De weer top 3 van 2008
De weer top 3 van 2008
Met nog een dag te gaan voordat het jaar 2008 tot het verleden behoort, wordt het tijd om eens terug te blikken. Wat waren de weerhoogtepunten van het afgelopen jaar? Uw auteur, een weerliefhebber pur sang, heeft een ‘weer-top-drie’ samengesteld.
Uiteraard is zo’n indeling erg persoonlijk. Ook onder weerliefhebbers zullen er genoeg zijn die andere voorkeuren hebben en uiteraard maakt het ook uit wat je in je eigen woonplaats allemaal op weergebied hebt meegemaakt. Mensen die het weer niet als hobby hebben, zullen sowieso andere keuzes maken, met uitzondering misschien van de gebeurtenis die uw auteur op de derde plaats heeft gezet.
Derde plaats: mooie zonsondergangen
Weerliefhebbers houden vaak van actie, maar kunnen zeker ook genieten van meer verstilde momenten. Het afgelopen jaar was zonder meer rijk aan die laatste gebeurtenissen. Nu gaat er geen jaar voorbij die niet op meerdere dagen fraaie zonsondergangen laat zien, maar 2008 verwende ons met wel heel fraaie verschijnselen op dat gebied, die bovendien tamelijk zeldzaam waren. Rond 19 februari trok er een bel met zeer koude lucht in de stratosfeer over ons land. Op rond 22 km hoogte daalde het kwik toen naar rond -85 graden en konden er op die hoogte zogenaamde stratosfeerwolken worden gevormd die zo ijl waren, dat ze overdag niet konden worden gezien. De zon bleef daar na zonsondergang echter nog lang op schijnen en zo beleefden we een drietal avonden op rij – we hadden het geluk dat het vrijwel onbewolkt was – zeer vurige zonsondergangen. Optisch leek de hemel tussen een kwartier en een half uur na zonsondergang zelfs lichter te worden in plaats van donkerder en de felle gouden gloed ging uiteindelijk via paars en diep rood in de nachtelijke duisternis over.
De aangelichte stratosfeerwolken maakten dat op 17, 18 en 19 februari de westelijke hemel in brand leek te staan. De cirruswolken staken daar donker tegen af.
Twintig minuten later was het geel in een diep paars en rood overgegaan, met recht een hoogtepunt!
Later dit jaar, in augustus, werd dit nog dunnetjes overgedaan, maar ditmaal was vulkaanstof afkomstig van de eruptie van de Kasatochi de schuldige.
Tussen deze twee tijdstippen in, gedurende de vroege ochtend van 2 juli, konden prachtige lichtende nachtwolken worden gezien en gefotografeerd. Op meerdere avonden en ochtenden na zonsondergang of voor zonsopkomst konden deze wittige wolken de afgelopen zomer in de vorm van ribbels en banden worden gezien, maar die van de ochtend van 2 juli behoorden wel tot de mooiste die uw auteur ooit had gezien, en in ieder geval waren het de mooiste die hij kon fotograferen.
De lichtende nachtwolken, zoals die in de vroege ochtend van 2 juli aan de noordoostelijke hemel konden worden bewonderd. Te zien is dat de helderste sterren er gewoon doorheen wisten te schijnen.
Tweede plaats: de mooie buienluchten.
Veel niet-weerliefhebbers zullen het niet met mij eens zijn, maar uw auteur vond de zomer van 2008 heerlijk. Het aantal dagen met een aangename maximumtemperatuur van tussen 22 en 26 graden was zeer groot, een flink aantal dagen met een onbarmhartig schijnende zon bleef ons zodoende bespaard. Nee, een zogenaamde ‘schroeizomer’ met dagenlang maximumtemperaturen van 30 tot 35 graden mag dan in de statistieken fraai ogen, zulk een aanhoudende hitte mag mij persoonlijk gestolen worden. Het afgelopen zomerseizoen leverde bovendien een aantal mooie buiensituaties op, hoewel het natuurlijk niet leuk is als je auto gedeukt wordt door de hagel, of er schade optreedt door een wolkbreuk of zware windstoten.
Deze shelf trof op 19 juli vanuit het westnoordwesten over Bennekom.
