Grillig juni

Op 1 juni begon dit jaar de meteorologische zomer en deze maakte meteen zijn naam waar met zomerse taferelen als veel zon en hoge temperaturen die lokaal opliepen tot boven 25 graden. Nu, een paar dagen later, overheerst bewolking, valt er regen en liggen de temperaturen ver onder de norm van deze tijd. Grote verschillen in een korte periode, maar zeker niet ongekend voor de maand juni. Juist deze maand staat bekend om zijn grillige weerbeeld met op de ene dag volop zon met hoge temperaturen en op de andere dag buien of onweer en lage kwikstanden.


_{De start van juni was prachtig met veel zon en temperaturen die in vrijwel het hele land boven 20 graden uitkwamen. Foto: Everien van Poppel.}

De maand juni noemen we grillig, omdat we in deze periode nog volop te maken hebben met het nog relatief koude Noordzeewater en daarnaast het langzaam opwarmende vasteland. Het zeewater is op dit moment echter al wel een graad of 12 tot 15, maar met een klimatologisch gemiddelde luchttemperatuur van 19 graden in juni, is de zee nog relatief gezien nog koud.

Schaapscheerderskou
Een vaak voorkomende situatie is echter dat de wind in de eerste dagen van juni nog veelal zuidwestelijk is, maar uiteindelijk naar het noordwesten draait. Vanuit die hoek wordt er tijdelijk koelere lucht vanuit de poolstreek over de Noordzee aangevoerd. In dit perspectief gezien is het zeewater dan juist al warm, waardoor er boven het ‘warmere’ water wolken gevormd worden. De zon maakt dan plaats voor bewolking en koelere lucht vanuit het noordwesten. Deze wat frissere periode noemen we in de volksmond ook wel schaapscheerderskou. Dit was namelijk een ideale periode voor schaapscheerders om hun schapen te ontdoen van hun dikke wollen vacht. Over het algemeen houdt deze koele periode een paar dagen stand, waardoor de schapen niet met hun kale vacht in de felle zon hoeven te staan.


_{Tegen de middag kwam het zonnetje steeds vaker weer tevoorschijn. Foto: Jannes Wiersema.}

Gemiddelde waarden
De gemiddelde middagtemperatuur ligt begin juni in De Bilt op 19 graden. In de loop van de maand gaat deze iets omhoog naar uiteindelijk 21 graden op de laatste dagen. Aan zee liggen de waarden iets lager door het nog relatief koude zeewater en in het zuidoosten worden vaak de hoogste temperaturen gemeten. We zitten nu echter al een paar dagen onder deze norm met slechts een graad of 14, maar op de langere termijn zit er al weer duidelijk een licht stijgende lijn in de temperatuurcurve. Een aantal berekeningen van de weermodellen laten de temperatuur volgende week zelfs tot boven 30 graden uitkomen. Deze tropische waarden zijn in de maand juni niet uitzonderlijk, al gebeurt het niet ieder jaar.

In jaren daarvoor waren de extremen duidelijk groter. Zo werd in 1947 op 27 juni de hoogste temperatuur ooit in Nederland gemeten. In Maastricht steeg het kwik toen naar een recordwaarde van 38,4 graden. Dit was tijdens een hittegolf in het zuiden en oosten van het land, waarbij toen ook de minimumtemperaturen veelal boven 20 graden bleven.


_{Ook vandaag vormden zich mooie stapelwolken, die later uitgroeiden tot buien. Daarnaast bleven er ook vanaf de Noordzee buien aanwaaien. Foto: Martha Kivits.}

Maar ook koude nachten komen in juni voor. Gemiddeld gesproken ligt de minimumtemperatuur rond 10 graden, maar net als in de nacht naar donderdag kan de temperatuur op klomphoogte (10 centimeter hoogte) lokaal nog wel richting het vriespunt dalen. Dat is voornamelijk in het binnenland, want hier profiteren de kustregio’s van de het zeewater dat in de nachten juist relatief warm is, waardoor het daar minder afkoelt.

Natte maand
In het grillige karakter van juni komen zeker ook buien voor. Ook nu heeft het koude zeewater weer invloed, want zodra deze vanaf zee de wat warmere lucht boven land verdrijft, ontstaan er gemakkelijk buien. Koude lucht is zwaarder en duwt de warme lucht omhoog, waardoor er gemakkelijk stapelwolken kunnen ontstaan, die op hun beurt weer kunnen doorgroeien tot een bui. Hevig onweer met hagel en windstoten zijn hierbij zeker niet uitzonderlijk.


_{En 4 juni maakte de zon plaats voor bewolking en buien vanaf de Noordzee en kwamen de temperaturen duidelijk lager uit. Foto: Ria Luttikhold.}

Juni is met gemiddeld 70 millimeter neerslag tegenwoordig zelfs de natste zomermaand. Met de droogte op dit moment, kunnen de boeren en tuinders hun hart dus ophalen. Ook de komende dagen lijkt het weer nog licht wisselvallig te blijven. Naast af en toe de zon, vallen er verspreid over het land ook geregeld buien. Wel gaat heel geleidelijk de temperatuur weer iets omhoog!

_{Bronnen: Meteo Consult, KNMI}