Wetenschappers die in Afrika rotsformaties onderzochten hebben een krachtig verband gevonden tussen de CO2-concentratie en de hoeveelheid ijs rond de Zuidpool. IJskappen smelten niet alleen door een toename van CO2, ze groeien ook bij een afname. Het verband tussen stijging van de CO2-niveaus en het smelten van ijskappen op het noordelijk en zuidelijk halfrond is veelvuldig aangetoond, onder andere met moderne satellieten die het oppervlak en de dikte van ijskappen kunnen meten. Onder de huidige opwarming worden gletsjers nu wereldwijd kleiner. De Afrikaanse gesteenten leverden volgens de onderzoekers nu de eerste concrete veldmetingen die ook het omgekeerde verband aantonen: bij een daling van de mondiale CO2-concentratie groeit de ijskap van Antarctica.
Tanzania
Het team, verbonden aan Britse en Amerikaanse universiteiten, bracht weken door in de Tanzaniaanse jungle om monsters van microscopische planktonfossielen te verzamelen waaruit de chemische toestand van de atmosfeer 34 miljoen jaar geleden kon worden afgeleid. CO2 beïnvloedt de zuurgraad van oceanen en daarmee het kalkgehalte van het plankton. Zo kon de exacte concentratie worden teruggerekend, die precies overeen bleek te komen met bestaande klimaatmodellen, zegt Paul Pearson van de Universiteit van Cardiff, die de resultaten gepubliceerd kreeg in Nature.
In de onderzochte periode, de grens tussen het Eoceen en Oligoceen, lag de CO2-concentratie relatief laag terwijl langzaam een ijskap vormde op Antarctica, dat 20 miljoen jaar eerder richting de geografische zuidpool was geschoven.
Massa-extinctie
De oorzaak van de daling van de CO2-concentratie en de daaruit volgende afkoeling is nog onbekend. Wel is bekend dat door de klimaatverandering miljoenen soorten uitstierven, in wat de Eoceen-Oligoceen-massa-extinctie wordt genoemd. Dit was de grootste klimaatverschuiving sinds het uitsterven van de dinosauriërs 65 miljoen jaar geleden, zegt Bridget Wade van Texas A&M Universiteit, een van de onderzoekers.
Snelheid bepaalt schade
Toch is het moeilijk om natuurlijke klimaatveranderingen uit het verleden te vergelijken met de huidige, door de mens veroorzaakte opwarming. De huidige temperatuurstijging verloopt met 2 tot 4 graden per eeuw. De afkoeling 34 miljoen jaar geleden ging een factor 100 tot 200 trager. Over een periode van 400.000 jaar werd het toen zo'n 8 graden kouder. Hoe sneller de verandering verloopt, hoe lastiger het wordt voor soorten en ecosystemen om zich aan te passen. Bij een temperatuurstijging van 2 graden in deze eeuw, het officiële klimaatdoel van de internationale gemeenschap, verwacht het IPCC daarom dat al 30 tot 35 procent van alle soorten zullen uitsterven, de grootste voorop.
©Hier.nu