Een Amerikaanse commerciële satelliet is vernietigd bij een botsing met een Russische satelliet. Dit is een uiterst zeldzame gebeurtenis, zo meldt het bedrijf Iridium, dat het Amerikaanse toestel uitbaatte. De operationele Amerikaanse satelliet kwam dinsdag in de ruimte in botsing met een Russische kunstmaan die buiten gebruik was. Dit is een "extreem zeldzaam" en "zeer onwaarschijnlijk" incident, benadrukt Iridium.
De onderneming heeft "de nodige actie ondernomen om de beschadigde satelliet te vervangen", aldus de woordvoerder. Iridium bezit 66 telecomsatellieten. De impact van het ongeval zal minimaal zijn, aldus het bedrijf.
©Hln
Bij een botsing in de ruimte tussen een Amerikaanse en een Russische telecomsatelliet boven het noorden van Siberië is de eerste vernield, zo hebben de Amerikaanse satellietoperator Iridium en de Russische autoriteiten bekendgemaakt. Het is meteen een van de ergste ongelukken ooit in de ruimte en het eerste in zijn genre, maar de oorzaak en de gevolgen zijn onduidelijk.
Iridium, dat met een vloot satellieten mobiele telefonie aanbiedt, zegt een kunstmaan te zijn verloren bij een botsing dinsdag met een Russische satelliet buiten gebruik.
Elk 550 kilo
Volgens generaal Aleksandr Jakoetsjin, gezagvoerder van de Russische raketstrijdkrachten, deed de botsing zich op ongeveer 800 kilometer hoogte voor. Het betrof de 560 kilo wegende Iridium-33 en de 900 kilo wegende Russische militaire satelliet Cosmos-2251. Die laatste is sinds 1995 niet meer in gebruik. Russische bronnen zeggen dat beide kunstmanen ongeveer 550 kilo wogen.
Volgens het US Strategic Command is de Russische kunstmaan in 1993 gelanceerd en al een tiental jaar niet meer operationeel. Het Stratcom volgt dagelijks zowat 18.000 objecten in de ruimte vanaf zowat tien centimeter grootte, in de eerste plaats om de gevaren in te schatten voor bemande ruimtevluchten.
Laten afweten
Iridium zegt de nodige maatregelen te hebben genomen om de vernielde satelliet te vervangen. Het verlies zal de dienstverlening slechts "zeer beperkt verstoren". Het ongeluk kan niet te wijten zijn aan falen van de Iridium-33, zegt de operator. Iridium baat 66 satellieten uit, samen met een reeks reserven. Zij draaien een baan op zowat 800 km hoogte met een inclinatie van 86,4 graden ten opzichte van de Evenaar. Tussen 1997 en 2002 zijn er 95 Iridiums gelanceerd, waarvan er over de jaren heen ettelijke het hebben laten afweten
600 brokstukken
Volgens het gespecialiseerde magazine Space News gebeurde het ongeluk dinsdag omstreeks 17.55 uur Belgische tijd. Er ontstonden twee wolken van brokstukken die door de NASA zorgvuldig worden nagetrokken, ook in verband met mogelijke risico's voor het Internationaal Ruimtestation ISS dat een baan draait op ongeveer 350 km hoogte, met een inclinatie van 51,6 graden ten opzjchte van de Evenaar.
Initieel gaf de radar aan dat er ongeveer 600 brokstukken zijn. Het zal een dag of twee uur duren om een sluitend beeld te krijgen van de schade.
Opbranden in atmosfeer
Uit een memo van de NASA die door de Washington Post is ingekeken, zou blijken dat het risico op beschadiging van het ISS door brokstukken van de botsing "beperkt en binnen de aanvaardbare limieten" is. Het complex is ertoe in staat om zodanige manoeuvres uit te voeren om schroot te vermijden, verzekerde NASA-woordvoerder John Yembrick.
Woordvoerder Aleksandr Vorobjov van het Russische ruimtevaartbureau Roscosmos bevestigde tegen het Russische staatspersbureau Ria Novosti dat er geen gevaar is voor het ISS. Of het schroot een bedreiging is voor andere civiele en militaire kunstmanen is onduidelijk, aldus Amerikaanse ruimtevaartfunctionarissen op gespecialiseerde websites. Specialisten menen dat het leeuwenaandeel van het schroot zal opbranden in de atmosfeer. Maar in de berichten wordt niet gezegd wanneer dit zal gebeuren.
Geen voorrangsregels
Sinds de lancering van de Spoetnik in 1957 door de vroegere Sovjet-Unie, zijn al bijna 6.000 satellieten de ruimte ingebracht. Ongeveer de helft daarvan is nog altijd operationeel, aldus de NASA. De enige echte botsing voorheen was in juni 1997 die van een onbemande Russische Progress-cargo met het Russische ruimtestation Mir, bij een experimenteel, handbediend, koppelingsmanoeuvre.
De vraag hoe de botsing mogelijk was, niettegenstaande Amerikanen en Russen het verkeer in de ruimte nauwlettend in de gaten houden, blijft onbeantwoord. "Ze ramden elkaar", aldus Nicholas Johnson van de gespecialiseerde dienst bij de NASA. "Niemand heeft daar voorrang. In de ruimte is er geen verkeersleider. Er is geen universele manier om te weten wat er op u afkomt".
