Sprongen vooruit

Zoals al vaker op deze plaats aangestipt, is het belangrijkste weermodel, het Europese ECMWF-model. Dit keer gaan we niet zozeer in op de inhoud ervan, maar op het instituut erachter: het European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (afgekort: ECMWF), gevestigd in Reading in de buurt van Londen.


_{Het samenballen van kennis, maar vooral ook middelen (lees: geld) uit verschillende landen, om de weersverwachtingen voor de middellange termijn te verbeteren, was de reden om het ECMWF in 1976 op te richten. Eén van de meest prominente fysieke uitdrukkingen van deze middelen wordt gevormd door de enorme rekencapaciteit van de supercomputers bij het ECMWF.}

Deze internationale organisatie is opgericht in 1975, en wordt gedragen door 31 staten, waarvan er 18 officieel lid zijn. Hieronder vallen vooral de nationale weerdiensten van landen uit de Europese Unie, waaronder naast staten als Groot-Brittannië, België, Duitsland, Turkije en Zwitserland, ook Nederland. Daarnaast bestaan er met 13 landen samenwerkingsverbanden. Deze groep wordt gevormd door staten die vlak tegen de grenzen van de Europese Unie aan liggen, of er recent lid zijn geworden. Hieronder vallen bijvoorbeeld Roemenie, maar ook Marokko.

Middellange termijn speerpunt
Belangrijker dan welke landen allemaal onderdeel zijn van het ECMWF, of ermee samenwerken, is wat de organisatie doet. Het voornaamste doel van het ECMWF is om de weersverwachtingen op de middellange termijn te verbeteren. De middellange termijn, daarmee wordt bedoeld de periode van pak ‘m beet 5 tot 10 dagen vooruit.

Om berekeningen te doen zó ver vooruit in de tijd, met alle complexe input en interacties in de atmosfeer die zullen moeten worden meegenomen, is zeer veel rekencapaciteit nodig. Voor een aantal nationale Europese weerdiensten was dat in de jaren ’70 de reden om samen te gaan werken. Kennis en middelen werden gebundeld om de verbetering van verwachtingen op middellange termijn in een versnelling te brengen. In 2008 werden door de gezamenlijke lidstaten ruim 30 miljoen Britse Ponden in het instituut gestoken.

Sprongen vooruit gemaakt
Sinds in 1979 de eerste verwachtingen uit de bus van het ECMWF rolden, is er inderdaad behoorlijk wat vooruitgang geboekt. Niet alleen door het ECMWF – er zijn ook andere belangrijke weermodellen zoals het NCEP van de Amerikaanse weerdienst - maar tegelijkertijd heeft het instituut wel de voorhoederol ingenomen. Het ECMWF-model wordt wereldwijd gezien als het beste weermodel dat er op dit moment bestaat. Voor enkele specifieke locaties of situaties zijn er zeker wel modellen die beter presteren, maar over het geheel gezien is het toch het ECMWF dat de klok slaat.


_{Er is grote vooruitgang geboekt de afgelopen decennia. Gemiddeld gezien kan tot 7 dagen vooruit vrij exact het weerbeeld op een specifieke dag bepaald worden. In sommige situaties hebben de modellen, ook het ECMWF, meer problemen. De stormdepressie die de ECMWF-hoofdberekening voor volgende week dinsdag berekent, wordt bijvoorbeeld voorlopig nog nauwelijks ondersteund door andere berekeningen. Overigens wil dat niet zeggen dat deze weersontwikkeling onmogelijk is. Wel dat de onzekerheid voor wat betreft de windsnelheid op dinsdag groot is.}

Tegenwoordig is het gebruikelijk dat tot en met gemiddeld dag 7 vrij scherpe uitspraken kunnen worden gedaan over de te verwachten weersontwikkelingen. Een jaar of 15 geleden was deze periode nog beperkt tot 3 of 4 dagen. Overigens verschilt van situatie tot situatie de lengte van het tijdvak waarover met relatieve zekerheid uitspraken over kunnen worden gedaan. Sommige weersituaties worden door de modellen, en dat geldt ook voor het ECMWF-model, beter opgepakt dan andere.

Ultralange termijn
Niet alleen op de middellange terrein is de afgelopen decennia vooruitgang geboekt. Tegenwoordig berekent het ECMWF ook de mogelijke weersontwikkelingen tot 4 weken en zelfs maanden vooruit. De resultaten die hieruit komen, geven vooral trends aan waarvan de kans relatief groot is dat ze gaan voorkomen (warm, koud, wisselvallig). Precieze uitspraken doen over het weerbeeld op 1 bepaald tijdstip drie weken vooruit, is nog niet mogelijk. En misschien lukt dit wel nooit; de atmosfeer zit nu eenmaal verschrikkelijk complex in elkaar.

_{Bronnen: Meteo Consult, website ECMWF}