Een letterlijk knetterend hoogtepunt beleefde uw auteur op de avond van 31 mei, toen er vanuit het oosten een actief onweer kwam opzetten. Door een open raam filmend was ik aldus getuige van een nabije blikseminslag, op amper twintig meter afstand! (Zie de foto hiernaast). Het filmen leek een gevaarlijke bezigheid, maar in werkelijkheid stond ik dus binnen en filmde door een open raam.
Op de avond van 31 mei sloeg de bliksem in, op nog geen twintig meter afstand! (De foto is een screenshot van een videobeeld).
We kregen de afgelopen zomer dus vaker met ‘zwaar weer’ te maken en niet zelden leverde dat imposante wolkenluchten op. Juli was, in Bennekom althans, wat dat betreft de topmaand. Op 19 juli passeerde er een zogenaamde shelf vanuit het westnoordwesten en een week later kwam een minstens zo opvallende wolkenkraag pal vanuit het oosten opzetten, uit een nogal ongebruikelijke richting dus. De wolkbreukachtige regens die na passage van deze wolk losbarstten, mochten er zijn.
Precies een week later trok een volgende imposante rolwolk vanuit het oosten over.
Niet alleen de zomer leverde fotogenieke buienluchten op, ook de herfst droeg ditmaal zijn steentje bij. De 16e oktober was wat dat betreft de topdag. De typische buienwolken met de karakteristieke aambeelden stonden vrijwel solitair aan de hemel, er zat maar erg weinig ‘storende’ bewolking voor. Zodra deze cumulonimbuswolken rond zonsondergang ook nog eens roze werden aangelicht, was het plaatje compleet (zie foto’s) De voorpagina laat zien hoe zo’n aambeeld er uitziet als deze in silhouet tegen de avondschemering afsteekt. Maar dé weergebeurtenis van dit jaar was…
In oktober werden deze solitaire buienwolken fraai roze aangelicht door de ondergaande zon.
Ook een tweede buienwolk, wat verder naar het noorden werd tijdelijk rozeachtig gekleurd.
Eerste plaats: de start van de (barre?) winter van 2009
Vrijwel iedere weerfanaat is ook een winterliefhebber en uw auteur vormt daarop geen uitzondering. Qua winterweer zijn we de laatste jaren niet echt verwend, om eens een understatement te gebruiken. De winterse verrassingen vonden de laatste jaren meestal plaats als de winter al bijna achter de rug was! Ook dit jaar viel de meeste sneeuw laat in maart, nota bene met de paasdagen!
Het was dan ook een aangename verrassing dat al heel pril in het winterseizoen een aantal ‘net niet-’ of ‘net wel sneeuw’ situaties ditmaal in het voordeel van het Witte Goud uitpakten, en niet zoals zo vaak, op een complete teleurstelling uitdraaiden. De topdag was natuurlijk zondag 23 november. Het sneeuwde toen urenlang en in de loop van de avond lag er zeven cm, een hoeveelheid die maar hoogst zelden in één keer valt, want in Bennekom is die hoeveelheid verse sneeuw in de afgelopen 21 jaren slechts driemaal overtroffen. Iets verder naar het oosten, kwam er op de Veluwe zelfs 15 cm sneeuw te liggen.
Op zondag 23 november viel er langdurig sneeuw in Bennekom, die in de avond tot 7 cm was aangedikt.
Ook na deze datum kwam het nog een aantal keren tot (natte) sneeuwval. Als het daarbij was gebleven, dan zou dit als geheel onvoldoende te zijn om het tot dé weerssituatie van dit jaar te maken, nee, het waren de ontwikkeling vanaf de kerstdagen die maakten dat de eerste plaats kon worden opgeëist. Vooral het ECMWF model verdient applaus, want dit model wist al bijna een volle week van te voren te vertellen dat op eerste kerstdag de wind naar het oosten zou draaien, dat de nacht daarop de vorst zou invallen en dat er vervolgens een reeks van zonnige en koude winterdagen zou volgen.
Want bestendig winterweer is de laatste tijd o zo zeldzaam in dit land. Dat maakt het bladeren in mijn klimaatboeken pijnlijk duidelijk. Tot en met gisteren (29 december) kwam het Hellmanngetal in Bennekom uit op 6.75 en vandaag zullen daar ongeveer drie punten bijkomen. Die nog geen zeven Hellmannpunten zijn echter toch al genoeg om vijf van de 22 winters sinds 1988 achter ons te laten! De volgende winter die gepasseerd moet gaan worden, is die van vorig jaar. Die scoorde namelijk 12.85 punten in totaal, voor het grootste deel tijdens de rijpperiode in december vorig jaar. Maar er zijn de laatste twee decennia nog een hele reeks slappe broeders geweest die ook minder dan 30 Hellmannpunten scoorden. Slechts vijf winters kwamen sinds 1988 boven 50 punten uit. Uiteraard staan de winters van 1996 en 1997 bovenaan. De winter van 1996 leverde zelfs meer dan 90 vorstdagen op, ondanks het feit dat er vlakbij het huis in een klein stadstuintje wordt gemeten, je moet immers roeien met de riemen die je hebt…
Het ochtendbeeld van de afgelopen dagen. Een staalblauwe hemel, een fel winterzonnetje die schijnt op de bevroren en met rijp bedekte garagedaken. Een winterbelofte voor meer in 2009?
Maar de huidige winter lijkt het in zich te hebben om tot een flinke uit te groeien. Voor de verandering is het nu niet eens zo dat na een paar dagen vorst de dooi onverbiddelijk en definitief bezit van ons land neemt, maar is een eventueel licht dooitje slechts tijdelijk, waarna de vorst opnieuw hard lijkt toe te slaan. De ontwikkelingen in het nieuwe jaar zijn nog allerminst zeker, maar zacht lijkt het in ieder geval voorlopig niet te worden. In januari blijft het kwik geregeld met het vriespunt flirten en zal er meer dan eens ook wel eens boven liggen, maar zal aan de andere kant ook geregeld diep onder het nulpunt wegzakken. Het lijkt aldus wel zeker te zijn dat de huidige winterveeg tot een echte vorstperiode uitgroeit die het tot (diep?) in januari weet vol te houden. De ijspluim van De Bilt geeft aan dat op ‘gemiddeld’ water in Midden-Nederland de ijsdikte over een dag of tien wellicht tussen 12 en 15 cm is. Prima vooruitzichten voor de schaatsliefhebbers dus, die stil in hun hart al hopen op meer… we spreken het woord hier niet uit, maar áls die gebeurtenis in 2009 plaats zou kunnen vinden, dan is de eerste plaats in de ‘weer-top-drie’ over 2009 alvast vergeven.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI
Met nog een dag te gaan voordat het jaar 2008 tot het verleden behoort, wordt het tijd om eens terug te blikken. Wat waren de weerhoogtepunten van het afgelopen jaar? Uw auteur, een weerliefhebber pur sang, heeft een ‘weer-top-drie’ samengesteld.
Uiteraard is zo’n indeling erg persoonlijk. Ook onder weerliefhebbers zullen er genoeg zijn die andere voorkeuren hebben en uiteraard maakt het ook uit wat je in je eigen woonplaats allemaal op weergebied hebt meegemaakt. Mensen die het weer niet als hobby hebben, zullen sowieso andere keuzes maken, met uitzondering misschien van de gebeurtenis die uw auteur op de derde plaats heeft gezet.
Derde plaats: mooie zonsondergangen
Weerliefhebbers houden vaak van actie, maar kunnen zeker ook genieten van meer verstilde momenten. Het afgelopen jaar was zonder meer rijk aan die laatste gebeurtenissen. Nu gaat er geen jaar voorbij die niet op meerdere dagen fraaie zonsondergangen laat zien, maar 2008 verwende ons met wel heel fraaie verschijnselen op dat gebied, die bovendien tamelijk zeldzaam waren. Rond 19 februari trok er een bel met zeer koude lucht in de stratosfeer over ons land. Op rond 22 km hoogte daalde het kwik toen naar rond -85 graden en konden er op die hoogte zogenaamde stratosfeerwolken worden gevormd die zo ijl waren, dat ze overdag niet konden worden gezien. De zon bleef daar na zonsondergang echter nog lang op schijnen en zo beleefden we een drietal avonden op rij – we hadden het geluk dat het vrijwel onbewolkt was – zeer vurige zonsondergangen. Optisch leek de hemel tussen een kwartier en een half uur na zonsondergang zelfs lichter te worden in plaats van donkerder en de felle gouden gloed ging uiteindelijk via paars en diep rood in de nachtelijke duisternis over.
De aangelichte stratosfeerwolken maakten dat op 17, 18 en 19 februari de westelijke hemel in brand leek te staan. De cirruswolken staken daar donker tegen af.
Twintig minuten later was het geel in een diep paars en rood overgegaan, met recht een hoogtepunt!
Later dit jaar, in augustus, werd dit nog dunnetjes overgedaan, maar ditmaal was vulkaanstof afkomstig van de eruptie van de Kasatochi de schuldige.
Tussen deze twee tijdstippen in, gedurende de vroege ochtend van 2 juli, konden prachtige lichtende nachtwolken worden gezien en gefotografeerd. Op meerdere avonden en ochtenden na zonsondergang of voor zonsopkomst konden deze wittige wolken de afgelopen zomer in de vorm van ribbels en banden worden gezien, maar die van de ochtend van 2 juli behoorden wel tot de mooiste die uw auteur ooit had gezien, en in ieder geval waren het de mooiste die hij kon fotograferen.
De lichtende nachtwolken, zoals die in de vroege ochtend van 2 juli aan de noordoostelijke hemel konden worden bewonderd. Te zien is dat de helderste sterren er gewoon doorheen wisten te schijnen.
Tweede plaats: de mooie buienluchten.
Veel niet-weerliefhebbers zullen het niet met mij eens zijn, maar uw auteur vond de zomer van 2008 heerlijk. Het aantal dagen met een aangename maximumtemperatuur van tussen 22 en 26 graden was zeer groot, een flink aantal dagen met een onbarmhartig schijnende zon bleef ons zodoende bespaard. Nee, een zogenaamde ‘schroeizomer’ met dagenlang maximumtemperaturen van 30 tot 35 graden mag dan in de statistieken fraai ogen, zulk een aanhoudende hitte mag mij persoonlijk gestolen worden. Het afgelopen zomerseizoen leverde bovendien een aantal mooie buiensituaties op, hoewel het natuurlijk niet leuk is als je auto gedeukt wordt door de hagel, of er schade optreedt door een wolkbreuk of zware windstoten.
Deze shelf trof op 19 juli vanuit het westnoordwesten over Bennekom.
Een letterlijk knetterend hoogtepunt beleefde uw auteur op de avond van 31 mei, toen er vanuit het oosten een actief onweer kwam opzetten. Door een open raam filmend was ik aldus getuige van een nabije blikseminslag, op amper twintig meter afstand! (Zie de foto hiernaast). Het filmen leek een gevaarlijke bezigheid, maar in werkelijkheid stond ik dus binnen en filmde door een open raam.
Op de avond van 31 mei sloeg de bliksem in, op nog geen twintig meter afstand! (De foto is een screenshot van een videobeeld).
We kregen de afgelopen zomer dus vaker met ‘zwaar weer’ te maken en niet zelden leverde dat imposante wolkenluchten op. Juli was, in Bennekom althans, wat dat betreft de topmaand. Op 19 juli passeerde er een zogenaamde shelf vanuit het westnoordwesten en een week later kwam een minstens zo opvallende wolkenkraag pal vanuit het oosten opzetten, uit een nogal ongebruikelijke richting dus. De wolkbreukachtige regens die na passage van deze wolk losbarstten, mochten er zijn.
Precies een week later trok een volgende imposante rolwolk vanuit het oosten over.
Niet alleen de zomer leverde fotogenieke buienluchten op, ook de herfst droeg ditmaal zijn steentje bij. De 16e oktober was wat dat betreft de topdag. De typische buienwolken met de karakteristieke aambeelden stonden vrijwel solitair aan de hemel, er zat maar erg weinig ‘storende’ bewolking voor. Zodra deze cumulonimbuswolken rond zonsondergang ook nog eens roze werden aangelicht, was het plaatje compleet (zie foto’s) De voorpagina laat zien hoe zo’n aambeeld er uitziet als deze in silhouet tegen de avondschemering afsteekt. Maar dé weergebeurtenis van dit jaar was…
In oktober werden deze solitaire buienwolken fraai roze aangelicht door de ondergaande zon.
Ook een tweede buienwolk, wat verder naar het noorden werd tijdelijk rozeachtig gekleurd.
Eerste plaats: de start van de (barre?) winter van 2009
Vrijwel iedere weerfanaat is ook een winterliefhebber en uw auteur vormt daarop geen uitzondering. Qua winterweer zijn we de laatste jaren niet echt verwend, om eens een understatement te gebruiken. De winterse verrassingen vonden de laatste jaren meestal plaats als de winter al bijna achter de rug was! Ook dit jaar viel de meeste sneeuw laat in maart, nota bene met de paasdagen!
Het was dan ook een aangename verrassing dat al heel pril in het winterseizoen een aantal ‘net niet-’ of ‘net wel sneeuw’ situaties ditmaal in het voordeel van het Witte Goud uitpakten, en niet zoals zo vaak, op een complete teleurstelling uitdraaiden. De topdag was natuurlijk zondag 23 november. Het sneeuwde toen urenlang en in de loop van de avond lag er zeven cm, een hoeveelheid die maar hoogst zelden in één keer valt, want in Bennekom is die hoeveelheid verse sneeuw in de afgelopen 21 jaren slechts driemaal overtroffen. Iets verder naar het oosten, kwam er op de Veluwe zelfs 15 cm sneeuw te liggen.
Op zondag 23 november viel er langdurig sneeuw in Bennekom, die in de avond tot 7 cm was aangedikt.
Ook na deze datum kwam het nog een aantal keren tot (natte) sneeuwval. Als het daarbij was gebleven, dan zou dit als geheel onvoldoende te zijn om het tot dé weerssituatie van dit jaar te maken, nee, het waren de ontwikkeling vanaf de kerstdagen die maakten dat de eerste plaats kon worden opgeëist. Vooral het ECMWF model verdient applaus, want dit model wist al bijna een volle week van te voren te vertellen dat op eerste kerstdag de wind naar het oosten zou draaien, dat de nacht daarop de vorst zou invallen en dat er vervolgens een reeks van zonnige en koude winterdagen zou volgen.
Want bestendig winterweer is de laatste tijd o zo zeldzaam in dit land. Dat maakt het bladeren in mijn klimaatboeken pijnlijk duidelijk. Tot en met gisteren (29 december) kwam het Hellmanngetal in Bennekom uit op 6.75 en vandaag zullen daar ongeveer drie punten bijkomen. Die nog geen zeven Hellmannpunten zijn echter toch al genoeg om vijf van de 22 winters sinds 1988 achter ons te laten! De volgende winter die gepasseerd moet gaan worden, is die van vorig jaar. Die scoorde namelijk 12.85 punten in totaal, voor het grootste deel tijdens de rijpperiode in december vorig jaar. Maar er zijn de laatste twee decennia nog een hele reeks slappe broeders geweest die ook minder dan 30 Hellmannpunten scoorden. Slechts vijf winters kwamen sinds 1988 boven 50 punten uit. Uiteraard staan de winters van 1996 en 1997 bovenaan. De winter van 1996 leverde zelfs meer dan 90 vorstdagen op, ondanks het feit dat er vlakbij het huis in een klein stadstuintje wordt gemeten, je moet immers roeien met de riemen die je hebt…
Het ochtendbeeld van de afgelopen dagen. Een staalblauwe hemel, een fel winterzonnetje die schijnt op de bevroren en met rijp bedekte garagedaken. Een winterbelofte voor meer in 2009?
Maar de huidige winter lijkt het in zich te hebben om tot een flinke uit te groeien. Voor de verandering is het nu niet eens zo dat na een paar dagen vorst de dooi onverbiddelijk en definitief bezit van ons land neemt, maar is een eventueel licht dooitje slechts tijdelijk, waarna de vorst opnieuw hard lijkt toe te slaan. De ontwikkelingen in het nieuwe jaar zijn nog allerminst zeker, maar zacht lijkt het in ieder geval voorlopig niet te worden. In januari blijft het kwik geregeld met het vriespunt flirten en zal er meer dan eens ook wel eens boven liggen, maar zal aan de andere kant ook geregeld diep onder het nulpunt wegzakken. Het lijkt aldus wel zeker te zijn dat de huidige winterveeg tot een echte vorstperiode uitgroeit die het tot (diep?) in januari weet vol te houden. De ijspluim van De Bilt geeft aan dat op ‘gemiddeld’ water in Midden-Nederland de ijsdikte over een dag of tien wellicht tussen 12 en 15 cm is. Prima vooruitzichten voor de schaatsliefhebbers dus, die stil in hun hart al hopen op meer… we spreken het woord hier niet uit, maar áls die gebeurtenis in 2009 plaats zou kunnen vinden, dan is de eerste plaats in de ‘weer-top-drie’ over 2009 alvast vergeven.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI
