In de Atlantische Oceaan zijn dit orkaanseizoen, dat loopt van augustus tot en met oktober, eigenlijk maar weinig orkanen geweest. Dit in tegenstelling tot een aantal andere gebieden, die geregeld het nieuws haalden. Krachtige tropische stormen en orkaangeweld wisten daar namelijk veel schade aan te richten. In dit verhaal zullen we uitleggen waarom de orkanen zich nu juist niet in het Atlantisch gebied voordoen. Als we de balans opmaken voor de Atlantische Oceaan dan komen we niet verder dan een lijstje met 10 noemenswaardige gebeurtenissen. Dit jaar deden zich twee orkanen voor (Bill en Fred), 6 tropische stormen (Ana, Claudette, Danny, Erika, Grace en Henri) en twee tropische depressies (nummer één en acht).
Dit jaar en ook nu is het wat tropische stormen en orkanen betreft erg rustig boven de Atlantische Oceaan.
El Nino
Veel vaker deden dergelijke monsterstormen zich voor aan de westkust van Amerika. En ook een aantal ontwikkelingslanden kreeg veel stormgeweld over zich heen. Momenteel koerst bijvoorbeeld al de vierde tyfoon, Mirinae genaamd, op de Filippijnen af. Het fenomeen El Nino blijkt aan de basis te staan voor de huidige stand van zaken wat orkanen betreft.
Op andere plaatsen is dit niet het geval. Zo koerst momenteel al de vierde tyfoon op de Filippijnen af.
El Nino is vooral bekend om zijn gevolgen in Peru en Indonesië. Door veranderende stromingen krijgt men te maken met andere zeewatertemperaturen. De vissers van Peru merken dat het koude en voedselrijke water, dat normaal gesproken vanuit de Zuidpool langs de kust stroomt, plaatst maakt voor warmer water. Hierdoor vangen de vissers minder vis en ook veroorzaakt het warmere water meer buien, met overstromingen tot gevolg.
In de omgeving van Indonesië gebeurt het tegenovergestelde. In plaatst van warm zeewater stroomt kouder zeewater de regio binnen. Normaal staat deze regio bekend als een nat gebied, maar door het koude water wordt de neerslagactiviteit getemperd. Het gevolg is extreme droogte, waardoor achtereenvolgens bosbranden en smog ontstaan.
Wereldwijde gevolgen
Al enige tijd is bekend dat de gevolgen van El Nino veel verder gaan dan de omgeving van Zuid-Amerika en Indonesië. Niet alleen daar veranderen de stromingspatronen (in zowel de lucht als de zee), maar wereldwijd. El Nino heeft dus ook gevolgen voor de Atlantische Oceaan. Gevolgen die de vorming van tropische stormen en orkanen tegen gaan.
In de Atlantische Oceaan zijn tijdens een El Nino de veranderingen in zeewatertemperatuur niet of nauwelijks aanwezig. De reden voor minder orkanen en tropische stormen moeten we dus niet zoeken bij het zeewater, maar bij de wind. Tijdens een El Nino blijkt er namelijk meer verticale windschering te zijn in de ontstaansgebieden.
Voor een El Nino ontstaan boven de Atlantische Oceaan veel orkanen.
Tijdens een El Nino is dit aantal in het verleden duidelijk minder gebleken.
En na een El Nino nam het aantal orkanen boven de Atlantische Oceaan opnieuw in aantal toe.
Het ontstaan van orkanen
Orkanen in de Atlantische Oceaan vinden hun oorsprong voor de westkust van Afrika. Onweersbuien weten zich hier, boven zeewater van tenminste 27 graden, verder te organiseren. Deze onweerscomplexen worden met de oostelijke wind meegenomen richting Amerika. Boven het warme zeewater worden de systemen steeds actiever en groeien ze mogelijk uit tot achtereenvolgens tropische depressies, tropische stormen en orkanen.
Een belangrijke voorwaarde hiervoor is dat de wind met de hoogte niet teveel verandert wat windrichting en windsterkte betreft. Tijdens een El Nino is deze zogenaamde verticale windschering echter een stuk sterker dan normaal. De toppen van deze stormsystemen worden daardoor meer uiteengewaaid, waardoor ze zich niet kunnen organiseren. Tijdens een La Nina, de tegenhanger van El Nino, is van verticale windschering niet of nauwelijks sprake. Onweerscomplexen kunnen zich dan wel organiseren, met een actief orkaanseizoen tot gevolg.
Afnemende El Nino
De huidige El Nino lijkt overigens momenteel alweer op zijn retour te zijn. Of we daarmee opnieuw op een La Nina afstevenen is nog niet te zeggen. Wel lijken hiermee de orkaankansen in de Atlantische Oceaan voor volgend jaar weer groter te worden.
Bronnen: Meteo Consult, NOAA & tropicalstormrisk.com