Föhn
Föhn
Een haardroger noemen we een föhn, de naam van een warme droge wind die vaak aan de Noordzijde van de Alpen waait. De benaming is afgeleid uit het Latijnse "Favonius" (warme wind) en het gotische fôhn (vuur). In de Alpen is het een normaal verschijnsel, maar de föhn waait ook op veel andere plaatsen in de wereld, soms onder andere benamingen. De Spanjaarden spreken over de Terral, een noordelijke wind in het zuiden van Spanje die hete droge lucht aanvoert vanuit het warme binnenland. Ook het Limburgse heuvelland kent soms een zwak föhneffect, wat daar plaatselijk aanleiding kan geven tot zonnig weer en een opmerkelijke temperatuurstijging.
In het Alpengebied steekt de föhn meestal op aan de voorzijde van een depressie die over Zuid-Frankrijk naar de Middellandse Zee trekt. Daar waait dan een warme zuidenwind, die vochtige lucht naar de Alpen voert. Aan de zuidelijke kant van dat gebergte wordt de lucht gedwongen te stijgen, waardoor deze afkoelt, bewolking ontstaat en er daar regen kan vallen.
De stijgende lucht verliest aan de zuidkant van de berg, als er veel regen valt, daardoor veel vocht en wordt dus droger. Wanneer de drogere lucht aan de noordzijde van het gebergte omlaag stroomt, zal die daar snel warmer worden. In de droge lucht is de opwarming aan de noordelijke helling groter dan de afkoeling van de vochtige lucht aan de zuidelijke helling. Aan de noordkant van de helling is het dan warmer dan op eenzelfde hoogte aan de zuidzijde daarvan.
In de Alpen is het voorjaar is de favoriete periode voor de föhn, maar ook in het najaar en de winter waait die wind vaak. Sommige gebieden in Zwitserland hebben jaarlijks op gemiddeld 33 dagen een warme zuidelijke Föhnwind en soms houdt de wind enkele dagen aan. De temperatuur kan in korte tijd 10 graden oplopen, terwijl de relatieve vochtigheid tot 20 procent kan teruglopen, een zeer lage waarde die in ons land niet vaak voorkomt. De gemiddelde snelheid is zo'n 25 kilometer per uur (windkracht 4), maar in windstoten kunnen snelheden van 100 kilometer per uur voorkomen.
In sneeuwrijke berggebieden vergroot de föhn het lawinegevaar. Ook neemt het aantal verkeersongelukken toe en krijgen veel mensen bij föhnweer last van verhoogde bloeddruk, hoofdpijn, spierpijn en slapeloze nachten. De föhn is dus maatschappelijk een belangrijk verschijnsel.
©KNMI
Een haardroger noemen we een föhn, de naam van een warme droge wind die vaak aan de Noordzijde van de Alpen waait. De benaming is afgeleid uit het Latijnse "Favonius" (warme wind) en het gotische fôhn (vuur). In de Alpen is het een normaal verschijnsel, maar de föhn waait ook op veel andere plaatsen in de wereld, soms onder andere benamingen. De Spanjaarden spreken over de Terral, een noordelijke wind in het zuiden van Spanje die hete droge lucht aanvoert vanuit het warme binnenland. Ook het Limburgse heuvelland kent soms een zwak föhneffect, wat daar plaatselijk aanleiding kan geven tot zonnig weer en een opmerkelijke temperatuurstijging.
In het Alpengebied steekt de föhn meestal op aan de voorzijde van een depressie die over Zuid-Frankrijk naar de Middellandse Zee trekt. Daar waait dan een warme zuidenwind, die vochtige lucht naar de Alpen voert. Aan de zuidelijke kant van dat gebergte wordt de lucht gedwongen te stijgen, waardoor deze afkoelt, bewolking ontstaat en er daar regen kan vallen.
De stijgende lucht verliest aan de zuidkant van de berg, als er veel regen valt, daardoor veel vocht en wordt dus droger. Wanneer de drogere lucht aan de noordzijde van het gebergte omlaag stroomt, zal die daar snel warmer worden. In de droge lucht is de opwarming aan de noordelijke helling groter dan de afkoeling van de vochtige lucht aan de zuidelijke helling. Aan de noordkant van de helling is het dan warmer dan op eenzelfde hoogte aan de zuidzijde daarvan.
In de Alpen is het voorjaar is de favoriete periode voor de föhn, maar ook in het najaar en de winter waait die wind vaak. Sommige gebieden in Zwitserland hebben jaarlijks op gemiddeld 33 dagen een warme zuidelijke Föhnwind en soms houdt de wind enkele dagen aan. De temperatuur kan in korte tijd 10 graden oplopen, terwijl de relatieve vochtigheid tot 20 procent kan teruglopen, een zeer lage waarde die in ons land niet vaak voorkomt. De gemiddelde snelheid is zo'n 25 kilometer per uur (windkracht 4), maar in windstoten kunnen snelheden van 100 kilometer per uur voorkomen.
In sneeuwrijke berggebieden vergroot de föhn het lawinegevaar. Ook neemt het aantal verkeersongelukken toe en krijgen veel mensen bij föhnweer last van verhoogde bloeddruk, hoofdpijn, spierpijn en slapeloze nachten. De föhn is dus maatschappelijk een belangrijk verschijnsel.
©KNMI