©Hln | Gewijzigd: 12 juni 2017, 16:51 uur, door Joyce.s
Onder deskundigen was vandaag veel te doen omtrent de gevolgen van de botsing tussen twee satellieten. Iridium zal het ontstane exploitatieprobleem oplossen door een reservesatelliet naar de positie van het vernietigde exemplaar te brengen, zo verluidde op gespecialiseerde websites. De getroffen Amerikaanse kunstmaan werd in 1997 gelanceerd en draaide net de andere telgen uit de Iridiumfamilie aan 27.000 km per uur in 100 minuten rond de Aarde.
Radioactieve wolken
De Russische Cosmos-2251 was een relaissatelliet en beschikte volgens de NASA over geen eigen aandrijving. Een Russische deskundige vertelde het onafhankelijke Russische persbureau Interfax dat de brokstukken kunnen botsen met oudere Sovjet-spionagesatellieten die over nucleaire batterijen beschikken. De mogelijkheid bestaat dat er radioactieve wolken vrijkomen in de ruimte.
In verband met het risico voor het ISS luidde het bij de NASA dat slechts een zeer klein aandeel van de brokstukken van de twee gebotste satellieten de baan van de spacemeccano kan kruisen. Wij denken dat het toegenomen risico bovenop het alledaagse risico zeer, zeer klein is, zo klonk het bij de gespecialiseerde dienst van het Amerikaanse ruimtevaartbureau.
Toenemend ruimteschroot
Globaal gezien maken deskundigen, en ook de VN, zich al jaren meer en meer zorgen rond het toenemende ruimteschroot tengevolge van 50 jaar ruimtevaart. Volgens de internationale organisatie Ruimteveiligheidsindex wentelen er rondom onze planeet zowat 300.000 voorwerpen met een diameter van 1 tot 10 centimeter, naast miljarden andere die nog kleiner zijn.
Gezien die aan duizenden km per uur vliegen, kunnen die objecten bij een botsing grote schade toebrengen aan ruimtetuigen, spaceshuttles en satellieten.
Andere ongevallen
Er zijn maar enkele voorbeelden bekend van minder erge ongevallen dan de botsing Iridium-Cosmos. Zo in 1996 een Franse spionagesatelliet aan 50.000 km per uur getroffen door een fragment van een Europese Ariane-draagraket. In 1983 diende de voorste ruit van de shuttle Challenger te worden vervangen na te zijn geraakt door een verfschilfer en ook tijdens de ruimtemissie van Dirk Frimout in 1992 is een raam van de ruimtependel Atlantis zonder erg getroffen door iets.
Daarbovenop is er het feit dat zowel China als de VS een in onbruik geraakte satelliet met een raket hebben neergehaald. Wat in beide gevallen tot (ook wederzijdse) verontwaardiging heeft geleid.
De Cosmos-Iridium is de jongste van een reeks incidenten in de ruimte de laatste weken. Vorige maand gaf de pas in december gelanceerde Europese telecomsatelliet W2M de geest. Toen de Luxemburgse Astra-5A het voor bekeken hield, moest uitbater SES operatoren van nabije satellieten waarschuwen dat ze beter uitwijkmanoeuvres achter de hand hielden om een botsing met de Astra te vermijden. Tenslotte rees ongerustheid rond een wolk brokstukken die vrijkwamen van de niet meer gebruikte Sovjet-spionagesatelliet Cosmos-1818, die over een nucleaire krachtbron beschikt.
©Hln
Na de botsing tussen twee satellieten in februari zal morgen het eerste in kaart gebrachte brokstuk in de atmosfeer opbranden, zo heeft de gezaghebbende internetdienst spaceweather.com op gezag van het Amerikaanse leger gemeld.
Tientallen brokstukken
Op 10 februari zijn om een nog onbekende reden 800 km boven Siberië de Amerikaanse telecomsatelliet Iridium-33 en de afgedankte Russische communicatiesatelliet Cosmos-2251, die twee keer zwaarder woog, tegen elkaar geknald. Er ontstonden tientallen brokstukken waarvan het Amerikaanse leger 355 van de Cosmos en 159 van de Iridium reeds in kaart heeft gebracht.
Fragment 1993-036PX van de Russische Cosmos schiet morgen de dampkring in. De duik van de volgende brokstukken, ook van de Cosmos, zou op 28 en 30 maart plaatsvinden. Ze zijn vermoedelijk maar een centimeter groot en vormen geen gevaar voor de mensheid op de grond daar ze zullen opbranden.
Wijd verspreid
De fragmenten van de Cosmos blijken wijder verspreid te zijn dan die van de Iridium, in banen van 198 tot 1.689 km hoogte. Het schroot van de Iridium wentelt op 582 tot 1.262 km hoogte. Waarom de spreiding van de Cosmos groter is, is niet helemaal geweten, aldus spaceweather.com. Mogelijk heeft het te maken het feit dat het binnenste van de afgedankte satelliet onder druk stond.
De baan van de Cosmos-fragmenten loopt voornamelijk schuin over de Atlantische en Stille Oceaan, alsmede een deel van Noord-Amerika. De rommel van de VS-satelliet cirkelt over Azië, Zuid-Amerika, de Atlantische en de Stille Oceaan, zegt het Duitse ruimtevaartbureau DLR.
©Hln