November valt op door tegenstellingen: soms is het nog nazomer, maar vaak al winter. Vooral in de jaren negentig waren de contrasten groot: november 1994 was met 10,2 de warmste, maar in 1993 was deze maand met 2,2 graden op twee na de koudste van de eeuw.
Nog kouder waren november 1921 (1,3) en 1919 (1,8). De eerste drie decennia van de 20e eeuw was deze maand met gemiddeld 5,0 graden koud. Het gemiddelde over 1931-1990 was 5,9 graden en gemiddeld over 1971-2000 is dat 6,2 graden. November is dus warmer geworden. Inmiddels staan twee novembermaanden van de 21e eeuw in de top tien van de warmste in ruim honderd jaar.
De laatste jaren zijn veel warmterecords geboekt. Halverwege en aan het einde van november 2006 werd 15 tot 19 graden gemeten, voor veel weerstations een nieuw record zo laat in het jaar. Begin november 1994 had Zuid-Limburg drie dagen achtereen meer dan 20 graden met een record van 21,1 op de 4e . Ook in 1998 was het al november winters: het KNMI had vijf dagen met matige vorst (onder -5) en plaatselijk kwam het tot strenge vorst tot -11 graden. De Bilt noteerde op 29 november 1921 met -14,4 landelijk de laagste temperatuur. Sneeuw is in november normaal: iets meer dan de helft van alle maanden van de eeuw telde minstens een sneeuwdag. Meestal natte sneeuw, maar in november 1980 en 1985 viel er 15 cm. Die maand telde 15 sneeuwdagen, het grootste aantal.
Ook langdurige regen en somber weer is karakteristiek. Drie novembermaanden uit de jaren negentig staan bij de natste: november 1998 met 140 mm op de vierde plaats. Het natst was de maand in 1944 met 183 mm, het droogste in 1955 met 15 mm. Ook in 1920 was november met 16 mm zeer droog en stonden we aan de vooravond van het droogste jaar van de 20e eeuw met extreem lage waterstanden in de rivieren. November 1920 was met 112 uur zon op ook een na de zonnigste; alleen in 1989 was de maand een uur zonniger. In 1976 scheen de zon in november maar 20 uur.
De laatste zware novemberstorm kreeg ons land in 1983 te verwerken. De barometer wees toen in Eelde 954,2 hPa, de laagste stand van de 20e eeuw. Berucht is ook de 13 november storm van 1972 met een uurgemiddelde van windkracht 11 en windstoten van 151 km/uur. De schade was enorm en veel bomen moesten het ontgelden. Ook van 13 op 14 november 1940 woedde hier een zware storm, maar het opmerkelijkst was november 1928 met drie zware stormen kort na elkaar, op 16, 23 en 25 november. In 1921 werd ons land getroffen door de zwaarste novemberstorm van de 20e eeuw. Met een uurgemiddelde van 115 km/uur was het bijna een orkaan en de windstoot van 162 km/uur is de sterkste ooit gemeten. Op 25 november 2005 werd ons land getroffen door storm en zware sneeuwval, waardoor het verkeer volledig vastliep en in sommige delen van het land de stroom uitviel.
©KNMI
Volg me ook op twitter: https://twitter.com/#!/PhotographyMvA
En like me op facebook: http://www.facebook.com/MaximVanAsseldonkPhotography