Gevoelsmatig zou je het niet meteen zeggen, maar de winter van 2008/2009 is, in ieder geval in vergelijking met afgelopen winters in Nederland, een relatief koude. Al hadden we maar slechts 2 weken waarin geschaatst kon worden, toch is dit al de één na koudste winter van deze eeuw en de echt zachte dagen zijn de komende tijd nog niet echt in zicht. Vorig jaar zaten we met z’n allen al lekker op een beschut terras in de zon met overdag soms meer dan 15 graden.
Lokaal werd het soms bijna 20 graden in deze periode vorig jaar. Heerlijk terrasjesweer. Foto: Renier van Assen.
Een behoorlijk verschil dus en reden genoeg om eens een kleine vergelijking te maken tussen beide winters. Alleen al uitgaande van het koudegetal, ofwel het Hellmangetal, is het verschil vrij snel duidelijk. De winter van 2007/2008 haalde een score van 20.3, terwijl we dit jaar nog niet eens aan het einde van de winter zitten en nu al op 56.1 Hellmanpunten zitten. Volgens de officiële classificatie is dat geen ‘koude’ winter, maar scoort de winter van 2008/2009 ‘normaal’. In het zuiden van het land zijn de Hellmangetallen hier en daar al tot tegen 90 punten opgelopen.
De winter van 2007/2008
In de winter van 2007/2008 was dat wel anders. Er werd toen in de Bilt een gemiddelde temperatuur gemeten van 5,1 ˚C tegen een langjarig gemiddelde van 3,3 graden. Vooral januari was een erg zachte maand met een maandgemiddelde van 6,5 graad tegen de norm van 2,8 ˚C. Er was één periode in februari waarin een aantal koude nachten voorkwamen, waardoor het aantal vorstdagen, dagen met een minimumtemperatuur onder 0 ˚C, opliep naar 28. Dit tegenover de norm van 38. Ook telde de winter maar 2 ijsdagen, dagen waarbij de maximumtemperatuur lager ligt dan 0,0 ˚C, terwijl we deze winter al op 7 ijsdagen zitten.
Ook vannacht vroor het lokaal matig. De ruiten moesten gekrabt worden en op de kleine watertjes, zoals vijvers in tuinen, vormde zich alweer een dun laagje ijs. Foto: Ria Luttikhold.
Het was ook een zeer zonnige winter met 250 zonuren tegen een norm van 175. Het zuidwestelijke kustgebied haalde toen de meeste zonuren met in Vlissingen 310 zonuren! De temperatuur klom razend snel omhoog naar soms dagen met 15 graden. In februari vorig jaar zaten de terrassen soms al vol en was het lenteachtig.
De huidige winter tot nu toe
Met een relatief koude start in november begon de omkeer naar het echte koude winterweer tijdens de kerstdagen. Overdag vroor het op veel plaatsen licht en ’s nachts vroor het veelal meest matig. Er vormde zich snel een laag ijs op de wateren en Nederland raakte volledig in de ban van schaatsplezier. Maar er was niet alleen ijsplezier. Ook sneeuwde het in de zuidoostelijke helft van het land enkele dagen goed, waarna er in dat deel van het land een behoorlijke laag sneeuw kwam te liggen en de sleetjes na velen jaren weer eens uit de schuur gehaald konden worden.
De natuurijsbanen werden druk bezocht. Foto: Rob Hee.
Het verschil tussen het zuidoosten en de rest van het land was wel relatief groot. In de Bilt werden namelijk lang niet zo veel vorst- en ijsdagen geteld als in bijvoorbeeld Ell in Limburg. In het zuidoosten werden in januari lokaal 23 vorstdagen en 7 ijsdagen geteld, terwijl er in het noorden plaatsen waren waar geen enkele ijsdag voorkwam.
Het verschil
Maar wat maakt nou dat grote verschil tussen beide winters? De grootste reden is dat er dit jaar vaker oostelijke winden opstaken, waarmee koude en droge lucht werd aangevoerd. Een vrij standvastig hogedrukgebied lag tijdens de vorstperiode boven Scandinavië waardoor de aanvoer van koude lucht een paar weken gewaarborgd bleef. Vorig jaar waren het vooral westelijke winden die relatief zachte lucht vanaf de Atlantische oceaan het land in bliezen. Er lag toen een hogedrukgebied ten zuiden van ons. De temperatuur lag door die zachte lucht vorige winter op 5,1 graden, terwijl we dit jaar, met die koude lucht uit veelal oostelijke richting, tot nu toe op een graad of 2 gemiddeld zitten.
Vorig jaar stonden de bloemen al lekker in bloei, iets wat dit jaar nog amper voorkomt. Foto: Willy Bonnink.
Zachte dagen in aantocht?
Het ziet er de komende dagen ook nog niet naar uit dat er zich echt zachte dagen gaan aandienen. Het blijft een beetje onbestendig weer met veel bewolking en af en toe wat neerslag in de vorm van regen, motregen of natte sneeuw. Toch wordt er vrijdag heel geleidelijk wat zachtere lucht vanaf de Atlantische oceaan het land in geblazen. Er ligt dan een hogedrukgebied ten westen van ons en met een omweg, via Schotland, bereikt die lucht dan ook Nederland. Echt terrassenweer wordt het echter niet, want de temperatuur komt niet hoger uit dan een graad of 8 en daarbij gaat er ook van tijd tot tijd wat neerslag vallen. De lente lijkt vooralsnog dus nog niet in zicht.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI