Prachtige herfstkleuren

Het einde van de maand oktober is in zicht en de dagen worden nu merkbaar korter. Doordat afgelopen weekend de klok weer een uurtje terug is gezet, is het ’s ochtends nog een uurtje langer licht als de wekker gaat en ’s avonds al een uurtje eerder donker. De zon staat in deze tijd steeds minder lang boven de horizon en wordt langzaam minder krachtig. Daarbij komt dat de temperatuur geleidelijk lager wordt. Deze beide factoren dragen bij aan het verkleuren van de bladeren aan de bomen en struiken. De kleuren geel, rood, paars, groen en bruin zijn op dit moment rijk vertegenwoordigd in de natuur en dat levert prachtige herfstplaatjes op.


_{De bossen zijn op dit moment prachtig gekleurd met veel gele en rode tinten. Foto: Jan Stapelbroek.}

De kleuren van het herfstblad kunnen fantastisch zijn. Een aantal bomen verliest amper blad en blijft het hele jaar door groen, maar bij de meeste bomen en struiken wordt in deze tijd van het jaar het bladgroen geleidelijk afgebroken, waardoor de verschillende herfstkleuren tevoorschijn komen. Zo worden de bladeren van de berkenboom geel, die van de kastanjeboom worden bijna goudkleurig en die van de eik rood tot zelfs violet.

In de ochtend is het in dit seizoen vaak eerst mistig of nevelig, door het vochtiger worden van de afkoelende lucht in de nacht, en dit wordt door de minder krachtig wordende zon steeds lastiger om weg te branden. De ochtend begint dan ook vaak met flarden mist op de velden en weilanden, ook wel ‘witte wieven’ genoemd, of meer hardnekkige mist of nevel op grote schaal. In combinatie met de verschillende herfstkleuren oogt het daardoor erg mooi en soms bijna sprookjesachtig.


_{Ook Martha Kivits legde de verschillende herfstkleuren erg mooi vast.}

Witte wieven
Vooral de mistflarden of gelaagde grondmist maken het geheel soms wat mysterieus en dat blijkt ook wel uit de sagen van vroeger. Toen werden deze flarden mist, zoals eerder vermeld, ook wel ‘witte wieven’ genoemd en vooral in het noorden van het land is dat tegenwoordig nog steeds het geval. Ze werden toen in verband gebracht met geesten van heksen of met andere vrouwen die in hun leven kwaad gedaan hadden. Zij woonden volgens deze sagen overdag in de heuvels, terpen en ook hunebedden en kwamen ’s nachts al zwevend tevoorschijn en waren voor velen een aankondiging van de dood. Zolang je ze echter niet lastig viel, deden ze niemand kwaad. In andere delen van het land stonden de witte wieven juist bekend om hun hulp. Ondanks deze vroegere gedachten horen ze bij het typische herfstbeeld dat geldt in deze tijd van het jaar.

Paddenstoelen en zwammen
De herfst is natuurlijk ook het jaargetijde van de paddenstoel. Als er tijdens een vrij warme zomer voldoende regen valt, levert dat in deze tijd van het jaar een grote variatie aan paddenstoelen en schimmels op. De paddenstoel met steel en (vaak gekleurde) hoed zien we vaak terug, maar ook bekervormige en zwammen komen veel voor.


_{De herfst is ook het seizoen van de paddenstoel. Martha Kivits maakte deze foto van de bekende 'rood met witte stippen' paddenstoel.}

Buiten dat ze vaak prachtige kleuren en vormen hebben, zijn ze ontzettend nuttig in de kringloop van de natuur. Ze breken stoffen af die door andere organismen zoals planten en bomen niet afgebroken kunnen worden en zetten die weer om in bouwstoffen. Ook houden ze kwalijke stoffen vast en breken deze langzaam af, zoals het lood dat vrijkomt bij de uitlaatgassen van de auto’s. Ze zijn dus niet alleen erg mooi om te zien, maar zijn bovendien erg belangrijk voor de natuur.

_{Bronnen: Meteo Consult, Staatsbosbeheer, KNMI}

Mooi hoor