Van zonnebaden naar truiweer
Van zonnebaden naar truiweer
In de zuidwestkustregio’s viel dinsdag in de loop van de dag een (bescheiden) zeebries in. Later deze week ontstaat opnieuw een situatie waarbij zeewind gemakkelijk kan optreden. Vandaag meer over het zeewindeffect dat het tijdens een relatief warme dag in de kustregio’s binnen een mum van tijd meer dan tien graden kan laten afkoelen. Zeewind vinden we in de maanden februari tot en met augustus langs de Nederlandse kust maar ook op wat kleinere schaal rondom het IJsselmeer. Deze laatste wind noemen we een meerwind.
Het zeewindeffect komt ook terug in de temperatuursontwikkeling. Hierboven de temperaturen om 14.10 uur Nederlandse tijd. De meeste westkuststations in Zeeland en deels ook Zuid-Holland bereikten op dat moment hun maximumtemperatuur. Door het opsteken van een zeewind zou het kwik daar niet verder oplopen. Verder landinwaarts liep de temperauur wel verder op. Zie het kaartje hieronder met de temperaturen om half vijf in de middag
De temperaturen om half vijf dinsdagmiddag, met in delen van Zeeland en Zuid-Holland ietwat gedrukte temperaturen ten opzichte van de stations landinwaarts als gevolg van de lichte zeebries aldaar. Overigens was het in het noorden van het land, zowel aan zee als landinwaarts minder zacht doordat de wind daar sowieso van boven zee waaide aan de noordflanken van de rug van hoge luchtdruk, en er bovendien langdurig bewolking hing.
Zeewind
Zeewind is gebaseerd op een luchtdrukverschil dat wordt opgebouwd tussen land en zee. Dit heeft alles met de temperatuur te maken. In het voorjaar en de zomer is het land overdag bij zonnig en rustig weer vaak veel warmer dan het oppervlaktewater van de Noordzee en het IJsselmeer en dat is het belangrijkste vereiste om zeewind te krijgen.
Zeewind verloopt, basaal gezien, in een tweetal stappen:
1) In de ochtend wordt het land sterk opgewarmd. De temperatuur van het zeewater blijft constant. Door deze opwarming stijgt lucht boven land op, waardoor er vlak boven de grond een luchttekort ontstaat. De luchtdruk daalt; er vormt zich een lagedrukgebiedje boven land.
2) Als reactie hierop stroomt er gelijktijdig onderin lucht van zee naar het land; de zeewind is ontstaan.
Favoriete situatie voor zeewind
Zeewind is dus een volledig gesloten circulatiecel met onderin een wind van zee naar land en op enige hoogte juist precies omgekeerd. De meest ‘favoriete’ omstandigheden voor het ontstaan van zeewind bestaan wanneer op zo’n 1500 meter een ‘hogedrukinversie’ aanwezig is. Een hogedrukinversie is een warme luchtlaag veroorzaakt door dalende (en als gevolg daarvan opwarmende) luchtbewegingen in een hogedrukgebied.
De (door het ECMWF berekende) luchtdruk met daarbij de daadwerkelijk gemeten windrichting om 17.00 uur dinsdagmiddag. Terwijl je op basis van het luchtdrukpatroon aan de zuidwestkust een noordoostelijke bries zou verwachten, was er een zeewind opgestoken.
De stijgende luchtbellen boven land stoten in deze situatie hun hoofd tegen de warme luchtlaag op 1500 meter. Het overschot aan lucht dat hier dreigt te ontstaan, kan dus niet verder omhoog, en heeft daarmee de neiging horizontaal weg te gaan stromen. En dat horizontaal wegstromen op enige hoogte past nu eenmaal precies binnen de zeewindcirculatie.
Het kan ook bij een andere atmosferische opbouw
Overigens kan ook bij een onstabiele atmosferische opbouw, of een nog lager gelegen inversie zeewind optreden. Een voorbeeld van zeewindeffect bij een onstabiele opbouw is het ontstaan van zware onweersbuien in de zomer. De stroom koele lucht van boven zee die door de zeewindcirculatie op gang komt, wringt zich dan met kracht onder de warme luchtmassa’s landinwaarts. Deze luchtmassa’s krijgen daarmee een forse zwieper omhoog, wat dan in sommige gevallen (als de atmosfeer niet stabiel genoeg is) leidt tot de ontwikkeling van zware onweersbuien.
De zeewindcirculatie in schema.
Belangrijk is tenslotte dat er niet teveel wind staat. Dat was dinsdag het geval, toen in het zuidwesten van het land zich een lichte zeebries wist in te stellen.
Deze woensdag staat er echter een windkracht 3 tot 5 uit het noordoosten. Dat is normaal gesproken teveel wind om het zeewindpatroon te laten doorbreken. Wel zien in gevallen met een noordoostenwind de wind langs de kust in de loop van de dag iets bijdraaien: naar het noorden tot noordoosten. Als dat gebeurt dan blijft de temperatuur niet alleen langs de noordkust (waar de wind uit noordoostelijke richting sowieso over het water komt) maar ook direct op de westkust wat achter.
Deze woensdag stond er teveel wind om 'echte' zeewind te laten onstaan. Wel draaide de wind aan sommige kusstations een heel klein beetje bij, van noordoost naar noord tot noordoost. Zie ook de Belgische kust.
Echte zeewind?
Wanneer is er dan weer het risico op een echte zeewind, met het omklappen van de wind naar richtingen direct uit zee? Voorlopig zou vrijdag zo’n dag kunnen worden, wanneer de windsnelheid in Nederland overdag weer wat afneemt. En bovendien de wind daarbij voor een deel van het land sowieso al wat naar het noorden lijkt te gaan bijdraaien.
