Wat gebeur er met La Paz als de Nazca plaat in beweging is
Natuurverschijnselen
Wat gebeur er met La Paz als de Nazca plaat in beweging is
Was het een rare droom? Of verplaatste je bed zich zojuist echt een klein beetje? Dan hoor en voel je het nogmaals. Aangezien je nu toch al bijna geforceerd uit bed bent gerold, trek je de gordijnen open om te kijken wat er gaande is. Je ziet overal lichten aan gaan en mensen die op straat lopen. Opnieuw gerommel. De lampen in je huis bewegen en je agenda valt van je nachtkastje. Het is 02:08 uur in La Paz, Bolivia en je bevindt je op de 5de verdieping van een flatgebouw.
Het nacht uitzicht op de stad La Paz.
Puzzelstukken
De aarde bestaat uit een puzzel van verschillende stukken. Deze platen bewegen zich afzonderlijk van elkaar. Sommige stukken verplaatsen zich van elkaar af en zo kan er een rift (vallei) ontstaan, vaak diep in de oceaan. Op de breuken waar de platen zich naar elkaar toe bewegen, ontstaan vaak bergen. Daar komen ook de Alpen vandaan en in Zuid-Amerika bijvoorbeeld de Andes.
De Andes groeit…
Er zijn meerdere platen op de wereld, waarvan we twee typen kennen. Oceaanplaten en continentale platen. Op de grens van Peru met Chile is sprake van een breuklijn tussen twee platen. De Nazca-plaat duwt zich onder de Zuid-Amerikaanse plaat, waardoor de Andes verder opgehoogd wordt. En dat gaat niet zonder slag of stoot…
Hier zie je de effecten van subductie, het schuiven van een tectonische plaat onder de andere. Een oceanische plaat is zwaarder en duwt zich zo onder de continentale plaat.
… centimeters per jaar!
De vorming van de gebergten of riften is geen geleidelijk proces. Ons dagelijkse leven gaat gewoon door, terwijl de spanning steeds verder opgebouwd wordt. Daar merken we verder helemaal niets van. Totdat we ineens verrast worden. De spanning tussen de twee platen is dan zo groot geworden, dat het tot een aardbeving komt. De platen komen in beweging en verplaatsen zich ten opzichte van elkaar. Het gaat om een meetbaar verschil, de Nazca plaat verplaatst zich in noordoostelijke richting met ongeveer 80 mm per jaar.
De Nazcaplaat schuift onder de Zuid-Amerikaanse plaat en dat zorgt voor het omhoogduwen van de Andes. Je ziet dat Europa vrijwel geheel ligt op de Euraziatische plaat, waardoor er in onze omgeving weinig aardbevingen voorkomen. Toch bevindt Limburg zich op een relatief kleine scheur en ook komen er aardbevingen voor die opgewekt worden door de mens, door middel van gaswinning. Ze kunnen dus wel opgewekt worden, maar het stoppen van een aardbeving is onmogelijk.
Kwetsbaar gebied
Deze verplaatsing gaat gepaard met aardbevingen en dat was gisterennacht goed te merken in Bolivia. Het epicentrum lag op ongeveer 97 kilometer van de stad La Paz en de aardbeving had een kracht van 4,9 op de schaal van Richter. De stad is gebouwd in een kom, waarbij het grootste deel van de huizen op hellingen staat. Zelfs een niet zo’n zware aardbeving kan dan ook desastreuze gevolgen hebben in deze regio. Deze aardbeving werd geclassificeerd als een vrij sterke aardbeving (klasse IV), ter vergelijking, de Mercalli-schaal gaat tot klasse XII (buitengewoon catastrofaal).
Materiële schade
Gelukkig zijn bij deze beving geen gewonden gevallen. Er zijn wel nog 33 naschokken geweest (allen onder 3.0 op de schaal van Richter), maar deze vonden vaak zo diep onder de aarde plaats dat ze nauwelijks voelbaar waren. In de regio tussen de rivier La Paz en de gemeente La Lloja was sprake van de meeste schade, veel huizen liepen scheuren op. In deze regio zit ook een kleine breuklijn tussen de platen.
En als het erop aankomt?
En daar sta je dan, in je flatje op de 5de verdieping van een flink gebouw. Wat te doen als het dan inderdaad zover is? Een (zwaardere) aardbeving kan enkele minuten aanhouden. Dat geeft te weinig tijd om naar buiten te gaan en een open plek op te zoeken. Het beste is dan ook om binnen te blijven en te schuilen onder een stevig meubelstuk zoals een tafel of bureau. Blijf weg van ramen, want die breken vaak als eerste.
Kalme atmosfeer…
Inmiddels is de rust opnieuw wedergekeerd in La Paz… de mystieke bergstad is in nevelen gehuld en er zijn enkel wolkenvelden te zien. Ze straalt rust uit. Niets verraadt dat, in de eerste nacht van oktober, Bolivia een paar millimeter misschien wel centimeters, dichter bij Nederland is komen te liggen. En hoe moeilijk weersverwachtingen soms al kunnen zijn, het is haast onmogelijk een verwachting te maken van de volgende aardbeving. We weten dan wel wáár ze meestal voorkomen (op de grenzen van de platen) maar niet wanneer.
… maar of het onder de grond ook zo rustig is?
De druk tussen de platen kan wel gemeten worden, en een opbouwing van die druk geeft een indicatie dat er iets kan gaan gebeuren. Maar wanneer? En waar precies? Dat blijven grote vragen. Een feit is, dat het al een hele tijd onrustig is in Zuid-Amerika. Afgelopen 12 maanden zijn er 10 vrij zware tot zware bevingen voorgekomen. De zwaarste hadden hun epicentrum in Chile, met 6 maanden geleden achtereenvolgens aardbevingen van 8.2, 6.2 en 7.7 op de schaal van Richter. Als we echter wat verder uitzoomen, dan zien we dat op een globale schaal bevingen aan de orde van de dag zijn. Tijdens het schrijven van dit verhaal zijn alweer 3 aardbevingen voorkomen, in Indonesië (4.6), Fiji (ook 4.6) en in Central California (1.9). De aarde is dus constant in beweging.
De zwarte puntjes representeren epicentrums van aardbevingen. Ze tekenen precies de scheuren af tussen de tectonische platen. Ook zie je dat er in Europa ook nog genoeg gebeurt.
Bron: MeteoGroup / Weer.nl
Lees ook:
Het nacht uitzicht op de stad La Paz.
Puzzelstukken
De aarde bestaat uit een puzzel van verschillende stukken. Deze platen bewegen zich afzonderlijk van elkaar. Sommige stukken verplaatsen zich van elkaar af en zo kan er een rift (vallei) ontstaan, vaak diep in de oceaan. Op de breuken waar de platen zich naar elkaar toe bewegen, ontstaan vaak bergen. Daar komen ook de Alpen vandaan en in Zuid-Amerika bijvoorbeeld de Andes.
De Andes groeit…
Er zijn meerdere platen op de wereld, waarvan we twee typen kennen. Oceaanplaten en continentale platen. Op de grens van Peru met Chile is sprake van een breuklijn tussen twee platen. De Nazca-plaat duwt zich onder de Zuid-Amerikaanse plaat, waardoor de Andes verder opgehoogd wordt. En dat gaat niet zonder slag of stoot…
Hier zie je de effecten van subductie, het schuiven van een tectonische plaat onder de andere. Een oceanische plaat is zwaarder en duwt zich zo onder de continentale plaat.
… centimeters per jaar!
De vorming van de gebergten of riften is geen geleidelijk proces. Ons dagelijkse leven gaat gewoon door, terwijl de spanning steeds verder opgebouwd wordt. Daar merken we verder helemaal niets van. Totdat we ineens verrast worden. De spanning tussen de twee platen is dan zo groot geworden, dat het tot een aardbeving komt. De platen komen in beweging en verplaatsen zich ten opzichte van elkaar. Het gaat om een meetbaar verschil, de Nazca plaat verplaatst zich in noordoostelijke richting met ongeveer 80 mm per jaar.
