Schone polaire lucht: hoge zonkracht
Schone polaire lucht: hoge zonkracht
Het kon de afgelopen dagen niet stuk. Vrijwel heel Nederland genoot van een lang en veelal vrij weekend en het was prachtig vakantieweer met veel zon en een aangenaam verkoelend briesje uit het noordoosten. Hoewel het gros van de mensen vandaag weer aan het werk moet, schijnt de zon nog steeds volop. Het enige verschil met de afgelopen dagen is dat de wind geleidelijk van het noordoosten naar het noorden is gedraaid. Hiermee wordt hele schone, polaire lucht vanuit de poolstreek bij ons aangevoerd, waardoor de hemel strakblauw gekleurd is. Prachtig natuurlijk, maar zeker niet zonder gevaar. De zonkracht is op dit soort dagen erg hoog met vandaag een 7, waardoor het risico op verbranding in de felle zon erg groot is.
De verwachte zonkracht volgens het Europese weermodel ECMWF voor vandaag. Het hele land scoort een 7. Het wolkenbandje dat vanochtend overtrok is ook nog duidelijk zichtbaar in de kaart (ten westen van Zeeland) en daar is de zonkracht dan ook duidelijk (tijdelijk) minder hoog. Bron: ECMWF.
Doordat de zon in deze periode van het jaar erg hoog aan de lucht staat, hoeft de straling maar een zeer korte weg af te leggen naar het aardoppervlak en is hierdoor sterker. De ozonlaag, zo’n 15 tot 35 kilometer boven het aardoppervlak, absorbeert normaal gesproken ook een deel van de straling, maar ook de dikte van deze laag fluctueert. Nog een ander aspect is dat als de zon zich recht boven ons bevindt, zij maar een veel kleiner oppervlak hoeft te beschijnen, als wanneer de zon bijvoorbeeld van de zijkant belicht. Denk hierbij maar eens aan een zaklantaarn die je op een wereldbol schijnt. Laat je de zaklamp recht op Nederland schijnen, dan zal de belichte cirkel veel kleiner zijn als wanneer je de lamp in een schuine hoek op Nederland laat schijnen. Dit laatste resulteert in een veel grotere verspreiding van de straling. In het eerste geval, waar je de lamp recht boven Nederland houdt, concentreert de zon zich dus op een veel kleiner oppervlak, waardoor de (UV)straling groter wordt en dus ook sterker.
De zonkracht, ofwel UV-index, van eergisteren. Je ziet heel duidelijk de invloed van de bewolking terugkomen, met vooral in de middag een paar pieken naar zonkracht 6.
Ook gisteren was de zonkracht hoog met in de middag af en toe een afname door enkele stapelwolken.
Schone, polaire lucht
Bij ons in Nederland is de zonkracht in de maanden juni en juli het hoogst. Dit maximum ontstaat door het samenspel van de maximale zonshoogte en de jaarlijkse cyclus in de eerder genoemde ozonlaagdikte. Nu is het echter zo dat een deel van de UV-straling van de zon ook wordt verstrooid of geabsorbeerd door ‘vervuilde’ lucht. Dit is niet per definitie alleen een lucht waarin zich veel kleine stof- of roetdeeltjes bevinden, maar ook een wolk is een natuurlijke ‘vervuiler’. Deze absorbeert ook een groot deel van de (UV)straling. Hoe meer ‘vervuiling’ dus, hoe lager de zonkracht.
Met die noordenwind die er vandaag bij ons waait, wordt er echter zeer schone lucht aangevoerd. Lucht met daarin dus weinig vervuiling. De UV-straling wordt hierdoor veel minder geabsorbeerd, waardoor de zonkracht vandaag erg hoog is. Zodra er een wolk voor de zon schuift, neemt ook de zonkracht tijdelijk af, maar met vandaag slechts een beetje sluierbewolking is die afname nihil. Verder is daarbij ook het verkoelende windje gevaarlijk. Je hebt echt niet door dat je aan het verbranden bent. Insmeren met zonnebrand is dan ook een aanrader.
