Tot op heden mag de winterliefhebber in Nederland niet klagen. Al viel de vorst aan het begin van dit jaar in de noordelijke helft van het land tegen en bleef sneeuw op uitgebreide schaal uit. Er zijn echter winters geweest die veel minder winterweer opleverde. De winters van 2008 en 2007 zijn daarvan een goed voorbeeld, het waren zelfs uitzonderlijk milde winters. Met een gemiddelde temperatuur over de maanden december, januari en februari van 3.1 graden valt 1984 ook absoluut niet op in het totaaloverzicht van winters sinds 1901. Toch kwam het eind januari even tot een boeiende situatie. Er stak korte tijd een sneeuwstorm op!
Een selectie foto's van deze sneeuwstorm in 1984 genomen in Amsterdam Slotermeer. Gemaakt door collega Hans van Hulssen.
De eerste januariweken verliepen bijzonder mild en windrijk. Het kwam regelmatig tot storm en de temperaturen waren daarbij aan de milde kant. Uiteindelijk veranderde de situatie op de weerkaart zo dat winterse kou zich langzaam kon uitbreiden richting ons land. Depressies zakten steeds verder naar het zuiden af en boven Scandinavië ontstond een hogedrukgebied waardoor uiteindelijk met een (noord)oostelijke wind vrieskou kon afzakken tot ons land. Stralend zonnig werd het echter niet, want vanaf de oceaan bleven storingen naar het oosten trekken via ondermeer Frankrijk. Uiteindelijk kregen de lagedrukgebieden ook al heel snel invloed op het weerbeeld in ons land en omdat met een oostenwind koude lucht werd aangevoerd, kwam het tot sneeuwval.
Na een nacht met veelal matige vorst, kwam het op 22 januari 1984 voor het eerst tot sneeuwval. In de ochtend begon het in Zeeland en even na het middaguur werd er ten zuidwesten van de lijn Alkmaar – Venlo sneeuw gezien. In de avonduren viel pas in Drenthe en Groningen sneeuw. Het neerslaggebied maakte dus maar weinig vordering naar het noorden. Toch viel er op diverse plaatsen een aardig pak. Het vroor een paar graden en er stond een fikse oostenwind waardoor de sneeuw begon te verstuiven. Diverse waarnemers maakte dan ook een vergelijking met de winter van 1979 toen het in ons land veelvuldig tot sneeuwval kwam in combinatie met een straffe oostenwind.
De meeste sneeuw viel in een strook over het Rijnmond gebied, het Westland, de regio Amsterdam en verder delen van Gelderland en Overijssel. Lokaal stapelde de sneeuw zich op tot zo’n 10 cm al was het meten van het sneeuwdek lastig omdat de sneeuw sterk verwaaid was. Hoe dan ook, het verkeer ondervond behoorlijk wat last van het sneeuwdek. De dooilucht kwam erg dichtbij en in de avond, toen de wind afnam omdat de kern van het lagedrukgebied boven het midden van het land uitkwam, kreeg het uiterste zuiden tijdelijk met dooi te maken. Op sommige plaatsen ging de neerslag heel even in wat ijsregen over.
De sneeuwstorm
In de ochtend van de 23ste kondigde zich een volgend lagedrukgebied aan. De wind, uit een zuidoostelijke richting trok merkbaar aan en de lucht betrok. De onderste luchtlagen waren nog niet overal even koud. Toen in de vroege ochtend de eerste neerslag in Zeeland viel, werd er hier en daar ook nog regen of ijsregen waargenomen. Dieper landinwaarts was de luchtkolom koud genoeg om sneeuwvlokken tot het aardoppervlak te laten vallen, maar ook in de zuidwesthoek van het land begon de temperatuur ook te dalen zodat daar al vrij snel sneeuw van betekenis viel. Toch kwam het kwik in de zuidelijke helft van het land niet of nauwelijks onder nul terwijl de sneeuw viel, verder naar het noorden was dat anders. Een combinatie van sneeuw bij temperaturen onder nul en een straffe oostenwind leverde hier een sneeuwstorm op.
Tijdens de sneeuwstorm lag er een kern van lagedruk boven het zuidoostelijke deel van Nederland. Een combinatie van sneeuw bij temperaturen onder nul en een straffe oostenwind leverde toen een flinke sneeuwstorm op.
In de omgeving van Rotterdam was er sprake van een sneeuwjacht met temperaturen nog net in de plus. De sneeuw had dus moeite om te blijven liggen, maar iets naar het noorden was het koud genoeg voor een flinke sneeuwophoping. In delen van Zuid-Holland, Utrecht en delen van Gelderland en Overijssel viel tot 10 cm verse sneeuw. De meeste sneeuw viel in Noord-Holland en dan met name direct aan de kust. Omdat de dag ervoor ook al aardig wat sneeuw was gevallen, verdween de meetlat diep in de sneeuw. In de omgeving Amsterdam, Zaandam en Heemskerk lag uiteindelijk 25 tot 30 cm sneeuw. Omdat er een straffe oostenwind stond met uitschieters van ruim 30 knopen, ontstonden er flinke sneeuwduinen. Deze sneeuwduinen zorgde er uiteindelijk voor dat het verkeer vooral in de noordelijke delen van de Randstad vrijwel helemaal stil kwam te liggen.
Hulpdiensten probeerden nog het verkeer draaiende te houden, maar dat lukte echt niet. Diverse automobilisten verlieten hun wagen omdat de wegen totaal insneeuwden. In open gebieden ontstonden sneeuwduinen van een 1 tot 2 meter zodat het voor de strooidiensten onmogelijk was om wegen schoon te houden. In de dorpen en steden lukte dat nog wel een beetje, maar in de polder had de wind vrij spel. Diverse wegen werden dan ook afgesloten, iets waarvan in de strenge kwakkelwinter van 1979 in de noordelijke delen van de Randstad in ieder geval geen sprake van was. Op de A9 tussen Alkmaar en Den Helder moesten automobilisten elkaar regelmatig helpen om uit een sneeuwduin te geraken. Uiteindelijk werden er rupsvoertuigen ingezet om in de loop van de nacht de wegen sneeuwvrij te maken en ook te helpen bij het vervoer van zieken.
In de avonduren kroop de temperatuur op tot rond of net iets boven nul. De neerslag ging over in natte sneeuw die niet of nauwelijks verstoof en uiteindelijk volgde er ook regen en motregen. In de ochtend van de 24ste was daardoor het sneeuwdek al enkele centimeters ingeklonken. Na dit sneeuw avontuur kwam de winter niet meer terug, ook niet toen op de 26ste een nieuw lagedrukgebied richting ons land trok. Een herhaling van een paar dagen daarvoor zat er niet in. Al met al een winter die qua winterweer weinig voorstelde, maar juist door die ene situatie toch nog indrukt heeft gemaakt op de sneeuwliefhebber.
Bron Meteo Consult