Het weerbeeld is momenteel vrij kalm. Dat in tegenstelling tot de afgelopen windrijke en wisselvallige periode. De atmosfeer was behoorlijk onrustig. Zo onrustig zelfs dat er soms situaties ontstonden die het ontstaan van windhozen mogelijk maakten. In één geval is dit met aan zekerheid grenzende waarschijnlijk vast te stellen. Andere keren waren er ‘verdachte’ radarbeelden corresponderend met waargenomen extreem heftig weer op precies de ‘juiste’ plek. Vandaag meer over een waarschijnlijke windhoos in Afferden (Noord-Limburg), een ‘low topped supercell’ van bij Antwerpen en Gent richting Brabant en andere vervaarlijke radarbeelden boven het rivierengebied.
Radarbeeld even voordat de windhoos zou toeslaan te Afferden (Noord-Limburg). De pijl geeft de plek aan waar een kenmerkende knik in het buienfront ontstaat, die kan duiden op het ontstaan van een 'supercell'. Een dergelijke om zijn eigen as draaiende bui, heeft de neiging om af te buigen van het pad van de overige buien waardoor als het ware een slinger in het buienfront ontstaat, dan wel de supercell zich geheel 'losweekt'. Een supercell heeft de potentie om tornado's voort te brengen. Alles duidt erop dat deze bui dat heeft gedaan te Afferden, Noord-Limburg.
Maandagavond de 23e: windhoos in Afferden
’t Was maandagavond 23 november ergens tussen 18.35 en 18.45 uur toen bewoners van een huis aan de straat Gening in Afferden (Noord-Limburg, enkele kilometers ten zuidoosten van Boxmeer) hun deuren luid hoorden klapperen, er tuinmeubelen onder de veranda vandaan gezogen werden, en diverse grote eikenbomen langs de naastgelegen N271 als luciferhoutjes afknapten of anderszins zwaar werden beschadigd.
18.20 uur
18.25 uur
18.30 uur
18.35 uur. Ergens tussen 18.35 en 18.45 uur richtte zeer waarschijnlijk een windhoos schade aan te Afferden, Noord-Limburg.
18.40 uur
18.45 uur
18.50 uur
18.55 uur
Uit het aan ons ingestuurde verslag van de bewoners:
“Het was een enorme ravage, waarbij de N271 ter hoogte van Afferden (Limburg) enkele uren afgesloten is geweest in verband met opruimwerkzaamheden door de brandweer. Het spoor waar de wervelwind is getrokken is ook goed te zien, door de baan van de achtergebleven vernielingen aan onder andere de bomen. Het geheel voltrok zich in nog geen minuut.â€
De beschrijving van de gebeurtenissen, in combinatie met de radarbeelden van dat moment, de opbouw van de atmosfeer en de manier waarop sommige bomen van hun kruin waren ontdaan geven alle aanleiding tot de conclusie dat het hier inderdaad zeer waarschijnlijk om een windhoos is gegaan.
Boom met afgerukte top. Foto: Ger Peters.
Woensdagmiddag de 25e: een ‘supercell’ met hagelschade in de regio Antwerpen
Twee dagen later, op woensdag, veerden we in de weerkamer te Wageningen op toen we op de radarbeelden in op ons land afkomende buien in de buurt van Antwerpen een kenmerkend patroon zagen ontstaan. Er ontstond een zogenaamde ‘boogecho’ – simpel gezegd een weergave van de neerslag door de radar in de vorm van een boog, gekoppeld aan een bui(en)zone.
Schade aan dak. Foto: Ger Peters.
Een dergelijke ‘boogecho’ kan duiden op het ontstaan van een ‘supercell’. Een ‘supercell’ is een type bui dat een windhoos kan veroorzaken en dat zich veelal laat kenmerken doordat ze afbuigt ten opzichte van de route van de rest van de buien. Dat komt in die gevallen door een sterke rotatie in de bui die uiteindelijk kan resulteren in een tornado.
Uit waarnemingen werd tegelijkertijd melding gemaakt van extreem grote hagelstenen in Antwerpen die schade veroorzaakten aan auto’s. In Gent waren de hagelstenen minder schadelijk voor zover bij ons bekend, maar werd nog altijd een doorsnede van tenminste een centimeter gemeld. Voor eind november nog altijd van bijzonder grote omvang. ‘Normale’ winterse buien kenmerken zich juist door hagelstenen met een doorsnede van ten hoogste enkele millimeters. De gazet van Antwerpen meldde de volgende dag forse schade uit het plaatsje Bevel (ten oosten van Antwerpen). De plaatselijke (K)FC Bevel had die bewuste maandagavond het dak van haar kleedruimte verloren aan windstoten tijdens zware regen en hagel (dat overigens voor de tweede keer in twee jaar tijd). Met andere woorden: daar was iets ‘aan de hand’.
Foto: Ger Peters.
De waarnemingen in combinatie met de afbuiging (naar rechts) die de buiencel van boven de regio Antwerpen liet zien op haar weg richting Brabant en Noord-Limburg en daarnaast de fors aanwezige windschering (verschillen in windrichting en -snelheid tussen luchtlagen) op 2 á 3 kilometer hoogte boven de grond, wijzen allemaal in de richting van een ‘supercell’. Uitzonderlijk voor de tijd van het jaar, want vooral de zomer, wanneer de onstabiliteit in de atmosfeer potentieel veel groter kan zijn, is een voorkeursperiode voor het ontstaan van dit type buien. In het zomerseizoen groeien zware buien uit tot ruim boven 10 kilometer hoogte. In het winterhalfjaar komen de buientoppen minder hoog. De ‘supercell’ van afgelopen maandag reikte bijvoorbeeld tot zo’n 6 kilometer hoogte. Een dergelijke ‘supercell’ wordt daarom ook wel een ‘low topped supercell’ genoemd.
Mammatus
Op meerdere plekken werd die woensdag overigens mammatus waargenomen, een wolkensoort die soms voorkomt bij de extreme onstabiliteit rond zware buien. Ook hier vanuit de weerkamer in Wageningen kregen we zicht op een paar prachtige mammatuswolken die ontstonden aan de westflanken van de forse ‘België-buien’ die via Brabant en Noord-Limburg naar Duitsland trokken.
Zaterdag de 28e: vervaarlijke radarbeelden boven het rivierengebied
De atmosfeer was tot in het weekend nog bijzonder onrustig. Vooral zaterdag toen boven het rivierengebied opnieuw een deel van een buienlijn naar rechts afboog nadat een wederom ‘verdachte’ knik in een buienfront ontstond dat van boven België overtrok. Het leverde wederom zware neerslag op maar geen waarnemingen van extreme hagel of windhozen. Aan de achterzijde van het buiencomplex nam ondergetekende wederom prachtige mammatus waar ter hoogte van Amersfoort. Helaas van op de snelweg, geen foto’s dus.
Zware sneeuwval zuidkant Alpen
Tot slot nog iets heel anders, maar tevens extreems. De afgelopen was het niet alleen bij ons zeer zacht, maar ook in de Alpen. De flinke vracht sneeuw die er enkele weken geleden nog lag, was grotendeels weggedooid. Momenteel sneeuwt het echter zwaar aan de zuidkant van de Alpen. De verse sneeuwaanwas loopt deze maandag op de hoge pistes lokaal op tot meer dan anderhalve meter(!). Dinsdag trekt de meeste neerslag weg. In de loop van donderdag en vrijdag lijken vooral het westen en zuiden van het bergmassief opnieuw een flink pak sneeuw te krijgen.
Bron: Meteo Consult
Ze vertelde dat ze met haar man voor de raam stond te kijken naar het onweer, toen ineens het huis begon te rammelen en inderdaad de tuinset en een trampoline de lucht ingezogen werden. De trampoline is 100 meter verderop in een hek (edit: zie foto 3 in het hek) terecht gekomen! Moet erg heftig geweest zijn. Ze hadden net hun uitbouw afgerond... schade loopt waarschijnlijk richting de €30.000 met een beetje pech!
Ik werk zelf in de gemeente Bergen, waar Afferden deel van is, en was zelf al terug in Venlo toen ik op de radar keek en die bui net ten noorden van Venlo over noord-Limburg trok... zat toen nog te balen dat het Venlo miste, maar als je dit ziet is dat misschien nog niet zo erg geweest!!
Zal maandag eens vragen of ze nog meer foto's van de schade heeft en of ik ze hier mag posten. | Gewijzigd: 4 december 2009, 18:27 uur, door Jasper vd Beek