Zwemmen is altijd een aangename verkoeling, maar met een briesje vanuit het noorden, die schone lucht en felle zon, zeker niet zonder risicio. Foto: Corina Magielse.
Zonkracht
Sinds een paar jaar wordt deze kracht van de zon, ofwel de UV-index of zonkracht, dagelijks bijgehouden door het RIVM (www.rivm.nl). Doordat een steeds groter aantal mensen door de zon huidaandoeningen oplopen, wordt dagelijks bepaald hoe lang de huid aan de zon blootgesteld kan worden zonder rood te worden en dus te verbranden. Nu verschillen huidgedeelten en huidtypen natuurlijk sterk in gevoeligheid en is deze maat voor de intensiteit van de UV-straling slechts een indicatie. Zo kun je volgens deze maat bij een zonkracht 3 beter niet meer dan 35 minuten onbeschermd in de zon verblijven en het aantal minuten neemt af hoe hoger de zonkracht die dag is. Bij zonkracht 7 wordt bijvoorbeeld nog maar 15 minuten onbeschermd in de zon aangeraden.
De zonkracht wordt dus bepaald door de stand van de zon en niet door de stand van de thermometer. Internationaal wordt hiervoor dezelfde UV-index gebruikt:
UV-index 1 tot 4: zwakke UV-straling, weinig gevaar voor verbranding.
UV-index 5 en 6: matige UV-straling, de huid verbrandt gemakkelijk. Voorzichtigheid is aangeraden voor mensen met een lichte huid en/of veel pigmentvlekjes.
UV-index 7 en 8: sterke UV-straling. Iedereen voorzichtig!
Voor het zuiden van Europa geldt zelfs ook nog een hogere zonkracht met soms meer dan 10. Iets om tijdens een mogelijke zomervakantie in de gaten te houden. In Nederland komen deze hoge waarden niet voor.
Bronnen: Meteo Consult, RIVM
Het kon de afgelopen dagen niet stuk. Vrijwel heel Nederland genoot van een lang en veelal vrij weekend en het was prachtig vakantieweer met veel zon en een aangenaam verkoelend briesje uit het noordoosten. Hoewel het gros van de mensen vandaag weer aan het werk moet, schijnt de zon nog steeds volop. Het enige verschil met de afgelopen dagen is dat de wind geleidelijk van het noordoosten naar het noorden is gedraaid. Hiermee wordt hele schone, polaire lucht vanuit de poolstreek bij ons aangevoerd, waardoor de hemel strakblauw gekleurd is. Prachtig natuurlijk, maar zeker niet zonder gevaar. De zonkracht is op dit soort dagen erg hoog met vandaag een 7, waardoor het risico op verbranding in de felle zon erg groot is.
De verwachte zonkracht volgens het Europese weermodel ECMWF voor vandaag. Het hele land scoort een 7. Het wolkenbandje dat vanochtend overtrok is ook nog duidelijk zichtbaar in de kaart (ten westen van Zeeland) en daar is de zonkracht dan ook duidelijk (tijdelijk) minder hoog. Bron: ECMWF.
Doordat de zon in deze periode van het jaar erg hoog aan de lucht staat, hoeft de straling maar een zeer korte weg af te leggen naar het aardoppervlak en is hierdoor sterker. De ozonlaag, zo’n 15 tot 35 kilometer boven het aardoppervlak, absorbeert normaal gesproken ook een deel van de straling, maar ook de dikte van deze laag fluctueert. Nog een ander aspect is dat als de zon zich recht boven ons bevindt, zij maar een veel kleiner oppervlak hoeft te beschijnen, als wanneer de zon bijvoorbeeld van de zijkant belicht. Denk hierbij maar eens aan een zaklantaarn die je op een wereldbol schijnt. Laat je de zaklamp recht op Nederland schijnen, dan zal de belichte cirkel veel kleiner zijn als wanneer je de lamp in een schuine hoek op Nederland laat schijnen. Dit laatste resulteert in een veel grotere verspreiding van de straling. In het eerste geval, waar je de lamp recht boven Nederland houdt, concentreert de zon zich dus op een veel kleiner oppervlak, waardoor de (UV)straling groter wordt en dus ook sterker.
De zonkracht, ofwel UV-index, van eergisteren. Je ziet heel duidelijk de invloed van de bewolking terugkomen, met vooral in de middag een paar pieken naar zonkracht 6.
Ook gisteren was de zonkracht hoog met in de middag af en toe een afname door enkele stapelwolken.
Schone, polaire lucht
Bij ons in Nederland is de zonkracht in de maanden juni en juli het hoogst. Dit maximum ontstaat door het samenspel van de maximale zonshoogte en de jaarlijkse cyclus in de eerder genoemde ozonlaagdikte. Nu is het echter zo dat een deel van de UV-straling van de zon ook wordt verstrooid of geabsorbeerd door ‘vervuilde’ lucht. Dit is niet per definitie alleen een lucht waarin zich veel kleine stof- of roetdeeltjes bevinden, maar ook een wolk is een natuurlijke ‘vervuiler’. Deze absorbeert ook een groot deel van de (UV)straling. Hoe meer ‘vervuiling’ dus, hoe lager de zonkracht.
Met die noordenwind die er vandaag bij ons waait, wordt er echter zeer schone lucht aangevoerd. Lucht met daarin dus weinig vervuiling. De UV-straling wordt hierdoor veel minder geabsorbeerd, waardoor de zonkracht vandaag erg hoog is. Zodra er een wolk voor de zon schuift, neemt ook de zonkracht tijdelijk af, maar met vandaag slechts een beetje sluierbewolking is die afname nihil. Verder is daarbij ook het verkoelende windje gevaarlijk. Je hebt echt niet door dat je aan het verbranden bent. Insmeren met zonnebrand is dan ook een aanrader.
Zwemmen is altijd een aangename verkoeling, maar met een briesje vanuit het noorden, die schone lucht en felle zon, zeker niet zonder risicio. Foto: Corina Magielse.
Zonkracht
Sinds een paar jaar wordt deze kracht van de zon, ofwel de UV-index of zonkracht, dagelijks bijgehouden door het RIVM (www.rivm.nl). Doordat een steeds groter aantal mensen door de zon huidaandoeningen oplopen, wordt dagelijks bepaald hoe lang de huid aan de zon blootgesteld kan worden zonder rood te worden en dus te verbranden. Nu verschillen huidgedeelten en huidtypen natuurlijk sterk in gevoeligheid en is deze maat voor de intensiteit van de UV-straling slechts een indicatie. Zo kun je volgens deze maat bij een zonkracht 3 beter niet meer dan 35 minuten onbeschermd in de zon verblijven en het aantal minuten neemt af hoe hoger de zonkracht die dag is. Bij zonkracht 7 wordt bijvoorbeeld nog maar 15 minuten onbeschermd in de zon aangeraden.
De zonkracht wordt dus bepaald door de stand van de zon en niet door de stand van de thermometer. Internationaal wordt hiervoor dezelfde UV-index gebruikt:
UV-index 1 tot 4: zwakke UV-straling, weinig gevaar voor verbranding.
UV-index 5 en 6: matige UV-straling, de huid verbrandt gemakkelijk. Voorzichtigheid is aangeraden voor mensen met een lichte huid en/of veel pigmentvlekjes.
UV-index 7 en 8: sterke UV-straling. Iedereen voorzichtig!
Voor het zuiden van Europa geldt zelfs ook nog een hogere zonkracht met soms meer dan 10. Iets om tijdens een mogelijke zomervakantie in de gaten te houden. In Nederland komen deze hoge waarden niet voor.
Bronnen: Meteo Consult, RIVM