Bron: Meteo Consult
In de zuidwestkustregio’s viel dinsdag in de loop van de dag een (bescheiden) zeebries in. Later deze week ontstaat opnieuw een situatie waarbij zeewind gemakkelijk kan optreden. Vandaag meer over het zeewindeffect dat het tijdens een relatief warme dag in de kustregio’s binnen een mum van tijd meer dan tien graden kan laten afkoelen. Zeewind vinden we in de maanden februari tot en met augustus langs de Nederlandse kust maar ook op wat kleinere schaal rondom het IJsselmeer. Deze laatste wind noemen we een meerwind.
Het zeewindeffect komt ook terug in de temperatuursontwikkeling. Hierboven de temperaturen om 14.10 uur Nederlandse tijd. De meeste westkuststations in Zeeland en deels ook Zuid-Holland bereikten op dat moment hun maximumtemperatuur. Door het opsteken van een zeewind zou het kwik daar niet verder oplopen. Verder landinwaarts liep de temperauur wel verder op. Zie het kaartje hieronder met de temperaturen om half vijf in de middag
De temperaturen om half vijf dinsdagmiddag, met in delen van Zeeland en Zuid-Holland ietwat gedrukte temperaturen ten opzichte van de stations landinwaarts als gevolg van de lichte zeebries aldaar. Overigens was het in het noorden van het land, zowel aan zee als landinwaarts minder zacht doordat de wind daar sowieso van boven zee waaide aan de noordflanken van de rug van hoge luchtdruk, en er bovendien langdurig bewolking hing.
Zeewind
Zeewind is gebaseerd op een luchtdrukverschil dat wordt opgebouwd tussen land en zee. Dit heeft alles met de temperatuur te maken. In het voorjaar en de zomer is het land overdag bij zonnig en rustig weer vaak veel warmer dan het oppervlaktewater van de Noordzee en het IJsselmeer en dat is het belangrijkste vereiste om zeewind te krijgen.
Zeewind verloopt, basaal gezien, in een tweetal stappen:
1) In de ochtend wordt het land sterk opgewarmd. De temperatuur van het zeewater blijft constant. Door deze opwarming stijgt lucht boven land op, waardoor er vlak boven de grond een luchttekort ontstaat. De luchtdruk daalt; er vormt zich een lagedrukgebiedje boven land.
2) Als reactie hierop stroomt er gelijktijdig onderin lucht van zee naar het land; de zeewind is ontstaan.
Favoriete situatie voor zeewind
Zeewind is dus een volledig gesloten circulatiecel met onderin een wind van zee naar land en op enige hoogte juist precies omgekeerd. De meest ‘favoriete’ omstandigheden voor het ontstaan van zeewind bestaan wanneer op zo’n 1500 meter een ‘hogedrukinversie’ aanwezig is. Een hogedrukinversie is een warme luchtlaag veroorzaakt door dalende (en als gevolg daarvan opwarmende) luchtbewegingen in een hogedrukgebied.
De (door het ECMWF berekende) luchtdruk met daarbij de daadwerkelijk gemeten windrichting om 17.00 uur dinsdagmiddag. Terwijl je op basis van het luchtdrukpatroon aan de zuidwestkust een noordoostelijke bries zou verwachten, was er een zeewind opgestoken.
De stijgende luchtbellen boven land stoten in deze situatie hun hoofd tegen de warme luchtlaag op 1500 meter. Het overschot aan lucht dat hier dreigt te ontstaan, kan dus niet verder omhoog, en heeft daarmee de neiging horizontaal weg te gaan stromen. En dat horizontaal wegstromen op enige hoogte past nu eenmaal precies binnen de zeewindcirculatie.
Het kan ook bij een andere atmosferische opbouw
Overigens kan ook bij een onstabiele atmosferische opbouw, of een nog lager gelegen inversie zeewind optreden. Een voorbeeld van zeewindeffect bij een onstabiele opbouw is het ontstaan van zware onweersbuien in de zomer. De stroom koele lucht van boven zee die door de zeewindcirculatie op gang komt, wringt zich dan met kracht onder de warme luchtmassa’s landinwaarts. Deze luchtmassa’s krijgen daarmee een forse zwieper omhoog, wat dan in sommige gevallen (als de atmosfeer niet stabiel genoeg is) leidt tot de ontwikkeling van zware onweersbuien.
De zeewindcirculatie in schema.
Belangrijk is tenslotte dat er niet teveel wind staat. Dat was dinsdag het geval, toen in het zuidwesten van het land zich een lichte zeebries wist in te stellen.
Deze woensdag staat er echter een windkracht 3 tot 5 uit het noordoosten. Dat is normaal gesproken teveel wind om het zeewindpatroon te laten doorbreken. Wel zien in gevallen met een noordoostenwind de wind langs de kust in de loop van de dag iets bijdraaien: naar het noorden tot noordoosten. Als dat gebeurt dan blijft de temperatuur niet alleen langs de noordkust (waar de wind uit noordoostelijke richting sowieso over het water komt) maar ook direct op de westkust wat achter.
Deze woensdag stond er teveel wind om 'echte' zeewind te laten onstaan. Wel draaide de wind aan sommige kusstations een heel klein beetje bij, van noordoost naar noord tot noordoost. Zie ook de Belgische kust.
Echte zeewind?
Wanneer is er dan weer het risico op een echte zeewind, met het omklappen van de wind naar richtingen direct uit zee? Voorlopig zou vrijdag zo’n dag kunnen worden, wanneer de windsnelheid in Nederland overdag weer wat afneemt. En bovendien de wind daarbij voor een deel van het land sowieso al wat naar het noorden lijkt te gaan bijdraaien.
Bron: Meteo Consult