De Nazcaplaat schuift onder de Zuid-Amerikaanse plaat en dat zorgt voor het omhoogduwen van de Andes. Je ziet dat Europa vrijwel geheel ligt op de Euraziatische plaat, waardoor er in onze omgeving weinig aardbevingen voorkomen. Toch bevindt Limburg zich op een relatief kleine scheur en ook komen er aardbevingen voor die opgewekt worden door de mens, door middel van gaswinning. Ze kunnen dus wel opgewekt worden, maar het stoppen van een aardbeving is onmogelijk.
Kwetsbaar gebied
Deze verplaatsing gaat gepaard met aardbevingen en dat was gisterennacht goed te merken in Bolivia. Het epicentrum lag op ongeveer 97 kilometer van de stad La Paz en de aardbeving had een kracht van 4,9 op de schaal van Richter. De stad is gebouwd in een kom, waarbij het grootste deel van de huizen op hellingen staat. Zelfs een niet zo’n zware aardbeving kan dan ook desastreuze gevolgen hebben in deze regio. Deze aardbeving werd geclassificeerd als een vrij sterke aardbeving (klasse IV), ter vergelijking, de Mercalli-schaal gaat tot klasse XII (buitengewoon catastrofaal).
Materiële schade
Gelukkig zijn bij deze beving geen gewonden gevallen. Er zijn wel nog 33 naschokken geweest (allen onder 3.0 op de schaal van Richter), maar deze vonden vaak zo diep onder de aarde plaats dat ze nauwelijks voelbaar waren. In de regio tussen de rivier La Paz en de gemeente La Lloja was sprake van de meeste schade, veel huizen liepen scheuren op. In deze regio zit ook een kleine breuklijn tussen de platen.
En als het erop aankomt?
En daar sta je dan, in je flatje op de 5de verdieping van een flink gebouw. Wat te doen als het dan inderdaad zover is? Een (zwaardere) aardbeving kan enkele minuten aanhouden. Dat geeft te weinig tijd om naar buiten te gaan en een open plek op te zoeken. Het beste is dan ook om binnen te blijven en te schuilen onder een stevig meubelstuk zoals een tafel of bureau. Blijf weg van ramen, want die breken vaak als eerste.
Kalme atmosfeer…
Inmiddels is de rust opnieuw wedergekeerd in La Paz… de mystieke bergstad is in nevelen gehuld en er zijn enkel wolkenvelden te zien. Ze straalt rust uit. Niets verraadt dat, in de eerste nacht van oktober, Bolivia een paar millimeter misschien wel centimeters, dichter bij Nederland is komen te liggen. En hoe moeilijk weersverwachtingen soms al kunnen zijn, het is haast onmogelijk een verwachting te maken van de volgende aardbeving. We weten dan wel wáár ze meestal voorkomen (op de grenzen van de platen) maar niet wanneer.
… maar of het onder de grond ook zo rustig is?
De druk tussen de platen kan wel gemeten worden, en een opbouwing van die druk geeft een indicatie dat er iets kan gaan gebeuren. Maar wanneer? En waar precies? Dat blijven grote vragen. Een feit is, dat het al een hele tijd onrustig is in Zuid-Amerika. Afgelopen 12 maanden zijn er 10 vrij zware tot zware bevingen voorgekomen. De zwaarste hadden hun epicentrum in Chile, met 6 maanden geleden achtereenvolgens aardbevingen van 8.2, 6.2 en 7.7 op de schaal van Richter. Als we echter wat verder uitzoomen, dan zien we dat op een globale schaal bevingen aan de orde van de dag zijn. Tijdens het schrijven van dit verhaal zijn alweer 3 aardbevingen voorkomen, in Indonesië (4.6), Fiji (ook 4.6) en in Central California (1.9). De aarde is dus constant in beweging.
De zwarte puntjes representeren epicentrums van aardbevingen. Ze tekenen precies de scheuren af tussen de tectonische platen. Ook zie je dat er in Europa ook nog genoeg gebeurt.
Bron: MeteoGroup / Weer.nl
Lees ook:
