Ruim honderd en mogelijk honderden flinke ijsschotsen uit de Zuidpool drijven richting Nieuw-Zeeland. Door de zeldzame gebeurtenis is een waarschuwing voor de scheepvaart uitgevaardigd, hebben functionarissen maandag gezegd. Sommige antarctische ijsblokken zijn zeker 200 meter lang.
Op satellietfoto's was te zien dat de grote ijsbrokken de Aucklandeilanden zijn gepasseerd en richting het Zuidereiland drijven, een van de twee grote eilanden waaruit Nieuw-Zeeland bestaat. De ijsschotsen zijn de restanten van een ijsmassief van waarschijnlijk 30 vierkante kilometer, dat eerder losbrak door de opwarming van de zeeën en de aarde. De laatste keer dat ijsbergen voorbij Nieuw-Zeeland dreven, was in 2006. Dat was de eerste keer sinds 1931.
©De Pers
De inwoners van Nieuw Zeeland maken zich op voor een uitzonderlijke groep bezoekers. Er zijn namelijk meer dan 100 grote ijsbergen vanaf de Zuidpool, ofwel Antarctica, onderweg naar de kust van één van de meest zuidelijke delen van het land, Macquarie. De ijsbergen drijven, nadat ze van het zeeijs zijn afgebroken, wel vaker noordwaarts, maar het is pas de tweede keer in bijna 80 jaar dat ze zo ver noordelijk zijn waargenomen. De laatste keer dat het gebeurde was in het najaar van 2006, toen er vanaf de bergen rondom de plaats Christchurch op het zuidelijke eiland van Nieuw Zeeland een groot aantal ijsbergen te zien was.
Dit satellietbeeld past precies op de uitsnede van de foto hierboven. Hierop kun je de ijsbergen goed zien aankomen.
Net als in 2006 zijn de naderende ijsbergen hoogstwaarschijnlijk afgebroken van het Ross ijsplateau op Antarctica, dat zich in de buurt bevindt van het Nieuw Zeelandse basiskamp Scott. Tussen 2000 en 2002 brak een deel van dit plateau in meerdere delen en een aantal daarbij losgekomen ijsbergen dreef enkele jaren later met een noordelijke stroming richting het vasteland van Nieuw Zeeland.
‘Iceberg graveyards’
Voordat een ijsberg opgepikt wordt door de noordelijke stroming die richting Nieuw Zeeland voert, kan hij jarenlang in de koude wateren in de buurt van het plateau blijven ronddrijven. De ijsbergen die in 2006 richting Nieuw Zeeland dreven, hebben bijvoorbeeld al die jaren in de zogeheten Ross zee, de zee in de buurt van het Ross plateau, gedreven. Onderzoekers noemen deze kustgebieden van Antarctica dan ook ‘iceberg graveyards’, ofwel begraafplaats voor ijsbergen.
Hoogstwaarschijnlijk hebben de momenteel naderende ijsbergen dezelfde herkomst als de ijsbergen uit 2006, maar zijn ze nog een aantal jaren langer blijven hangen in de ‘graveyards’. Ongeveer een jaar geleden pikte de zuidelijke zeestroming de groep ijsbergen op en dreef ze over de Zuidelijke zee richting de Grote Oceaan en dus ook richting de zuidkust van Nieuw Zeeland.
Een kaartje van Nieuw Zeeland met daarop een kleine uitsnede van de plaats waar de ijsbergen naartoe drijven.
Enorme omvang
De ijsbergen die van een plateau afbreken kunnen een gigantisch formaat hebben. Zo was de grootste die ooit is waargenomen 295 kilometer lang en 38 kilometer breed, met een totaal oppervlakte van meer dan 10.000 km2. Dit kun je vergelijken met de oppervlakte van Jamaica. Slechts 10 procent van een ijsberg is vaak maar zichtbaar boven water. Vooral voor schepen zijn ze dan ook erg gevaarlijk.
De grootste ijsberg die dit jaar in de buurt van Nieuw Zeeland is gezien is ‘niet meer dan’ 2 kilometer lang en een halve kilometer breed. Hij komt ongeveer 50 meter boven het zeewater uit en is 350 meter hoog. Dit is er echter één uit een groep van meer dan 100 iets kleinere ijsbergen, die ook allemaal zijn opgepikt door de stroming. Ze bevinden zich momenteel op zo’n 300 kilometer afstand van de zuidkust van Nieuw Zeeland.
Op ongeveer 300 kilometer afstand van de zuidkust ligt een ijsberg met afmetingen van meer dan 2 kilometer lang en 500 meter breed.
Drijfrichting
Afhankelijk van hun beweegrichting kunnen ijsbergen van dit formaat ook in relatief warmere wateren tussen 6 en 8 weken blijven bestaan. Het is echter lastig te zeggen waar ze zich precies naartoe bewegen. Het is namelijk niet alleen de zeestroming die de richting bepaalt, maar ook de wind speelt hierin een grote rol, vooral als de ijsbergen iets kleiner van formaat worden. Bovendien is de vorm van de ijsberg een significant element dat meespeelt in de drijfrichting.
Bijzonder fenomeen
Ondanks dat er in Nieuw Zeeland regelmatig waarschuwingen worden gegeven voor naderende ijsbergen, met name voor de scheepvaart, is het vrij ongebruikelijk dat ijsbergen van dit formaat zo ver noordelijk komen. De vraag rijst dan ook hoe dit in 5 jaar nu al twee keer heeft kunnen gebeuren. Verschillende meningen neigen richting de klimaatverandering, maar onderzoekers van het ‘National Institute of Water and Atmospheric Research’ zien het vooralsnog als geïsoleerde incidenten en wijten het eerder aan een wat vaker terugkerend patroon van het weer in de afgelopen jaren. De zeestroming en de wind bepalen in zo’n geval namelijk of de ijsbergen richting het noorden worden gedreven.
Bronnen: Meteo Consult, National Institute of Water and Atmospheric Research.