Met tot dusverre een behoorlijk zonnige aprilmaand, waarin ook niet al te veel regen viel, is het zaak om de droogte in bosrijke gebieden of op de heide in de gaten te houden. Het is nog veel te vroeg om van echte droogte te spreken, want dieper in de grond is er, na de vochtige winterperiode, nog voldoende vocht aanwezig. De toplaag van de grond, de bovenste 5 centimeter ongeveer, is echter al wel flink aan het opdrogen en dat kan in dit stadium voor kleine bosbrandjes of heidebrandjes zorgen. De brandweer begint vanaf maandag op sommige plaatsen dan ook met behulp van vliegtuigjes met standaard droogte-inspecties om dit soort brandjes te voorkomen.
Ook de heide en droge natuurgebieden zijn met deze hoge temperaturen, zon en veel brandbaar materiaal een risicovolle omgeving voor branden. Foto: Ben Vogels.
Een bosbrand ontstaat natuurlijk niet zomaar. Met de relatief hoge temperaturen op dit moment, de feller wordende zon en steeds drogere bladeren die zich op de grond verzamelen (en daarmee dus prima brandmateriaal zijn), wordt het risico nu echter al wel steeds groter. Vooral voor een groot natuurgebied als de Veluwe, met daarin veel bossen, maar ook grote stukken heide, moet men op zijn hoede zijn en dus al vroegtijdig controles laten uitvoeren.
April heeft dit jaar, na een vrij natte winter, nog niet veel neerslag opgeleverd. Vooral in het zuiden van het land vielen er een paar dagen stevige regen- of onweersbuien, maar in het midden van het land (daar waar de Veluwe zich onder andere bevindt) liggen de neerslagsommen al weer een stuk lager. Om nog maar niet te spreken van de noordelijke provincies. Daar is in deze maand nog maar amper neerslag gevallen. In de eerste week van deze maand viel daar bijvoorbeeld op woensdag 8 april nog wel geregeld een buitje, maar grote hoeveelheden neerslag werden daar niet uit afgetapt. Ook 11 april viel er soms een spatje, maar de dagen daarna is het in het noorden van het land vrijwel droog gebleven. Het is echter zo dat de grond in het uiterste noorden van het land veel natter is dan op bijvoorbeeld de Veluwe. De Veluwe en een aantal gebieden in onder andere Drenthe en Overijssel bestaan veelal uit zandgronden, ook wel de arme zandgronden genoemd, en deze drogen een stuk sneller uit, waardoor het gevaar daar groter is.
Het potentiele neerslagtekort tot nu toe is het grootst in het noorden van het land. Daar staat de teller nu al soms 40 millimeter in de min. Hoewel de bodem in het zuiden zichtbaar vochtiger is, komt de teller ook daar al lokaal negatief uit.
Het noorden heeft tot nu toe nog amper neerslag gehad in april dit jaar. Ook het midden van het land is nog relatief droog. In het zuiden vielen meer buien.
Deze maand
Normaalgesproken valt er in april tot en met de 19e zo’n 45 millimeter neerslag in de Bilt (het midden van het land) , maar dit jaar ligt de maandsom tot en met de 19e pas op 11 millimeter. Niet alleen de neerslagsom is tot nu toe behoorlijk laag, maar ook de temperatuur ligt de hele maand al ver boven de norm van deze tijd. De gemiddelde temperatuur voor april is 8,3 graden, terwijl we tot nu toe gemiddeld al op 12,5 graden zitten. De nachten zijn niet koud en ook overdag hebben we nu al een aantal dagen gehad met middagtemperaturen tussen 15 en lokaal bijna 25 graden.
Ook de gemiddelde temperatuur lag hoog in april. Dagelijks kwam het gemiddelde boven de norm van deze tijd uit.
Voorwaarden
Aan twee van de drie voorwaarden voor een mogelijke bosbrand wordt nu dus al voldaan. Als eerste is het droge, brandbare materiaal aanwezig en als tweede zijn de temperaturen hoog met veel zonneschijn. Een derde voorwaarde is echter dat er ook voldoende zuurstof aanwezig moet zijn en dat gebeurt als het iets steviger gaat waaien. Nu valt dit laatste de komende dagen reuze mee, maar nu alles in een rap tempo droger wordt, kan het snel gaan.
Net als op de Veluwe, geldt in de Vechtdalgemeensen Hardenberg, Ommen en Dalfsen ook al een 'code droog'. Foto: Reinier van Assen.
Hoewel de meeste branden door de mens worden veroorzaakt, denk aan een sigarettenpeuk of een kampvuurtje, zijn er ook natuurlijke oorzaken. Een stuk glas op de grond kan bijvoorbeeld als vergrootglas werken, waardoor de zonnestralen gebundeld worden tot een brandpunt. Maar ook takken die met de wind constant langs elkaar wrijven, kunnen de oorzaak zijn van een bosbrand.
Blijft het droog?
Het ziet er nog niet naar uit dat er de eerstvolgende dagen veel regen gaat vallen, dus de eerste grondlaag droogt daardoor snel uit. Daarbij blijven de temperaturen veelal tussen 15 en 20 graden uitkomen en staat er niet al te veel wind. Pas vrijdag trekt de wind iets aan en draait dan tegelijkertijd van een noordelijke naar een meer zuidoostelijke richting. De aangevoerde lucht is dan aanlandig en in deze tijd vaak warm, dus dat betekent dat de temperaturen nog iets omhoog gaan en uitkomen tussen 17 en 22 graden.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI
In Twente geldt sinds maandagochtend een stookverbod wegens de aanhoudende droogte. De brandweer heeft Code Droog afgekondigd, zo meldde de brandweer Twente maandag. Dat betekent dat er geen open vuur mag worden gestookt, zoals het verbranden van afval bij boerderijen.
Het is nog onduidelijk hoe lang het stookverbod duurt. De luchtvochtigheid zal regelmatig worden gemeten. Afgelopen weekend woedden er in De Lutte en Glanerbrug kleine brandjes in natuurgebieden, die de brandweer overigens snel onder controle had. Ook de brandweer in Gelderland Midden heeft Code Droog afgekondigd. Op de Veluwe zijn vuren met vaste brandstoffen als hout en houtskool niet toegestaan, net als vuurkorven en fakkels. Roken wordt afgeraden.
Het heeft de afgelopen dagen weliswaar geregend op de Veluwe, maar veel bomen staan nog zonder blad en zijn daardoor erg droog. Ook oude, droge heidevegetatie op de grond zorgt voor brandgevaar. Volgens een woordvoerder is niet veel regen nodig om Code Droog weer in te trekken. ,,Eén nachtje met mist is waarschijnlijk al voldoende.’’
©AD
dan weer extreem nat, onweer, enz
alles wordt extremer met grotere uitersten
maar je hoort mij niet klagen hoor met dit weer.
maar hen liever overdag droog en zonnig en s`nachts regen/onweer
is het ook beter zichtbaar.
In de Vechtdalgemeenten geldt vanaf 20 april de code 'droog'. Dit betekent dat er geen open vuren mogen worden aangelegd en dat geen gebruik kan worden gemaakt van verleende stookontheffingen. Er wordt streng gecontroleerd op de handhaving hiervan.
De droogte van de afgelopen periode zorgt voor een verhoogde kans op een natuurbrand en een snelle uitbreiding daarvan. De gemeenten Dalfsen, Ommen en Hardenberg hebben op grond hiervan een stookverbod ingesteld.
Bij aanhoudende droogte kan een kleine brand zich snel ontwikkelen tot een omvang die uit de hand loopt. Wordt er gebarbecued, zet dan een emmer water daarbij, zodat een beginnend brandje geblust kan worden.
Voor de regio IJssel-Vecht betekent code 'droog' extra waakzaamheid en worden er boven bosrijke gebieden in deze regio patrouillevluchten uitgevoerd volgens een vliegschema. Voor de lokale brand- weerkorpsen betekent dit extra waakzaamheid en in geval van brand worden sneller extra voertuigen ingezet voor assistentie en aflossing.
Op diverse plaatsen worden metingen verricht die behalve temperatuur, luchtvochtigheid, windsnelheid en windrichting ook neerslag meten. Enkele van deze gegevens zijn relevant om te kunnen bepalen of er sprake is van code 'droog'. De indicatie vindt plaats aan de hand van vooraf opgestelde waarden en wordt ook toegepast in andere regio's.
bron: blikopnieuws
Gisteren schreven wij in deze rubriek al over het toenemende risico op bosbranden door onder andere het steeds droger worden van de grond. Vandaag gaan we iets dieper in op die droogte en kijken we ook naar het potentiële neerslagoverschot tot nu toe in verschillende regio’s in Nederland. Een aantal officiële meetstations houdt in de periode van 1 april tot en met 30 september dagelijks de actuele stand van zaken bij en daaruit blijkt dat april tot nu toe vrijwel parallel loopt met het droogste (en dus ook record-)jaar 1976.
De zwarte lijn (dit jaar) loopt tot nu toe redelijk gelijk op met de rode lijn, het droogste jaar ooit 1976.
Het neerslagoverschot is een maat die aangeeft of de bodem natter of droger wordt. Als er meer neerslag naar beneden is gekomen dan er naar boven toe verdampt, spreken we van een positief neerslagoverschot. Een negatief neerslagoverschot geeft dus aan dat er meer water verdampt is dan dat er als neerslag gevallen is. Het is natuurlijk erg lastig om die verdamping te meten omdat dit afhankelijk is van de grondsoort, de mate van begroeiing, de soort begroeiing en natuurlijk het weer.
Uit kale grond verdampt weinig, want eigenlijk is alleen de toplaag van de bodem aan het dampen. In begroeide gebieden wordt er juist veel vocht door de planten en bomen uit de bodem onttrokken en hierdoor vindt via de bladeren veel verdamping plaats. Het volume van de begroeiing zorgt dus voor een toename in de verdamping.
Het langjarig gemiddelde van het potentiele neerslagoverschot laat zien dat een de waarden normaalgesproken in deze tijd van het jaar rondom 0 liggen.
Verdamping
Vooral boven de oceanen verandert water door zonneschijn en warmte in damp. Deze stijgt op naar hogere luchtlagen in de atmosfeer waar de temperatuur een stuk lager is dan aan het aardoppervlak. De waterdamp verandert hierdoor in druppels, ofwel wolken, en uiteindelijk met de wind weer boven land gebracht, regenen deze uit. Dit proces herhaalt zich in feite weer op het land. Bodemdeeltjes zijn in staat om waterdruppels aan zich te binden en na een stevige regenbui raakt de bodem dan uiteindelijk verzadigd met vocht, waarna een deel van die neerslag uitzakt naar het grondwater.
Nu zijn er in Nederland echter grote verschillen in de bodemtypen. Er zijn een aantal zandgrondgebieden, denk bijvoorbeeld aan de natuurgebieden de Veluwe en de Utrechtse heuvelrug, maar ook zijn er gebieden met zware klei als bodemtype of met veen. Al deze bodemsoorten variëren nogal in het gehalte vocht dat het kan opnemen. Een veenbodem kan bijvoorbeeld over veel vocht beschikken, maar zandgrond en zware kleigrond al weer een stuk minder. Als de toplaag van deze beide grondsoorten uitdroogt, stokt de verdere aanvoer van vocht en dus ook de verdamping.
In Nederland zijn de verschillen in grondsoorten groot. Zo bevindt de Veluwe zich op zandgrond en de kustgebieden veelal op klei.
Huidige situatie op de Veluwe
Dit laatste is nu ook het geval op onder andere de Veluwe. De toplaag begint uit te drogen en met weinig neerslag in zicht is de aanvoer van regenwater ook nihil. Het vocht moet dus dieper uit de grond komen, waardoor de grond op meerder diepten droger wordt. Planten, bomen en de oude bladeren die zich op de grond hebben verzameld worden hierdoor ook steeds droger. De kans op brand wordt hierdoor een stuk groter.
Nu liggen de waarden echter al veel lager. De Veluwe kampt op dit moment al met een tekort van 40 mm.
