlakte, keerden de bomen weer terug in het landschap. Maar ook daar was het, zo vlak voor de regen, intens droog.
Inmiddels heeft de regentijd ook deze gebieden bereikt. Eerder al gebeurde dat in het zuidoosten van Ethiopië, in delen van Somalië en in het noorden van Kenia. In deze, de laatste tientallen jaren vooral door droogten gekenmerkte gebieden, kwam het tot de ergste overstromingen van de laatste 50 jaar. Ook nu hebben tussen anderhalf en twee miljoen mensen in deze gebieden met de gevolgen van die overstromingen te maken. Te hopen valt dat ook de omgeving van de Kilimanjaro wat van deze regen meekrijgt. Mogelijk wordt de top dan, in elk geval voor korte tijd, weer even wat witter en opvallender.
Verder naar het westen van Afrika, in de Sahellanden (gelegen aan de zuidrand van de Sahara) lijkt het intussen geleidelijk groener te worden, zo werd gisteren in diverse Nederlandse media gemeld. Zo wordt in Niger geprobeerd om jonge bomen, die op allerlei plaatsen de kop opsteken, zoveel mogelijk te beschermen. Met succes, zo is inmiddels gebleken. De gebieden waar deze programma’s lopen, zijn de laatste jaren spectaculair groener geworden en regionaal zijn ook de regenhoeveelheden toegenomen. Ook op andere plaatsen in de Sahel lijkt het wat dit betreft de goede kant op te gaan.
Het groener worden van de gebieden aan de zuidrand van de Sahara staat wellicht eveneens in verband met de mondiale klimaatsverandering. Omdat de zones met dalende lucht, horend bij de evenaar en verantwoordelijk voor de plaats waar de Sahara ligt, door de toenemende warmte op aarde langzaam naar het noorden schuiven, nemen de regenkansen in de gebieden aan de zuidkant weer toe. Aan de noordkant ligt in delen van het Middellandse Zeegebied juist het gevaar voor verdergaande verwoestijning op de loer.
In Nederland blijft het intussen, na de nieuwe warmterecords van gisteren, in elk geval tot en met aanstaande dinsdag onnatuurlijk zacht, met temperaturen die in het zuiden later weer tot 16 graden kunnen oplopen. Vanaf woensdag lijkt het dan tijdelijk iets minder zacht te worden. Maar ook op de wat langere termijn, voor de eerste week van de decembermaand (de eerste maand van de meteorologische winter) liggen nieuwe warmterecords op de loer. Zo laat in eigen land de klimaatsverandering ook steeds meer zijn ware gedaante zien.
De Kilimanjaro, vanuit het oosten gezien, in de verte. Wie goed kijkt, ziet links en rechts sneeuwrestanten.
Foto: Tycho van den Born.
De sneeuwplak aan de linkerzijde, wat verder ingezoomd. Daardoor is de foto ook onscherper.
Foto: Tycho van den Born.
Op deze foto is het sneeuwveld aan de rechterzijde beter te zien. Dit lijkt nog redelijk groot. Het grootste deel van de top is echter sneeuw- en ijsvrij en binnen niet al te lange tijd wordt een volledig schone top verwacht.
Foto: Tycho van den Born.
Bron: Tycho van den Born, Kilimanjaro Weather, Reliefweb.int, Meteo Consult.
Every cloud has a silver lining
