Bij bergketens, zoals de Alpen en de Pyreneeën kan het hevig regenen. Die stortregens worden ook wel orografische- of stuwingsregens genoemd, omdat de lucht waarin de buienwolken ontstaan, door de bergen tot stijgen wordt gedwongen. De stijgende beweging bevordert het neerslagproces en zo ontstaan zware buien, die vaak lange tijd boven een bepaalde plek blijven hangen.
Stuwingsregens komen in Zuid-Europa vooral in het najaar voor, wanneer het water van de Middellandse Zee nog relatief warm is, maar ook in andere jaargetijden kan het in de bergen enorm plensen. De buien kunnen ontstaan wanneer warme vochtige lucht uit het gebied van de Middellandse Zee of koude lucht uit noordelijke breedten tegen de hellingen van de bergen wordt geblazen.
Terwijl de regenwolken aan de zuidkant van het Alpenmassief al het water verliezen, steekt aan de noordkant vaak de föhn op, een warme droge valwind. Slecht weer in het gebied van de Middellandse Zee hangt meestal samen met depressies die ontstaan in het overgangsgebied van koude poollucht en warme vochtige lucht uit het zuiden. Voordat de koude lucht de bergen bereikt steekt de warme zuidenwind op waarin de stuwingsregens kunnen ontstaan.
Gewoonlijk valt de neerslag in de hoger gelegen delen van de Alpen in de vorm van sneeuw en bereikt het smelwater pas later de dalen. Soms is het op grote hoogte ook warm, waardoor alles in de vorm van regen valt. De grote regenhoeveelheden in korte tijd veroorzaken in de bergen overstromingen, modderstromen en aardverschuivingen, omdat de rivieren het plotseling van de hellingen toestromende water niet kunnen verwerken.
De hoeveelheden regen kunnen enorm zijn: zo viel in september 1992 in Vaison La Romaine in Zuid-Frankrijk 450 mm in 48 uur. In 1993 kreeg Locarno een hele serie stuwingsregens te verwerken waarbij tussen begin september en half oktober meer dan 1000 mm viel. De grootste etmaalsom ooit in Spanje is 871 mm in Javea (bij Alicante) in oktober 1957. Waarschijnlijk is dit ook het Europees record voor de 24 uurssom van de neerslag. Het eeuwrecord voor de Pyreneeën is 840 mm in 24 uur. Het record over drie dagen staat op naam van Sicca d'Erba (Sardinië) waar in 1951 tussen 15 en 18 oktober 1495 mm viel waarvan 535 mm op 16 oktober 1951.
©KNMI