Het negatieve neerslagoverschot (lees: neerslagtekort) ligt op de Veluwe op dit moment al op 40 mm en zoals het er naar uit ziet, ligt er de komende dagen nog geen neerslag in het verschiet. Pas midden volgende week lijken de eerste druppeltjes weer te gaan vallen en dan zijn het zeker niet zulke grote hoeveelheden om het tekort gelijk te kunnen compenseren. Daarbij bestaat de Veluwe uit zandgrond en de begroeiing is relatief gezien niet heel omvangrijk, dus zodra er regen valt, zakt dit vrij snel diep de bodem in, naar het grondwater. De bovenste lagen van de grond drogen hierdoor snel verder uit.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI
Vandaag bij Lonnekermeer zitten de boeren te spuiten om hun land niet te laten verdrogen. Ik ken die sproeiers wel, maar die hebben er nog nooit zo vroeg in het jaar gestaan.
Dinsdagmiddag 22 april 2008 ontstond rond 14.00 uur brand in het afgesloten natuurgebied 'De Kogelvanger' ten zuiden van Breda. Om te voorkomen dat een groot bosgebied in vlammen op zou gaan, schaalde de brandweer uit voorzorg op naar 'zeer grote brand'. In totaal brandde 10 ha van het natuurgebied af. De politie heeft geen reden om uit te gaan van brandstichting.
Het natuurgebied 'De Kogelvanger' is totaal 20 ha groot en maakt onderdeel uit van het Mastbos (260 ha). Het natuurgebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Het betreft een open terrein met verschillende vegetatie vormen (bomen, heide en vennen). Om te voorkomen dat het totale bosgebied in brand zou raken zette de brandweer 4 tankautospuiten en een grootwatertransport in. Twintig brandweerlieden hielden zich bezig met de brandbestrijding. Twintig andere brandweerlieden werden uit voorzorg stand-by gehouden. Het vuur werd bestreden door de korpsen van Breda, Ulvenhout, Prinsenbeek en Oosterhout. Rond 16.30 uur gaf de brandweercommandant het sein 'brand meester'. Het duurt zeker nog enkele uren voordat het vuur volledig gedoofd is.
Voor de omwonenden aan de Galderseweg is op geen enkel moment gevaar ontstaan omdat de windrichting bos inwaarts was en niet richting de bebouwing. Vijf politiemensen (waaronder de plaatselijke wijkagent) zetten de omgeving af en hielden het publiek op afstand. De politie heeft geen reden om uit te gaan van brandstichting. Bij de eerste brandhaard is een glazen pot gevonden. Wellicht heeft het glas in combinatie met het zonlicht voor een vergrootglaseffect gezorgd, waardoor de brand kon ontstaan.
©Politie MWB
Het treinverkeer tussen Apeldoorn en Amersfoort is vrijdagmiddag op last van de brandweer stilgelegd. Op de hei bij Hoog Soeren op de Veluwe is een grote brand uitgebroken. Dat meldden ProRail en politie.
Volgens de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland zijn momenteel circa dertig brandweervoertuigen uit Apeldoorn en wijde omgeving ingezet om de brand te blussen. ''De omvang is op dit moment onbekend'', aldus een woordvoerder.
bron: nu.nl
De brandweer had grote moeite het vuur te bestrijden, omdat er geen waterputten zijn en omdat er een behoorlijke wind stond.
Boeren uit de omgeving hielpen met hun giertanks door deze met water te vullen om het smeulende natuurgebied verder te blussen. Staatsbosbeheer assisteerde hierbij. De rookontwikkeling was groot.
De wegen langs het bos werden door de politie afgesloten om het massaal toegestroomde publiek op afstand te houden.
Bron: Newspower.nl | Gewijzigd: 24 april 2009, 19:07 uur, door Mark-Emmen
In Lage Mierde in Noord-Brabant heeft zaterdagmiddag een grote bos- en heidebrand gewoed. In de omgeving van de Kruisvelden en de Beekakkersweg vatte halverwege de middag ongeveer 1 hectare bos- en heidegebied vlam.
De brandweer heeft inmiddels het sein brand meester gegeven. Een woordvoerder van de brandweer heeft dat laten weten.
©AD
In Wierden is bijna vier hectare heide aan de Westerveenweg door brand verwoest. Door de flinke wind die er staat, kon de brand zich snel uitbreiden. Voor het bestrijden van de brand zijn verschillende korpsen ingeschakeld, waaronder dat van Nijverdal, Tubbergen en Denekamp.
De brandweer heeft dat gedaan omdat op dit moment code droog geldt en dat betekent dat de natuur zo droog is dat er een groot gevaar is voor bos- en heidebranden. De brand werd ontdekt vanuit het vliegtuigje dat bij droogte in de lucht is om natuurbranden op te sporen.
©Tv Oost
| Gewijzigd: 13 februari 2017, 09:30 uur, door Joyce.s
Zaterdagmiddag is bij een flinke bosbrand zo'n 1,5 hectare bos- en heide verloren gegaan. De brandweer rukte met groot materieel uit naar de Beekakkersweg en de Poppelsedijk. Het vuur is inmiddels onder controle maar het nablussen zal nog enige uren in beslag nemen.
Voor bos- en heidegebieden geldt inmiddels code droog. Dit betekend dat er groot gevaar is op natuurbranden. De harde wind van vandaag betekend extra hinder voor de brandweerlieden omdat deze het vuur aanwakkert. Voor wandelaars en bezoekers is het verboden te roken en open vuur te gebruiken in de natuurgebieden.
bron: blikopnieuws.nl
Met het prachtige en droge lenteweer nog vers in het geheugen moeten we nu toch uiteindelijk genoegen nemen met een meer wisselvallig weertype. Toch is de regen in de natuur meer dan welkom. De afgelopen dagen is het neerslagtekort namelijk alleen maar gegroeid en in sommige regio’s begint de droogte al een serieus probleem te vormen.
Ook ontstaan er door de droogte op veel plaatsen al scheuren in de bodem. Foto: Mark Wolvenne.
Goede voorbeelden van deze problemen zagen we de afgelopen dagen al in een aantal natuurgebieden. Zo is er op de Veluwe een stookverbod afgekondigd en afgelopen vrijdag bleek dit verbod niet onnodig te zijn. In de omgeving van Hoog Soeren werd namelijk een flink stuk heide door brand verwoest. Dertig blusvoertuigen en tientallen brandweermannen waren nodig om de brand uiteindelijk meester te worden.
Zaterdag was het opnieuw mis
Helaas bleef het niet bij dit ene incident. Zaterdag vatte opnieuw een stuk natuur vlam en dit keer was het een stuk heide in het Twentse natuurgebied Wierdense Veld. Hier werd uiteindelijk 40 hectare natuur in de as gelegd. Voor het bestrijden van deze brand waren maar liefst tachtig brandweerlieden nodig.
In bosgebieden als de Veluwe is momenteel een stookverbod. Foto: Reinier van Assen.
Wie goed naar het kaartje van het doorlopend potentieel neerslagoverschot kijkt, ziet dat er in heel Nederland totaal geen sprake is van een overschot, maar juist een tekort. Dit tekort loopt op veel plaatsen op tot meer dan 50 millimeter. De heuvels in het zuiden van Limburg komen er momenteel nog het beste van af.
Neerslagtekort minder groot?
Vanaf zaterdagavond kwam er op veel plaatsen in Nederland dan uiteindelijk toch wat regen en ook de komende dagen zal het zeker niet droog blijven. Vrijwel dagelijks kan er dus een paar millimeter hemelwater vallen. De meeste neerslag wordt daarbij aanstaande dinsdag verwacht. In het noorden van het land kunnen de hoeveelheden dan oplopen tot 10 millimeter in 24 uur tijd.
Op deze kaart is goed te zien hoe groot het neerslagtekort momenteel is.
Dat deze regen momenteel geen overbodige luxe is, behoeft natuurlijk geen verdere uitleg. Dagelijks verdampt er water en ook ontrekken bomen en planten continu vocht uit de grond. Een beetje regen zal het neerslagtekort dus niet echt minder groot maken.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI, nu.nl.